تاكتيك هاي رسانه هاي آمريكا هنگام تسليم در برابر ايران

آزادي 3 جاسوس آمريكايي آخرين باري بود كه ايران از آمريكا پيمان گرفت كه از ورود جاسوسانش به حريم ايران جلوگيري كند، اما در حالي كه3 ماه از اين رويداد و اين پيمان نگذشته بود به ناگاه «جانور قندهار» يا همان آر كيو-170 با عبور از خاك افغانستان حدود 300 كيلومتر وارد فضاي امنيتي ايران شد .
هوشياري و قدرت تكنولوژيك جمهوري اسلامي ايران باعث شد كه اين هواپيماي پيشرفته و فوق مدرن در دام ايران گرفتار آيد و براي ايران نويد يك پيروزي بزرگ و براي آمريكا يك شكست بزرگ تر را رقم بزند.
رسانه هاي غربي و مسئولان آمريكايي در يك فعاليت هماهنگ در صدد هستند كه شكست نظامي اطلاعاتي خود را به وسيله تاكتيك ها و غوغاسالاري هاي رسانه اي جبران كنند و در اين راستا پس از به غنيمت گرفته شدن اين هواپيما توسط ايران، آنان تاكتيك هاي رسانه اي و ديپلماتيك زير را دنبال كردند:

سكوت خبري فعال
در اين تاكتيك كه در چهار روز اول حادثه رخ داد، رسانه ها و مقامات آمريكايي تلاش كردند كه موضوع مهم و استراتژيك مفقود شدن يك هواپيماي بدون سرنشين را از منظر رسانه ها دور نگه دارند و خبر آن را منتشر نكنند. در اين تاكتيك همچنين ايجاد شك و شبهه نسبت به اعلام خبر ايران نيز بارها مورد تأكيد و تصريح قرار گرفت تا موفقيت ايران در اين عمليات ناديده گرفته شود. «كريستين ساينس مانيتور» در گزارشي با اشاره به سكوت منابع رسمي در مورد اين خبر نوشت: مقامات پنتاگون و سيا آشكارا تصديق نكرده اند كه هواپيماي خفاش شكلي كه توسط ايران نشان داده شد، همان آركيو-170 است كه اوايل هفته جاري مفقود شده بود، اما مقامات بلندپايه ناشناس به منابع خبري مختلف گفته اند كه به نظر مي رسد، اين هواپيما همان آركيو -170 باشد. در همين زمان، تحليلگران ميزان آسيب به اطلاعات و تكنولوژي آمريكا را متفاوت ارزيابي مي كنند.
رسانه ها و مقامات غربي كه در دام خبري ايران گرفتار شده بودند، موفقيت نظامي و رسانه اي ايران را شبيه به يك كودتاي تبليغاتي عليه آمريكا دانستند. در اين زمينه «داگلاس برچ»، در آسوشيتدپرس نوشت: «دستيابي ايران به پهپاد جاسوسي سازمان اطلاعات مركزي آمريكا (سيا) كه داراي فناوري هاي پيشرفته جاسوسي است، چيزي بيش از يك كودتاي تبليغاتي و دستاورد اطلاعاتي رايگان براي دولت تهران شمرده مي شود. دستيابي به اين پهپاد، لايه ديگري از عمليات مخفيانه و گسترده آمريكا را عليه برنامه هاي هسته اي و نظامي ايران آشكار مي سازد. دستيابي ايران به اين پهپاد جنبه هاي مختلفي از فعاليت هاي جاسوسي ايران - آمريكا را روشن كرده است. اين موضوع را مي توان به سرنگوني هواپيماي جاسوسي يو - دو آمريكا توسط اتحاد جماهير شوروي در دوران جنگ سرد تشبيه كرد.»

