اواسط نوامبر احتمالا ايران با امريكا و ديگر اعضاي گروه 1+5 درژنو يا در وين گرد هم خواهند آمد تا گفت‌وگوها در مورد برنامه هسته اي ايران را از سر بگيرند. به نظرمي رسد با توجه به استراتژي كه دولت باراك اوباما رييس جمهور امريكا در اين نشست پيش خواهد گرفت، شكست اين نشست تضمين شده است.
به گزارش رجانيوز، رابرت دريفاس در سايت خبري ديپلمات نوشت: تا زماني كه امريكا اعتراف نكند ايران كه از امضاكنندگان پيمان منع تكثيرتسليحات هسته‌اي ان‌پي‌تي به شمارمي رود، حق دارد در خاك خود اورانيوم غني سازي كند، هيچ شانسي نمي توان براي موفقيت اين گفت‌وگوها پيش بيني كرد.
سال‌ها گفت‌وگو ميان مسئولان بلند پايه ايراني و شماري از ديپلمات‌هاي بلند پايه بازنشسته امريكايي نشان داده است كه تنها يك راه حل برد- برد مي تواند اين بحران را حل وفصل كند. برد ايران در اين راه حل به رسميت شناختن حق اين كشور در غني سازي اورانيوم است و از طرف ديگر، سازمان ملل و آژانس بين المللي انرژي اتمي موافقت ايران براي نظارت بر برنامه هسته اي اين كشور را توسط بازرسان آژانس بين المللي انرژي اتمي نياز دارند. اوباما به‌رغم اينكه در بدو فعاليت خود به عنوان رييس‌جمهور امريكا در ژانويه 2009 چنين نشان داد كه قصد دارد به ايران نزديك شود، هيچ‌گاه اعلام نكرده است كه ايران حق دارد برنامه غني سازي اورانيوم داشته باشد.
ژوئن گذشته سناتورجان كري كه از افراد نزديك به اوباما به شمار مي رود و از سال 2004 زماني كه اوباما به عضويت سناي امريكا درآمد، مشاور وي بوده است، اخيرا در اظهاراتي گفته است ايران در حقيقت اين حق را دارد. اوباما در سخنراني معروف خود در قاهره كه در جريان آن، چشم انداز مناسبات بهتر ميان امريكا و جهان اسلام را مطرح كرد، گفت ايران حق دارد از انرژي صلح اميز هسته اي استفاده كند. در آن زمان، رابرت دريفاس تحليلگرسايت ديپلمات در تهران با علي اكبر رضايي مديركل اداره امريكاي شمالي و مركزي وزارت خارجه ايران ديدار كرد. رضايي گفت باراك اوباما در سخنراني نگفت ايران حق غني سازي اورانيوم را دارد. با اين حال، وي همچنين اشاره نكرد كه ايران اين حق را نيز ندارد. مشخص نيست آيا اوباما اين نكته را به عمد يا غيرعمد جا انداخته است. وي گفت ما نمي دانيم در ذهن اوباما چه مي گذرد. برخي اوقات در ديپلماسي، خلاقيت در ابهام مي تواند مفيد باشد.
با اين حال، به نظرمي رسد در گفت‌وگوهاي آينده در مورد برنامه هسته اي ايران ديگر زمان آن است كه صريحا صحبت شود. پاييز گذشته نخستين ديدار ميان مسئولان بلندپايه امريكا و ايران طي سه دهه گذشته برگزار شد. گروه 1+5 و ايران در مورد انتقال حدود دوسوم از اورانيوم غني شده ايران كه آن زمان، حدود 1200 كيلوگرم مي شد، به روسيه و فرانسه و تبديل آن به سوخت هسته اي توافق كردند.
اين توافق كه در واقع اقدامي اعتمادسازبود. همچنين اين استدلال در آن زمان وجود داشت كه اين توافقنامه به طور غير مستقيم، حق ايران براي غني سازي اورانيوم را به رسميت شناخته است چراكه تحت شرايط اين توافقنامه، ايران ملزم به توقف غني سازي اورانيوم نمي شد. با اين حال، اين استدلال آن‌قدر مبهم بود كه هيچ‌كس از آن راضي به نظر نمي رسيد.
