ماهواره، ترور خاموش
شبکه ایران
به گزارش ایران، تکنولوژی، مرزهای فرهنگی، اجتماعی و حتی جغرافیایی را دستخوش تغییرات کرده به نحوی که از تکنولوژیهای نام برده در برخی از کشورها به عنوان انفجار اطلاعاتی یا بحران اطلاعات نام برده میشود.
کارشناسان علوم اجتماعی و بسیاری از روانشناسان معتقدند گستردگی این وسایل بخصوص ماهواره به عنوان ابررسانه جمعی در بین جوامع مختلف به عنوان وسیلهای ارتباطی است همچنین تخریب فرهنگی در جوامع امروزی با رسانههای نوشتاری نیز صورت گرفته است.
کارشناسان درباره روش بهرهگیری از این رسانههای جمعی و حفظ فرهنگ در خانوادهها توصیهها و راهکارهایی را پیشنهاد کردهاند.
رسانههای جمعی و تداخل فرهنگ
رسانههای جمعی مانند ماهواره، اینترنت و بسیاری از بازیهای رایانهای در عصر حاضر نقش قابلتوجهی در انتقال اطلاعات و پیامها به عهده دارند.
برقراری ارتباط در دنیای امروز از طریق امواج ماهوارهای امکانپذیر است و هر آنچه را که برنامههای ماهوارهای ارائه میدهند همزمان برای تمامی افراد گیرنده یکسان است. اما مسئلهای که باید مورد توجه قرار گیرد گروهبندیها و طبقات اجتماعی، سنین مختلف بینندگان و همچنین تفاوت درک و سلیقه افراد در محتوای این برنامهها است. دکتر کاظم قجاوند، جامعهشناس درباره ضرورت این رسانهها در زندگی اجتماعی افراد میگوید: باتوجه به اینکه رسانههای ارتباطجمعی در عصر تکنولوژیک فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در جهان امروز امری ضروری تلقی میشود اما افراد جوامع هنوز نتوانستهاند برای جلوگیری از استفاده نادرست از این وسایل رسانهای و پخش برنامههای آن فکری اندیشیده و راهکارهای مناسبی را برای جوامع مختلف ارائه دهند.
همچنین عصر ارتباطات علاوه بر افزایش رسانههای ارتباط جمعی، نمادها و باورهای جوامع را دچار تغییر و تحول کرده و همزمان با افزایش رسانههای جمعی تأثیرات آنها بر هویت و فرهنگ جوامع ارتباط داشته و در واقع تأثیری که رسانههای جمعی بر فرهنگ و ساختار اجتماعی زندگی افراد داشتهاند سبب شده به نوعی همه دنیا با چالشی به نام بحران هویت روبهرو شود.
دکتر شمسالدین کهانی، روانشناس بالینی و مدرس دانشگاه میافزاید: با پیشرفت تکنولوژی، چشمانداز جدید و تازهای برای افراد جوامع مختلف ابداع شد.
از آنجایی که این ابزارهای پیشرفته رسانهای هیجانات زیادی را برای گروههای سنی مختلف ایجاد میکند و باعث شده در سراسر دنیا مخاطبان فراوانی را جذب کند بنابراین روانشناسان متعدد از این نوع رسانهها به نوعی تروریسم فرهنگی و یا ترور فرهنگی و خانوادگی در بین جوامع یاد میکنند.
دکتر کاظم قجاوند، جامعهشناس ادامه میدهد: این رسانههای تصویری با برنامههای تفریحی و سرگرمکننده برای افراد در مدت طولانی باعث یکسانسازی سلیقه قشرهای مختلف یک جامعه شده و از سوی دیگر ایجاد شکافهای عمیق و جدید طبقاتی کرده و به دلیل ارتباط این وسیلهها با تمام دنیا فرهنگ قالببندی شده، فرستنده این نمادها و پیامها، بدون محدودیت در اختیار گیرنده قرار میگیرد و سپس وارد کانون خانواده و بعد از آن وارد جامعه میشود.
