ابلاغ قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي و اعلام معافيت ها

رئيس جمهور قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي را براي اجرا ابلاغ كرد.
در اجراي اصل يكصد و بيست و سوم (123) قانون اساسي، قانون اصلاح موادي از قانون خدمت وظيفه عمومي كه با عنوان طرح به مجلس شوراي اسلامي تقديم شده بود، پس از تأييد شوراي نگهبان از سوي رئيس جمهور براي اجرا ابلاغ شد.
براساس اين قانون، هر فرد ذكور ايراني در ماهي كه طي آن ماه به سن هجده سال تمام مي رسد مشمول مقررات خدمت وظيفه عمومي است.
بر اين اساس، مدت خدمت دوره ضرورت (24) ماه است و در صورتي كه مشمولان مازاد و يا كمتر از تعداد مورد نياز باشد ستاد كل با كسب اجازه از فرماندهي كل آن را به كمتر يا بيشتر از مدت دوره ضرورت تغيير مي دهد و همه مشمولين قادر به خدمت و بلامانع، به خدمت دوره ضرورت اعزام مي شوند و پس از فرا گرفتن آموزش هاي نظامي لازم در ابتداء خدمت، بقيه خدمت دوره ضرورت را انجام مي دهند.
بر اين اساس، تعيين ترتيب تقدم و سهميه بندي مشمولين وظيفه بين هر يك از نيروهاي مسلح، توسط ستاد كل با تصويب فرماندهي كل صورت مي گيرد.
براساس اين قانون، نحوه تأمين سهميه هر يك از نيروهاي مسلح از مشمولين هر دوره، به وسيله كميسيوني انجام مي شود كه از نمايندگان نيروهاي مزبور به رياست رئيس سازمان تشكيل مي شود.
همچنين سپاه مي تواند مشمولين مورد نياز خود را در هر دوره طبق ضوابط خاص پذيرش سپاه، از بين بسيجيان داراي برگه اعزام به خدمت به ميزان سهميه اي كه ستاد كل تعيين مي كند، انتخاب نموده و قبل از تاريخ اعزام آنان فهرست اسامي آنها را به واحدهاي تابعه سازمان اعلام كند. اين مشمولين براي انجام خدمت وظيفه عمومي در اختيار سپاه قرار مي گيرند و نيروهاي مسلح مي توانند مشمولين متخصص مورد نياز خود را در سطح كارشناس و بالاتر به ميزان سهميه اي كه ستاد كل تعيين مي كند به عنوان مشمول خاص از ستاد كل درخواست كنند.
بر اين اساس، وزارت آموزش و پرورش موظف است فارغ التحصيلان تربيت معلم در مراكز آموزشي، از طريق سازمان آنان را به مراكز آموزشي نظامي براي طي دوره آموزش رزم مقدماتي اعزام كند و دولت موظف است همه ساله اعتبارات لازم را براي آموزش هاي فوق در اختيار سپاه قرار دهد.
بر اين اساس، آن عده از محصلين مراكز آموزش كادر ثابت نيروهاي مسلح كه قبل از پايان دوره آموزش مستعفي يا اخراج شوند، فقط از طي دوره آموزش نظامي معاف مي شوند، لكن بايد خدمت دوره ضرورت را انجام دهند. در صورتي كه محصلين به علت بيماري يا عدم صلاحيت كه ناشي از اعمال ارادي آنان نباشد بركنار شوند، مدت تحصيل جزو خدمت دوره ضرورت آنان محسوب مي شود و افسران و درجه داران نيروهاي مسلح، در صورتي كه قبل از نيل به درجه به موجب مقررات استخدامي مربوط از خدمت مستعفي يا اخراج شوند، فقط از طي دوره آموزش نظامي معاف مي شوند لكن بايد خدمت دوره ضرورت را انجام دهند و اگر بعد از پايان دوره آموزش از خدمت مستعفي يا اخراج گردند و خدمت آنان از مدت دوره ضرورت كمتر باشد بقيه دوره ضرورت را انجام مي دهند.