بهارگذشته تلاش براي احياي آن كه با مانور ديپلماتيك خلاق تركيه و برزيل نيز همراه بود، شكست خورد. علت اين شكست تا حدي اين بود كه امريكا، پيشنهاد تركيه و برزيل را در نطفه خفه كرد. از آن به بعد، ايران به ذخيره سازي اورانيوم غني شده ادامه داد و اكنون بيش از 3100 كيلوگرم اورانيوم غني شده در سطوح پايين دارد.
اكنون به نظر مي رسد امريكا تصور مي كند تحريم هاي شديد بين المللي بر ضد ايران اين كشور را وادار خواهد كرد حتي توافقنامه اي غيرجذاب‌تر از آنچه سال گذشته رد كرد، بپذيرد، بنابراين، قصد دارد پيشنهاد انتقال بين 1800 تا 2000 كيلوگرم از ذخاير اورانيوم غني شده اين كشور را به خارج مطرح كند. اين ميزان حدود 50 درصد بيشتر از ميزاني است كه سال گذشته پيشنهاد شده بود.
به گفته كارشناسان تسليحاتي، ايران در صورتي كه بخواهد اورانيوم را تا سطح مورد استفاده در تسليحات غني سازي كند، به حدود 1000 كيلوگرم اورانيوم غني شده در سطوح پايين نياز دارد. اين بدان معنا است كه اين پيشنهاد در بهترين سناريو نيز شكست خورده است زيرا ايران باز بيشتر از ميزان مورد نياز براي توليد تسليحات هسته اي، اورانيوم غني شده دارد و در واقع، اين توافق هيچ امتيازي در مقايسه با توافقنامه اي كه ايران سال گذشته رد كرد، نخواهد داشت.
با اين حال، اين توافق تنها مي تواند يك اقدام اعتمادساز باشد و درواقع هنوز پرداختن به كانون اصلي مسئله هسته اي ايران كه نيازمند كار فشرده است، به مذاكرات آتي منتقل خواهد شد. اوباما از طرف ديگر با جبهه اي از نومحافظه كاران تندروهاي طرفدار اسراييل و جمهوريخواهاني روبرو است كه به هيچ وجه نمي پذيرند برنامه غني سازي ايران حتي تحت نظارت شديد در اين كشور حفظ شود. همچنين با توجه به پيروزي گسترده جمهوريخواهان درانتخابات روز سه شنبه، آزادي عمل اوباما بيش از پيش محدود شده است. تندروها در تدارك براي تحت فشارقراردادن اوباما از آغاز سال جديد ميلادي براي اقدام نظامي بر ضد تاسيسات هسته اي ايران هستند.
در ادامه اين گزارش براي تأييد مؤثر بودن تحريم‌ها به اظهارنظر برخي افراد در داخل كشور اشاره و افزوده شده است: دولت اوباما مي گويد تحريم هاي شديد بر ضد ايران به شدت اقتصاد اين كشور را تحت تاثير قرار داده است. به نظرمي رسد با توجه به رويدادهاي اخير داخلي ايران، اين ادعا تا حدي درست باشد. مخالفان محمود احمدي نژاد رييس جمهور ايران از جمله ميرحسين موسوي كه در سال 2009، رقيب احمدي نژاد در انتخابات بود و اكبر هاشمي رفسنجاني كه از متحدان موسوي به شمار مي رود و فردي متمول و با سياست به شمارمي رود. مي گويند تحريم ها در حال آسيب رساندن به ايران است. آنها سياست خارجي ماجراجويانه احمدي نژاد را موجب كاهش سرمايه گذاري خارجي وعدم ورود فناوري خارجي به ايران معرفي كرده اند. با اين حال، به شدت بعيد است كه تحريم ها صرف نظر از اينكه چقدر سنگين است، بتواند آيت الله خامنه‌اي و احمدي نژاد را واداركند، در مورد مسئله هسته اي ايران تسليم شوند.
همه اينها به اين معنا است كه شكست در دور جديد گفت‌وگوها در مورد مسئله هسته اي ايران مي تواند به يك رويارويي شديد منجر شود. آنچه نگران كننده به نظرمي رسد در حقيقت اين است كه امريكا هيچ چيز جديدي براي ارائه به ايران در دور جديد گفت‌وگوها آماده نكرده است.
