در کنفرانس هرتزلیا بررسی شد: جايگاه رهبري در زندگي شيعه

به گزارش مفیدنیوز به نقل از اشراف در کنفرانس هرتزلیا که همه ساله از سوی موسسه سياست و استراتژي اسرائیل برگزار می شود، گردهمایی با عنوان " جايگاه رهبري در زندگي شيعه " برگزار شد که در اینجا خلاصه ای از این گزارش آورده شده است. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که محتوای این گزارش مورد تایید سایت اشراف نیست و تنها برای اطلاع مخاطبان از نگاه اندیشکده ها منتشر می شود.

*** 

مقدمه

{آيت‌الله} خميني در زمان انقلاب اسلامي ايران جايگاه رهبري را در زندگي ديني، سياسي و اجتماعي جامعه و دولت در مذهب"شيعه دوازده امامي" به موضوعي سرنوشت‌ساز بدل ساخت. در واقع، رهبر ستون اصلي جامعه شيعه در گذشته، حال و آينده است.
تاسيس مذهب شيعه كه به "{امام} علي، خليفه چهارم و پسرعموي محمد، پيامبر اسلام " نسبت داده مي‌شود، حوادث تكان‌دهنده‌اي را با خود به همراه داشت كه از جمله آنها مي‌توان به قتل علي و فرزندش حسين و نيز احساس تبعيض در ميان پيروان علي اشاره كرد مبني بر اينكه دولت سني بني‌اميه و حتي قبل از آن سه خليفه اول، حكومت اسلامي را از علي و فرزندش غصب كرده‌اند. بنابر سنت شيعه؛ تنها فرد شايسته جانشين محمد، {امام} علي و فرزندانش از تبار فاطمه يعني دختر محمد است. اين عقيده مبتني بر فرمان الهي و انتقال قانوني خلافت از محمد به علي در مراسمي به نام غدير و با حضور تعداد كثيري از مسلمانان بود.
اعتقاد به رهبري شيعه – امامي كه از سلاله علي است – عامل اصلي در حفظ موجوديت شيعه، وحدت و توانايي ايستادگي در برابر اردوگاه سني است كه از لحاظ قدرت و جمعيت در جهان اسلام برتري دارد. باوجوديكه حكومت آل علي با ناپديد شدن امام دوازدهم كه در مذهب شيعه دوازده امامي به عنوان امام غائب شناخته مي‌شود، متوقف گرديد– اما شيعيان براي پر كردن خلاء رهبري با برگزيدن جانشيني براي امام غائب يك راهكار موقت و نسبي پيدا كردند كه اين شخص تا زمان بازگشت امام غائب حكومت را بدست مي‌گيرد. در دوران غيبت صغري، چهار نائب از طرف امام غائب انتخاب شدند. اما در دوران غيبت كبري اين رهبران مذهبي بودند كه به عنوان نمايندگان امام غائب حكومت مي‌كردند.
{آيت‌الله} خميني با تاكيد بر مفهوم ولي‌فقيه شرايطي را بوجود آورد كه مراجع ديني شيعه خود را صاحب حقوق امام غائب؛ حتي در مسائل سياسي مي‌دانستند. از نگاه آنها، امام غائب معروف به مهدي با ظهور خود عدل الهي و دولت اسلامي را در سراسر جهان مي‌گستراند.
ديدگاه آخرالزماني ظهور امام غائب نيروي خارق‌العاده‌اي به "حركت چرخ ‌هاي" دولت اسلامي در گذشته و حال داده است. اولاً، اين طرز فكر اطاعت محض از دستورات امام وقت را به عنوان نماينده امام غائب ضروري مي‌داند. ثانياً؛ از آنجائيكه همه اقدامات در راستاي يك هدف است ؛ پس اين ديدگاه ملهم از اين باور افراطي خواهد بود كه در ظهور امام غائب تعجيل شود تا با ظهور او همه مردم جهان رستگار شوند.
اين مقاله عناصر اصلي فلسفه شيعه در ارتباط با شخص رهبر، ضرورت وجودي رهبر، جايگاه، ويژگيهاي فردي و البته ماموريت وي را معرفي خواهد كرد. همچنين مفاهيمي ارائه مي‌گردند كه با پذيرش مقام ولايت‌فقيه در انقلاب اسلامي و اعتقاد به معاد پس از ظهور و بازگشت امام غائب به اين جهان معنا پيدا مي‌كنند.