بر اين اساس، مشمولين و كاركنان وظيفه داوطلبي كه با داشتن حداقل گواهينامه پنجم ابتدائي و سپردن پنج سال تعهد خدمت نظامي يا شش سال تعهد خدمت كارمندي، به صورت پيماني در نيروهاي مسلح استخدام مي شوند، خدمت آنان به منزله انجام خدمت دوره ضرورت تلقي مي شود و پس از پايان تعهد از كارت پايان خدمت برخوردار مي گردند. در صورتي كه قبل از خاتمه تعهداز خدمت مستعفي يا بركنار گردند، چنانچه مشمول معافيت هاي قانوني نباشند، خدمت دوره ضرورت به نسبت چهار ماه خدمت يك ماه از خدمت دوره ضرورت آنان محسوب مي شود و بقيه خدمت دوره ضرورت را برابر قانون انجام مي دهند، مگر اين كه علت رهايي، بيماري يا عدم صلاحيت ناشي از اعمال غيرارادي آنان به تشخيص هيات بدوي سازمان مربوط باشد كه در اين صورت مدت تعهد انجام شده به نسبت از مدت خدمت دوره ضرورت كسر مي شود.
بر اين اساس، كساني كه به سن هجده سال تمام مي رسند، پس از انتشار آگهي احضار، موظفند ظرف شش ماه خود را به سازمان معرفي نمايند و سازمان مكلف است، حداكثر ظرف شش ماه تكليف مشمولين وظيفه را تعيين نمايد و آنها را به خدمت اعزام يا برابر مقررات از خدمت دوره ضرورت معاف كند.
هم چنين سازمان ثبت احوال كشور مكلف است صورت اسامي متولدين ذكور شهرستان ها و بخش هايي را كه در سال بعد بايد به وضع مشموليت آنها رسيدگي شود به تفكيك هر ماهه به سازمان وظيفه عمومي تسليم كند.
بر اين اساس، دانش آموزان مدارس و دانشجويان مراكز آموزش عالي وابسته به وزارت آموزش و پرورش و يا مورد تأييد آن وزارت و دانشجويان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي دولتي يا غيردولتي داخلي و خارجي مورد تاييد وزارتخانه هاي علوم و بهداشت و طلاب حوزه هاي علميه كه در حين تحصيل به سن مشموليت رسيده و يا مي رسند، تا زماني كه به تحصيلات خود ادامه مي دهند، از اعزام به خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
بر اين اساس، صدور معافيت تحصيلي دانش آموزان، دانشجويان و طلاب علوم ديني، موكول به ارائه گواهي اشتغال به تحصيل آنان از طريق مراجع ذي ربط است و مدت اعتبار آن تا يك سال پس از صدور گواهي پايان تحصيلات در هر مقطع مي باشد.
هم چنين، مشمولين ديپلم كه حداكثر يك سال پس از فراغت از تحصيل در يكي از دانشگاه ها و موسسات آموزش عالي داخل يا خارج از كشور كه مورد تاييد وزارتخانه هاي علوم و بهداشت مي باشند پذيرفته شوند تا زماني كه وفق تبصره(1) ماده (33) به تحصيل اشتغال دارند، مي توانند مشروط به اين كه داراي غيبت غيرموجه نباشند از معافيت تحصيلي استفاده نمايند. اين معافيت براي هر مقطع فقط يك بار داده مي شود.
بر اين اساس، مشمولين داراي مدرك كارشناسي و بالاتر و معادل آن در حوزه هاي علميه علاقه مند به تحصيل در خارج از كشور در صورتي كه از نظر مقررات اين قانون و وزارتخانه هاي علوم و بهداشت، حائز شرايط ادامه تحصيل در خارج از كشور باشند و دانشگاه ها و رشته هاي آنها مورد تاييد وزارتخانه هاي فوق باشد، مي توانند با سپردن تضمين هاي لازم با استفاده از مقررات اين قانون براي تحصيل به خارج از كشور مسافرت نمايند.
براساس اين قانون، ايرانيان مقيم خارج از كشور، فرزندان مامورين ثابت دولت جمهوري اسلامي ايران در خارج از كشور و همچنين كساني كه قانونا تحت كفالت، يا ولايت قانوني آنها مي باشند، چنانچه در حين تحصيل در مدارس ايراني مستقر در خارج از كشور و يا موسسات آموزشي كشورهاي خارج مورد تاييد آموزش و پرورش و طلاب حوزه هاي علميه مورد تاييد شوراي عالي حوزه هاي علميه به سن مشموليت برسند از معافيت تحصيلي بهره مند مي گردند و ادامه تحصيل آنان تا سقف يك سال پس از فراغت از تحصيل در دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي خارج از كشور كه مورد تأييد وزارتخانه هاي علوم يا بهداشت هستند بلامانع مي باشد.
براين اساس، همه مشمولين وظيفه بايد قبل از اعزام به خدمت توسط يك پزشك از نيروهاي مسلح معاينه شوند و در صورت نبودن پزشك از نيروهاي مسلح، توسط پزشكان غيرنظامي متعهد كه صلاحيت آنان به وسيله نيروي انتظامي تأييد شده باشد، معاينه گردند.
