اختصاصی مفیدنیوز انگیزش قیام ها بر چه اساس استوار شده است؟
سرویس بین الملل مفیدنیوز :: اتفاقات جدیدی هم در جهان اسلام در راه است كه به منافع رژیم صهیونیستی ضربه خواهد زد؛ پس ماهیت این انقلاب ها بیشتر ضد صهیونیسم و آمریکا بوده است؛ این تفکر نفرت از آمریکا آنقدر با اهمیت است که صلاح الدین مصری، یکی از متفکران و انقلابیون مصر در مصاحبه ای می گوید: آن چه مسئولیت بیداری اسلامی را در قرن بیست و یكم برجسته می‌سازد، مواجهه‌ی شدیدتر این موج با رژیم صهیونیستی و نظام‌های دست‌نشانده‌ی ظالم است
تاریخ: ۲۵ دي ۱۳۹۰
شاید بررسی انگیزه های انقلاب های جدید در منطقه بسیار باشد و در این زمینه مقاله ها و سخنرانی های زیادی کتابت و یا بیان شده باشد ولی تحلیل هر کدام از عوامل متفاوت بوده و نگرش ها و رویکردهای متفاوت در این زمینه هم برای تضاد و تناقضات در این رویکردهاست بررسی این دیدگاهها ما را برای یافتن حقیقت عوامل کمک رسانی کرده و دست ما را برای تحلیل های آینده می گشاید.
گروهی از این تحلیل ها برگرفته از این موضوع مهم و اساسی است که آمریكا و رژیم صهیونیستی گمان می‌كردند كه مردم منطقه همیشه در خواب خواهند ماند و آنها می‌توانند به راحتی به سیطره‌ی خود ادامه دهند، اما مردم تونس و مصر و بقیه ی کشورهای منطقه آنها را غافل‌گیر كردند. اتفاقات جدیدی هم در جهان اسلام در راه است كه به منافع رژیم صهیونیستی ضربه خواهد زد؛ پس ماهیت این انقلاب ها بیشتر ضد صهیونیسم و آمریکا بوده است؛ این تفکر نفرت از آمریکا آنقدر با اهمیت است که صلاح الدین مصری، یکی از متفکران و انقلابیون مصر در مصاحبه ای با سایت مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای می گوید: آن چه مسئولیت بیداری اسلامی را در قرن بیست و یكم برجسته می‌سازد، مواجهه‌ی شدیدتر این موج با رژیم صهیونیستی و نظام‌های دست‌نشانده‌ی ظالم است.
ازجمله آسیب های وارده به رژیم صهیونیستی را می توان اینگونه برشمرد:
1- از دست دادن بزرگترین متحدان خود از جمله مصر و تونس
2- آسیب مهم وارده به رژیم صهیونیستی آسیب اقتصادی برا ی مثال: متوقف ساختن انتقال گاز از مصر به فلسطین اشغالی
3- آسیب دیگر به رژیم صهیونیستی، مواجه شدن با چالش امنیتی در كرانه باختری
اما گروه دیگری این اتفاقات اخیر را برنامه ی خود امریکا برای تغییرحاکمیت ها و اجرای برنامه های خاص خود در سال 2012 و در ادامه ی برنامه ی خاورمیانه ی جدید می دانند؛ در جواب این گروه باید عرض کرد این خیلی ساده انگاری است كه ما آمریكا را فعال مایشاء بدانیم و فكر كنیم هر اتفاقی كه می‌افتد، كار آمریكایی‌ها است. البته این بدان معنا نیست كه آمریكا تلاش ندارد كه این تحولات را به نفع خودش برگرداند. دلایل بسیار در رد این نظریه موجود است که به اختصار آنرا بیان میکنیم:
1- آمریكایی‌ها در جریان این تحولات پیوسته مواضع‌شان را تغییر داده‌اند
2- مصر كه مرز امن اسرائیل بود الآن از بین رفته است. رژیم صهیونیستی بزرگترین ضربه را خورد.