انكار و تشكيك
در مرحله بعدي جريان سازي رسانه اي غرب، رسانه هاي غربي تصاوير نمايش داده شده ايراني را مورد تشكيك و انكار قرار دادند، اما با توجه به آنكه آمريكا اعلام كرده بود كه يك هواپيماي خود را گم كرده است، رسانه هاي آمريكايي در اين زمينه حاضر نبودند كه بدون تأييد مقامات اطلاعاتي، اصل موضوع را بپذيرند و اين گونه نوشتند: «آمريكايي ها يكي از هواپيماهاي بدون سرنشين خود را در غرب افغانستان گم كرده اند، اما هنوز بر جعلي بودن هواپيماي به نمايش در آمده در ايران تأكيد نكرده اند. هواپيمايي كه در ايران به نمايش در آمد بر اساس ظاهر سالم آن، بر خلاف آنچه ايراني ها در ابتدا اعلام كردند، ظاهراً ساقط نشده و بلكه وادار به فرود شده است. به اين ترتيب بايد در انتظار ادامه اين بازي بود.»

حذف نقش ايران
رسانه ها و مقام هاي آمريكا با تأكيد برنقش ايران در به غنيمت گرفتن اين پهپاد اولاً، آن را يك امر تصادفي دانسته اند و ثانياً، ادعا كرده اند كه اگر چنين اتفاقي افتاده است، ناشي از قدرت ذاتي ايران نبوده، بلكه از قدرت اكتسابي از شوروي و چين بوده است و در اين راستا اعلام كردند: ارزيابي هاي اطلاعاتي آمريكا حاكي از آن است كه ايران در سرنگوني اين پهپاد هيچ نقشي نداشته، به آن شليك نكرده و از فناوري هاي الكترونيك و سايبري براي وادار كردن اين هواپيما به فرود استفاده نكرده است. آنها اقرار كردند اين هواپيما به علت نقص در عملكرد، بر زمين نشسته است. اين مقامات خواستند هنگام اظهار نظر درباره اين برنامه طبقه بندي شده، نام شان فاش نشود.كارشناسان آمريكايي در اين خصوص ابراز ترديد كردند كه ايران قادر باشد چنين نفوذي را به سامانه پهپاد مذكور انجام دهد. توانايي ايران در مقابله با هواپيماهاي بدون سرنشين ممكن است به واسطه تصميمات پيشين روسيه ارتقا پيدا كرده باشد.

فرار از واقعيت تجاوز
در حالي كه هواپيماي آمريكايي در 300 كيلومتري عمق خاك ايران بر زمين نشانده شده است، رسانه هاي آمريكايي در ابتدا به دنبال آن بودند كه بار حقوقي فعاليت متجاوزانه را از آن بگيرند. براي همين در برهه اي ادعا كردند كه اين هواپيما در افغانستان ساقط شده و توسط حكمتيار به ايران منتقل شده است و بار ديگر اعلام كردند كه اين هواپيما توسط ايران از فضاي افغانستان ربوده شده است و در همين حال شبكه خبري بي بي سي هم عنوان توقيف را براي يك هواپيماي غنيمتي به كار برد و مدعي شد جمهوري اسلامي ايران هواپيماي فوق پيشرفته جاسوسي آمريكا را توقيف كرده است .

حربه درخواست
مقامات آمريكايي كه متوجه حركت خلاف عرف بين الملل خود بودند، از سه طريق درصدد جلب نظر ايران براي برگرداندن هواپيما برآمدند؛ اول: نامه هاي مقامات ناتو به مسئولان ايران كه اين يك هواپيماي ناتو است و به اشتباه وارد خاك ايران شده است، دوم: درخواست رسمي مقام هاي آمريكايي بدون اظهار تأسف و پشيماني از اقدام صورت گرفته و سوم: تهديد مبتكرانه كه در آن ايران مقصر اتفاقات بعدي معرفي شده است! اوباما پس از روزها سكوت در مورد اين موضوع، سكوت را مي شكند و تأييد مي كندكه ايران هواپيماي بدون سرنشين آمريكا را به تصاحب در آورده است. وي در كنفرانس خبري مشترك با نوري مالكي رئيس جمهور عراق، از ايران خواست كه هواپيماي بدون سرنشين را به آمريكا برگرداند. وي در ادامه افزود: «منتظر اينكه ايرانيان چگونه پاسخ مي دهند، خواهيم بود.»