براين اساس، چنانچه رئيس سازمان يا نماينده او اطمينان حاصل نمايد كه رأي شوراي پزشكي مطابق مقررات صادر نشده است، پرونده را براي بررسي به شوراي عالي پزشكي كه از سه پزشك متخصص نيروهاي مسلح تشكيل مي گردد ارجاع مي دهد. نظر اين شورا قطعي و لازم الاجراء است.
براساس اين قانون، مشمولين زير حسب مورد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند:
- يگانه فرزند ذكور مراقب يا نگهدارنده پدر نيازمند مراقبت كه قادر به اداره امور خود نباشد.
- يگانه مراقب يا نگهدارنده مادر فاقد شوهر
- تنها برادر تني سرپرست خواهر فاقد پدر، همسر و فرزند ذكور غيرمحجور
- تنها برادر سرپرست برادر كبير نيازمند مراقب و فاقد پدر و همسر و فرزند ذكور غيرمحجور و فاقد شغل
- يگانه سرپرست برادر كمتر از هجده سال تمام
- يگانه نوه ذكور مراقب يا نگهدارنده جد فاقد فرزند يا جده فاقد شوهر و فرزند
- مشمولي كه همسرش فوت نموده و از او داراي فرزند صغير بوده مادامي كه ازدواج مجدد نكرده است و يا همسري دارد كه بعد از ازدواج معلول شده و نيازمند مراقبت باشد.
- از چند برادر واجد شرايط اعزام به خدمت در صورت اعزام يكي از برادران به خدمت، يكي از برادران مي تواند تا اتمام خدمت او از تعويق اعزام استفاده نمايد.
- درمورد معافيت از انجام خدمت ضرورت يك نفر از فرزندان خانواده اي كه دو برادر آنان خدمت سربازي را انجام داده اند، ستاد كل نيروهاي مسلح تصميم گيري مي كند.
- يكي از فرزندان پسر سربازي كه در حين خدمت سربازي فوت كند و يا يكي از فرزندان ذكور خانواده اي كه يك فرزند آن خانواده در حين انجام خدمت سربازي فوت نموده باشد.
براين اساس، نحوه معافيت از خدمت فرزندان ذكور مددجويان به شرح زير است:
- يكي از فرزندان ذكور مادران فاقد شوهر تحت پوشش كميته امداد حضرت امام(ره) و سازمان بهزيستي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف است.
- مشمولاني كه حداقل يك فرزند معلول داشته باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
- تنها پسر خانواده هايي كه داراي سه فرزند اناث يا بيشتر باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معافند.
¤ مشمولاني كه با معلولان اناث داراي معلوليت جسمي- حركتي ازدواج كنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي شوند و پس از گذشت پنج سال از استمرار ازدواج آنها معافيت موقت به معافيت دائم تبديل مي شود.
براين اساس، مشمولاني كه پدر يا مادر يا فرزند يا برادر يا خواهر آنان در راه به ثمر رسيدن انقلاب اسلامي و استمرار آن شهيد يا جانباز يا اسير يا جاويدالاثر شده يا بشوند و مراتب مورد تأييد نهادهاي ذي ربط باشد به شرح ذيل از انجام خدمت سربازي معاف مي شوند:
- همه فرزندان ذكور شهدا و جاويدالاثران (مفقودين) از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
- به ازاء هر شهيد يا آزاده با حداقل بيست و چهار ماه سابقه اسارت يا جانباز با حداقل (25 درصد) جانبازي يا جاويدالاثر(مفقود) فاقد فرزند ذكور يك نفر از برادران آنها از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي شوند.
¤ به ازاء هر بيست و چهار ماه آزادگي، (25 درصد) جانبازي و سي ماه سابقه حضور در جبهه يك نفر از فرزندان آزادگان، جانبازان و رزمندگان معاف مي گردد.
¤ اين امتيازات براي بهره مندي از تسهيلات اين بند قابل جمع است و در مورد معافيت كساني كه مدت جانبازي يا حضور در جبهه يا مدت آزادگي و اسارت آنها در حد معافيت يك فرزند آنان نيست، با درصد جانبازي و مدت حضور در جبهه و مدت دوران اسارت محاسبه مي شود.
- همه مشمولين جانباز داراي حداقل ده درصد (10 درصد) جانبازي از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي باشند.
- يك فرزند خوانده قانوني ذكور جانبازي كه برابر گواهي بنياد شهيد و امور ايثارگران صاحب فرزند نمي شود از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي شود.