پیامدهای استفاده از رسانههای جمعی
دکتر کهانی، روانشناس میگوید: بسیاری از بازیهای کامپیوتری و استفاده بیش از حد رسانههای جمعی به دلیل داشتن صفحات گرافیگی، تنوع رنگ و شبکه باعث تأثیرات منفی روی مغز و اعصاب کودکان و نوجوانان شده همچنین باعث عصبانیتهای بدون دلیل در افراد شده و وضعیت تحصیلی کودکان و نوجوانان را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. همچنین آسیبهای روانی و اجتماعی این وسایل به مرور زمان در کودکان باعث منزوی شدن آنها می شود به طوری که کودکانی که از بدو تولد و در دوران کودکی به دلیل کمبود و نداشتن فضاهای تفریحی و آموزشی در منزل و محیط خانواده به بازیهای کامپیوتری، اینترنت و تماشای ماهواره علاقهمند شده به مرور زمان نوعی انزواطلبی در آنها ایجاد میشود که در نتیجه این انزواطلبیها باعث دور شدن آنها از اجتماع شده در حالی که این کودکان در این سنین نیاز دارند که با همسن و سالان خود بازیهای گروهی انجام داده تا سطح مهارتهای اجتماعیشان تقویت شود.
این روانشناس ادامه میدهد: کودکانی که بطور مدام تصاویر و صحنههای خشونتآمیز فیلمهای ماهواره را میبینند این تصاویر در ذهن آنها ثبت شده و گاهی اوقات، کودک خود را به جای قهرمان فیلم جایگزین کرده و به مرور تأثیرات منفی از لحاظ فرهنگی، اجتماعی، روحی و روانی در آنها پدیدار شده و این مسئله باعث افزایش پرخاشگری در کودکان و نوجوانان میشود.
همچنین با ادامه این روند کاربران این ابزارها به نوعی وابستگی و یا اعتیاد رسانهای دچار شده و این مسئله در یک خانواده باعث بهوجود آمدن بحران خانوادگی در بین جوامع میشود و گاهی اوقات در برخی موارد در میان کاربران ایجاد حساسیتزدایی در فرهنگ کرده یعنی بعد از یک مدت فرد استفادهکننده حساسیتهای فرهنگی و اخلاقی را از دست داده و به نوعی فرد مغلوب آن فرهنگ می شود.
مطالعات متعدد نشان داده ادامه این معضلات فردگرایی در جامعه و در بین خانواده را گسترش میدهد و در یک خانواده فرزندان به جای آنکه اوقات فراغت را با یکدیگر سپری کنند به صورت انفرادی در کنار این نوع ابزارها اوقات فراغت را سپری میکنند.
راهکارهای مناسب
دکتر قجاوند میگوید: از بهترین راههای مقابله با آسیبهای ماهواره و ابزار رسانهای، تقویت فرهنگ خودی، بومی، ملی و دفاع از ارزشهای ملی، ارتقای سطح آگاهی خانواده، برنامهریزی مناسب برای اوقات فراغت جوانان، ترویج الگوهای رفتاری مناسب در خانواده و اجتماع است.
خانواده باید با آگاهیبخشی و فرهنگسازی به موقع و صحبت پیرامون آثار مثبت و منفی این ابزار رسانهای سعی کند فرهنگ و اعتقادات مذهبی را آموزش دهند. از سوی دیگر خانواده باید با افزایش سطح دینداری در بین فرزندان و اعضای خانواده و نیز افزایش سطح درک و فهم فرزندان اثرات منفی و مخرب این ابزارها را کاهش دهد.
دکتر کهانی ادامه میدهد: با ترویج کتابخوانی، قصهگویی، نقاشی، تهیه کاردستی میان اعضای خانواده باعث می شود کودکان کمتر سراغ این ابزارها رفته و همچنین آسیبهای روحی و روانی در میان کودکان و نوجوانان کاهش پیدا میکند و بهتر است رسانههای خودی هنجارها، ارزشها و میراث فرهنگی جامعه تحتعنوان فیلم، داستان، مقاله و گزارشهای مستند را به نسل جوان معرفی کنند.
http://www.inn.ir
|