توسل به ترس
آمريكا در اين تاكتيك مي پذيرد كه وارد محوطه ممنوعه شده است، اما به دنبال آن است كه اين دخالت خود را به گونه اي توجيه كند كه در افكار عمومي بين المللي محكوم نشود. «توماس هادلي» مقام ارشد سابق دولت آمريكا و كارشناس امور نظامي موسسه «امريكن اينترپرايز» در كنفرانسي در واشنگتن در اين باره گفت: «شرايط آرام آرام اين گونه به نظر مي رسد كه يك بازي جاسوسي مخفي كه ماهيت خشن آن در حال افزايش است، آغاز شده است.» «هادلي» در اين باره گفت: «در صورتي كه ايران همچنان از پذيرش قطعنامه هاي سازمان ملل خودداري كند و جاه طلبي هاي هسته اي خود را تحت كنترل در نياورد، اين درگيري هاي آرام وخيم تر و خطرناك تر خواهد شد.»

مشابهت سازي از دو مسئله متفاوت
كارشناسان مسائل استراتژيك آمريكا با ايجاد پيوند ميان دو مسئله متفاوت در دو كشور متفاوت و موضوع متفاوت به دنبال اين بودند كه براي مخاطبان يك سابقه اي از اين اتفاقات را زنده كنند تا اين نتيجه براي وي حاصل شود كه اولاً، اين اتفاق مسبوق به سابقه است و مسئله مهمي نيست و ثانياً، گذشته نشان داده است كه آمريكا از اين اتفاقات موفق بيرون آمده است. در اين زمينه رسانه هاي آمريكايي اين مسئله را اين گونه توجيه مي كنند: «برخي از مورخان و كارشناسان سياست خارجي، وقوع اين حادثه براي هواپيماي بدون سرنشين مذكور را به حادثه اي كه در سال 1960 در اتحاد جماهير شوروي رخ داد، تشبيه كردند. در آن حادثه اتحاد جماهير شوروي هواپيماي جاسوسي يو - دو آمريكا را كه«فرانسيس گري پاورز » خلبان آن بود سرنگون كرد. در حالي كه دو كشور علناً درگيري هاي زيادي را بر سر مسائل مختلف داشتند، كشورهاي جهان توجه كمي به عمليات مخفي اين دو عليه يكديگر معطوف كردند. «فرانسيس گري پاورز جونيور» فرزند خلبان هواپيماي يو - دو مذكور كه توسط اتحاد جماهير شوروي سرنگون شد، در اين باره گفت: نخستين باري كه خبر سقوط اين هواپيماي بدون سرنشين را شنيدم، اولين موضوعي كه به ذهن من آمد آن بود كه خوشبختانه خلباني درون هواپيما نبوده است. وي كه بنيانگذار موزه جنگ سرد است. افزود: هر دو هواپيماي مذكور مشغول انجام عمليات جمع آوري اطلاعات بودند. هر دو هواپيما در حال عكس برداري و شناسايي بودند. هر دو هواپيما مشغول جمع آوري اطلاعات از دشمنان ما براي دولت آمريكا بودند. وي افزود: اين بار تفاوت در آن بود كه لازم نبود خبر سقوط هواپيما را به هيچ خانواده اي اطلاع دهند. به علاوه هيچ يك از اتباع ما در يك كشور خارجي به اسارت در نيامد. سقوط هواپيماي يو - دو باعث يكه خوردن طراحان ارتش آمريكا شد. آنها تصور مي كردند اين هواپيماي پيشرفته در چنان ارتفاع بالايي پرواز مي كند كه موشك هاي اتحاد جماهير شوروي نمي توانند آن را هدف قرار دهند. ايران نيز به شيوه اي مشابه اعلام كرد با استفاده از جنگ افزارهاي پيشرفته الكترونيك توانست موقعيت پهپاد آر كيو - 170 سنتينل را تشخيص دهد، به سامانه آن نفوذ كند و سرانجام آن را به زمين بنشاند.