خلاصه

انقلاب اسلامي در ايران حاصل تركيبي از مفهوم ديني– انقلابي شخصيت رهبر از بعد عرفاني– ولي‌فقيه به عنوان نماينده امام غائب – و كاريزماي رهبر محبوب يعني {آيت‌الله} خميني بود: اين مسئله جداي از ساير عوامل مهم داخلي و منطقه‌اي است.
اين اتفاق ‌نظر وجود دارد كه شخصيت رهبري {آيت‌الله} خميني يك پديده نادر و شايد خاص است.
بنابر تحليل هاي موجود در ادبيات شيعه در رابطه با موفقيت ‌هاي حكومت شيعه، به نظر مي‌ رسد كه رهبري– بواسطه اهميتي كه دارد– تنها عامل قدرت دولت شيعي است. حضور مردمي كه ارزش هاي شيعه را باور دارند و حاضرند جان خود را فداي رهبر كنند، در تقويت قدرت رهبر از اهميت بسزايي برخوردار است. 

ترديدي نيست جنگي كه از طرف صدام حسين رهبر عراق به ايران تحميل شد، آزمايش دشواري براي ملت ايران بود زيرا بلافاصله پس از بروز انقلاب اسلامي اتفاق افتاد. ظاهراً موفقيت انقلاب ايران در اين آزمايش تا حد زيادي مديون رهبري {آيت‌الله} خميني بود كه براي پايان دادن به اين جنگ بسيار هوشمندانه عمل كرد.
ترديدي وجود ندارد كه مراكز قدرت در انقلاب اسلامي و در راس آنها سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش، در موجوديت دولت كنوني به رهبري {آيت‌الله} خامنه‌اي از اهميت بسياري برخوردارند. اين مراكز تاكنون وفاداري خود را به دولت و رهبري به اثبات رسانيده‌اند.
اعتقاد حکومت انقلابي به فلسفه معاد/ معادشناسي كه ريشه در سنت هاي شيعه دارد، ابزاري مهم براي رهبري جهت افزايش انگيزه و بسيج عمومي از طريق اين مراكز قدرت خواهد بود. اين باور وعده مي‌دهد كه تحقق اهداف انقلاب، ظهور مهدي را نزديك مي‌ گرداند زيرا او تنها فردي است كه مي‌تواند آرزوي تاسيس"دولتی شيعی" را در سراسر جهان و نه فقط در جهان اسلام محقق سازد.

موسسه سياست و استراتژي

موسسه سياست و استراتژي (IPS) پروژه‌ها و مطالعات تحليلي بسياري را در دست اجرا دارد و در عين حال شناسايي موضوعات و روندهاي جديدي را نيز دنبال مي‌كند كه در حوزه سياست ملي و روند تصميم‌گيري اسرائيل از اهميت بسزايي برخوردارند، از جمله استراتژي و امنيت ملي، سياست خارجي، مسائل جامعه يهود، آموزش و سياست اجتماعي.
موسسه سياست و استراتژي با تمركز بر طيف گسترده‌اي از شبكه‌ها و مراكز قدرت، گفتمان و مباحث آگاهانه را تقويت مي‌كند تا با رويكردهاي عمل‌گرايانه، دستورالعمل‌هاي راهبردي و راهكارهاي سياسي بر روند سياست ملي تاثير گذارد.

كنفرانس هرتزليا

برگزاري گردهمايي بررسي سياست جهاني اسرائيل موسوم به كنفرانس سالانه هرتزليا با موضوع توازن امنيت ملي اسرائيل از اهم فعاليتهاي موسسه سياست و استراتژي است. اين كنفرانس از كارشناسان رده بالاي اسرائيلي و كشورهاي خارجي در حوزه دولت، تجارت و دانشگاه دعوت به عمل آورده تا مهمترين مسائل ملي، منطقه‌اي و جهاني را بررسي نمايند.
اقدامات، گزارشات و پيشنهادات ارائه شده در اين كنفرانس با هدف مديريت سازمانها از طريق ايجاد تحولات چالش‌برانگيز ژئوپليتيكي، اقتصادي و اجتماعي، تحليل‌ها و پيشنهادات سياسي قابل‌ملاحظه‌اي را ارائه مي‌نمايد. همانگونه كه رويدادها و پروسه‌هاي راهبردي و سياسي در منطقه هميشه بحراني خاورميانه به طور فزاينده‌اي بر عرصه جهاني تاثير مي‌گذارد، موضوعات موردبحث در كنفرانس هرتزليا از تكثير تسليحات هسته‌اي و روند صلح خاورميانه گرفته تا سرمايه‌گذاري؛ امنيت انرژي و گرم شدن كره زمين را شامل مي‌گردد.