- مشمولاني كه با جانبازان اناث داراي درصد جانبازي بيست و پنج درصد (25 درصد) و بالاتر ازدواج كنند به صورت موقت از انجام خدمت دوره ضرورت معاف مي شوند و پس از گذشت پنج سال از معافيت موقت آنان در صورت استمرار ازدواج معافيت موقت به معافيت دائم تبديل مي گردد.
- براين اساس، همه مشموليني كه براي انجام خدمت وظيفه عمومي اعزام مي شوند، هم چنين كساني كه از انجام خدمت معاف مي گردند، بايد آموزش هاي نظامي و انتظامي اعم از عمومي و تخصصي را مطابق دستورالعملي كه توسط ستاد كل با همكاري سازمان هاي نيروهاي مسلح تهيه مي شود و به تصويب فرماندهي كل مي رسد، طي كنند.
بر اين اساس، نيروهاي مسلح و سازمان هاي وابسته و ساير دستگاه ها كه كاركنان وظيفه را در اختيار دارند مكلفند با توجه به اعتبارات مصوب، امكانات زيست، پوشاك، خوراك، بهداشت و درمان متناسب آنان در محل خدمت را فراهم كنند.
هم چنين دولت موظف است اعتبارات مورد نياز براي زيست، پوشاك، خوراك، بهداشت و درمان سربازان وظيفه را به شرح ذيل در اختيار نيروهاي مسلح و ساير دستگاه هاي به كارگيرنده كاركنان وظيفه قرار دهد:
- خوراك كاركنان وظيفه به ميزان دو برابر خوراك كاركنان دولت
- پوشاك و زيست سربازان وظيفه به ميزان سه هزار برابر ضريب ريالي
- هزينه هاي بهداشت و درمان برابر سرانه مصوب دولتي
بر اين اساس، افسران و درجه داران وظيفه در صورت اعزام به مأموريت يا انتقال يا خدمت در مناطق محروم و بد آب و هوا و مناطق عملياتي مشمول مقررات فوق العاده و مزاياي مربوط به افسران و درجه داران كادر ثابت نسبت به حقوق آنان مي باشند. ساير كاركنان وظيفه در موارد مذكور از دوسوم فوق العاده ها و مزاياي درجه گروهبان دومي كادر ثابت برخوردار مي شوند.
براساس اين قانون، دولت موظف است اعضاء خانواده تحت تكفل كاركنان وظيفه را در طول مدت خدمت تحت پوشش قرار دهد و به آنان مستمري پرداخت كند.
همچنين مشمولين خدمت دوره ضرورت چنانچه در مدت آموزش اوليه و يا در حين خدمت مرتكب غيبت يا فرار گردند به نحوي كه ادامه خدمت آنان مستلزم تجديد دوره آموزش باشد، ضمن رسيدگي قانوني به غيبت يا فرار آنان، مجددا به دوره آموزش اعزام مي شوند و پس از پايان آموزش در يگان قبلي به خدمت ادامه مي دهند. مدت آموزش قبلي اين افراد جزو خدمت آنان محسوب نمي شود.
بر اين اساس، همه كاركنان وظيفه كه در اجراء ماده فوق در اختيار دستگاه هاي دولتي و نهادها قرار مي گيرند بايد قبل از به كارگيري، دوره هاي آموزش نظامي مورد نياز را در نيروهاي مسلح طي نمايند.
براساس اين قانون، به منظور ارتقاء منزلت و بهينه سازي اوقات فراغت كاركنان وظيفه بايد زمينه هاي استمرار آموزش هاي نظامي، عقيدتي، سياسي، ورزشي، خدماتي، فني و حرفه اي و سوادآموزي در ضمن خدمت فراهم شود.
همچنين در مراكز و پادگان هاي آموزشي و يگان ها دفتر مشاوره و راهنمايي براي كمك به سربازان و ارتباط با خانواده آنان در موارد لازم تشكيل مي گردد. اين دفاتر موظف اند به محض ورود سرباز به پادگان و يگان محل خدمت براساس فرم هاي از پيش طراحي شده محل آموزش و محل خدمت فرد و نحوه ارتباط خانواده با مشمول و يگان را به خانواده اطلاع دهد و نظرات خانواده را در مورد استعدادها، توانايي ها و ويژگي هاي خاص فرد جويا شود.
براين اساس، همه كاركنان وظيفه و عائله تحت تكفل آنها مطابق آيين نامه اي كه از سوي وزارت دفاع با همكاري وزارتخانه هاي كشور و تعاون، كار و رفاه اجتماعي تهيه مي شود و پس از تاييد ستاد كل به تصويب هيئت وزيران مي رسد تحت پوشش بيمه خدمات درماني نيروهاي مسلح قرار مي گيرند.