ايجاد هراس جهاني نسبت به ايران
آمريكا در تلاش بود كه شكست خود در اين عمليات را شكستي به نمايندگي از كشورهاي جهان قلمداد كند. در اين تاكتيك هدف اين بود كه اولاً اين اقدام برخلاف قوانين بين المللي، مشروع جلوه داده شود و ثانياً از دست داده شدن اين امكان باعث تهديد صلح بين المللي توسط ايران قلمداد شود. رسانه هاي آمريكايي در اين زمينه اينگونه ادعا كردند:«كارشناسان اعلام كردند اين هواپيما به احتمال زياد حامل يك سامانه رادار پيشرفته و همچنين ساير حسگرهاي ويژه - از جمله حسگر ويژه نظارت بر پايگاه هاي هسته اي - است. در صورتي كه اين فناوري ها توسط ايران مهندسي معكوس شوند، مي توانند اين بينش را در اختيار ايران قرار دهند كه چگونه مي توان تأسيسات هسته اي را از معرض جاسوسي آمريكا مصون نگاه داشت.» «جان پايك»كارشناس سياست دفاعي و اطلاعاتي پايگاه اينترنتي «گلوبال سكيوريتي» در اين باره گفت: »نظارت دائم بر اين پايگاه ها توسط هواپيماهاي بدون سرنشين مي تواند به تحليلگران اطلاعاتي كمك كند تا مسير عبور و مرور وسايل نقليه را به ساير تأسيسات رديابي كنند.»

جابه جايي در هواپيما به جاي تغيير راهبرد
آمريكا براي عبور از شكست به جاي تغيير راهبرد ، تغيير نوع هواپيما و فرستادن يك نوع هواپيماي ديگر را دنبال كرد و نيروي هوايي آمريكا در بيانيه اي اعلام كرد: يك مدل به روز شده از هواپيماي هاي بدون سرنشين «ريپر» و «پريدتور» به افغانستان فرستاده مي شود. اين هواپيما «اونجر» نام دارد و قابليت حمل بمب دارد. «اونجر» قابليت عكس برداري از زير سطح زمين را دارد و دوربين هاي فوق پيشرفته اي به مانند جنگنده هاي اف 35 دارد. به دليل همين توانايي ها، «اونجر» كانديداي بسيار خوبي براي پرواز بر فراز سايت هاي هسته اي يا ديگر كمپ هايي است كه توسط موشك هاي هوايي محافظت مي شود.

درخواست بدون پاسخ
پس از درخواست اوباما از ايران براي تحويل اين نوع هواپيما همه رسانه ها و مقامات غربي اعلام كردند: «اقدام اوباما نابخردانه بود، زيرا ايران اين هواپيما را تحت هيچ شرايطي به آمريكا تحويل نخواهد داد.» وزير خارجه آمريكا در اين زمينه گفت: «در مورد برگرداندن هواپيما خوشبين نيست، مخصوصاً به خاطر رفتار اخير ايران.» وزير خارجه آمريكا گفت: «ما درخواست رسمي به ايران براي برگرداندن تجهيزات گمشده مان داده ايم. هر دولت ديگري در دنيا هم بود چنين كاري را مي كرديم. «پانه تا»، وزير دفاع مي گويد: درخواست برگرداندن هواپيما مناسب است، اما من فكر نمي كنم كه اتفاق بيفتد. وي افزود:« اما فكر مي كنم كه درخواست كردن مهم بود. ديك چني هم گفت: به نظر من پاسخ ايران اين خواهد بود كه اين هواپيما را به آمريكا پس نخواهد داد. ممكن است ايران در نهايت اين هواپيما را پس از آنكه مورد مطالعات و بررسي هاي فني براي كسب اطلاعات سري آن قرار داده باشد، به صورت تكه تكه به آمريكا بازگرداند. پاسخ مناسب (آمريكا) به اين مسئله بايد اين مي بود كه بلافاصله پس از سقوط اين هواپيما آن را نابود مي كرد. شما مي توانيد اين كار را از هوا، با حمله هوايي سريع، انجام دهيد كه عملاً به دست آوردن هرگونه فايده اي را توسط ايران از تصرف اين هواپيما غيرممكن مي كرد. وي گفت: به من گفته شده كه رئيس جمهور (اوباما) سه گزينه روي ميز خود داشته كه همه را رد كرده است. يكي از اين گزينه ها فرستادن شخص يا اشخاصي براي پس گرفتن اين هواپيما بود كه البته بايد قبول كرد كاري دشوار مي بود. اگر شما نمي توانستيد اين كار را انجام دهيد، قطعاً مي توانستيد آن را با حمله اي هوايي نابود كنيد. با وجوداين اوباما هيچ يك از اين گزينه ها را نپذيرفت، بلكه با زباني نرم و محترمانه از ايران خواست كه آن را بازگردانند، اما آنان چنين كاري نخواهند كرد.

کیهان - فرهاد مهدوی