3- هر حكومتی كه در این کشورها روی كار بیاید، حتماً فاصله‌اش با آمریكا بیشتر از فاصله‌ای است كه در حکومت های قبل بوده است، با این كشور دارد
4- حمایت آمریکا از انقلاب ها بصورت لفظی بوده و فقط برای انقلاب های مردمی در چند کشور بوده نه درهمه ی این کشورها
دکتر محمد اکرمی نیا در مصاحبه ای پیرامون رد این تحلیل اشاره به طرح خاورمیانه ی جدید کرده و متذکر می شود: مردم وقتی در كشورهای عربی بیكار می شوند، در فقر به سر می برند، در خفقان سیاسی و استبداد به سر می برند، ممكن است به اقدامات تروریستی علیه آمریكا نیز روی بیاورند. این هم نكته دیگری بود كه در طرح خاورمیانه بزرگ بدان اشاره كردند. اقدام سوم این است كه این‌ها ممكن است انقلاب كنند و این انقلاب از نوع ایران اسلامی باشد و این یك خطر بسیار بزرگ است. آمریكایی ها برای این‌كه با این خطرات مقابله كنند در سه محور اقتصادی، آموزشی - فرهنگی و سیاسی تصمیم به انجام اقداماتی گرفتند. مثلا در محور سیاسی گفتند كه فضای سیاسی كشورهای منطقه باید باز شود، در بخش اقتصاد تصمیم گرفتند كه نقش دولت را در اقتصاد كم كنند. در محور آموزشی- فرهنگی گفتند كه سطح سواد را بالا ببریم و زن‌ها را هرچه بیشتر وارد عرصه اجتماع كنیم. زن‌ها وقتی با آموزه های لیبرالی آشنا می‌شوند، بچه هایی تربیت می‌كنند كه آن بچه ها دیگر برای ما خطرناك نیستند
گروه دیگر عوامل اقتصادی را باعث این رویکرد مردم میدانند و معتقدند بی کاری، فقر شدید غذایی ،عدم توسعه ی صنایع و شاخص های بین المللی توسعه، فساد شدید مالی دستگاه حکومتی و... موثر است. سایت رسمی حزب الله در مقاله ای در این باره مینویسد: آمار بيكاري در كشورهاي عربي در كنفرانس اخير شرم الشيخ مصر به طور متوسط چهارده درصد اعلام شد و اين در حالي است كه هر ساله سه درصد به اين رقم اضافه مي شود . دنياي عرب همچنين بشدت از لحاظ غذايي به خارج وابسته است و اين كشورها هرگز نتوانسته اند كه توليد كننده هاي خوبي در اين عرصه باشند.
بهترين نمونه اي كه مي توان ذكر كرد مصر است ، جايي كه اين كشور يكي از بزرگ ترين وارد كننده هاي گندم در دنيا است. چند شورش اجتماعي كه در مصر در دهه هاي اخير رخ داده است به علت بحران نان بوده است. از دهه 1950 تاكنون رژيم هاي قدرت طلب در جهان اقدام به توزيع مايحتاج اوليه غذايي مانند نان، شير و تخم مرغ به شكل يارانه اي ميان توده هاي مردم كرده اند تا در قبال آن به آرامش سياسي دست يابند. بهترين دليل بر نقش بي چون و چراي مشكلات اقتصادي و به خصوص بالا بودن قيمت مواد غذايي در انقلاب هاي اخير در كشورهاي عربي اين است كه در كشورهاي نفتي چون عربستان به علت كمرنگ بودن چنين مشكلاتي، اعتراضات گسترده به مانند قيام مردم مصر و يا تونس شكل نگرفته است و آن چه مشاهده مي شود تنها مربوط به كشورهاي غيرنفتي و فقير است.
اما گروهی دیگر معتقدند این قیام ها بیشتر برای اسلام خواهی بوده است. این گروه معید حرف خود را شعارهای مردمی و حرکت های مذهبی چون نمازهای جماعت و راهپیمایی های بعد از هر نماز جمعه می دانند. مدعای تاریخی این گروه این است: شعارهایی كه جمال عبدالناصر در زمان حكومت خودش می‌داد و متحدین او در سوریه، لیبی، سودان، عراق و جاهای دیگر، همگی شعارهای عربی بود. فاتحه پان عربیسم در زمان جنگ ژوئن 1967، كه كشورهای عربی در سه جبهه اردن، سوریه و مصر شكست خوردند، خوانده شد؛ یعنی چه؟ یعنی تكیه بر عربیت به‌جای اسلامیت. از آن زمان به بعد ما شاهد رشد آرمان‌های اسلامی هستیم. که این خیزش ها و انقلاب های اخیر برگرفته از همین آرمان هاست. دلیل دیگر این است که سابقه اسلامیت آن كسانی كه در حال حاضر پرچم‌دار مبارزه هستند و اسم برخی‌شان در رسانه‌ها برده می‌شود، امری بارز است و آنها در حرف‌هایشان تكیه بر اسلام می‌كنند؛ احمد السیوفی، عضو شورای سردبیری روزنامه «الاهرام» مصر در مصاحبه ای می گوید: الان جوّ اسلامی بر منطقه خاورمیانه حاكم شده است و نیروهای اسلامی به تدریج در منطقه جان می‌گیرند و دین و اخلاق و معنویات خود را ابراز می‌كنند. رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای هم به همین تغییرات و معادلات سیاسی به نفع گروه‌های مقاومت اشاره كرده‌اند. درهمین راستا ایشان در دیدار با سفرا و رؤسای نمایندگی‌های سیاسی ایران در خارج از كشور می فرمایند:
اسلام با پایه‌ها و مبانی استكبار یعنی ظلم و تجاوز و اشغالگری مبارزه می‌كند به همین علت زورگویان جهانی از نفسِ گرایش ملت‌ها به اسلام متوحش می‌شوند، همچنان كه در حوادث ماه‌های اخیر منطقه، از ظواهر و نشانه‌های اسلامی بودن تظاهرات ملت‌ها و پیروزی اسلام‌گرایان در انتخابات، علناً ابراز نگرانی كرده‌اند.
درراستای تفکرخیزش برای اسلام خواهی گروهی معتقدند که این اسلام خواهی اسلامی از نوع ترکیه و یا عربستان بوده و مردم به دنبال حکومت های اسلامی ازاین قبیل هستند که در جواب باید گفت با نگاه به شریعت گرایی در شمال آفریقا و آسیای جنوب غربی اسلام گرایی به مثابه فرمول اداره جامعه درمی یابیم که این روند نسبتی با آنچه در ترکیه و عربستان در جریان است، ندارد. حتی اگر بعضی از چهره های فعال اسلام گرا در شمال آفریقا از ترکیه تمجید کنند از آن چیزی در حکومت ترکیه تمجید می کنند که مربوط به دفاع ترکیه از مردم فلسطین است و یا اقتدار داخلی نسبی دولت فعلی ترکیه نسبت به دولت های قبلی ترکیه و یا دولت های عربی می باشد. دولت کنونی در ترکیه یک مدل اسلام گرایانه نیست چون در ۹ سال گذشته، دولت ترکیه دنبال اجرای شریعت اسلامی نرفته است. لذا بدون شک اسلام گرایی سیاسی و آنچه در منطقه برای ساخت نظام های شریعت گرا نیاز است، تنها در جمهوری اسلامی ایران قابل دستیابی است.
اما در خاتمه ی این مقاله لازم به ذکر است که آنچه از شواهد و قراین به نظر می رسد موج اسلام خواهی و حکومت اسلامی دراین انقلاب ها در الویت نخست است، استکبارستیزی و توسعه طلبی اقتصادی نیز در مکانهای بعدی قرار می گیرد که این اسلام گرایی مصداق بارزی دارد و آن هم انقلاب اسلامی ایران است که تمامی اهداف قیام ها را بعد از سه دهه ی پرصلابت محقق کرده است.
مفیدنیوز - محمدامین نصیری پور
|
