از ياد رفته؛ درام اجتماعي از جنس ايراني

چندسالي است كه ما شاهد پخش سريالهاي هرشبي از شبكه هاي مختلف سيما هستيم. دراين بين موضوعي كه مي توان آن را يك اتفاق مهم و خوب دراين عرصه دانست اين است كه سريالهاي هرشبي علاوه بر محتواهاي گوناگون قدم در عرصه درام هاي اجتماعي گذاشته اند و همين موضوع باعث شده كه اين سريالها بتوانند مخاطب خاص خود را علاوه بر مخاطب عام بدست آورند. به گونه اي كه مخاطبين اين سريال ها هر شب به تماشاي آنها نشسته اند و به نوعي اين همراهي باعث شده كه در مجموع مخاطبان تلويزيون رضايت بيشتري از برنامه هاي رسانه ملي داشته باشند.
در اين بين اين روزها شاهد پخش سريال ازياد رفته به كارگرداني فريدون حسن پور از شبكه اول سيما هستيم. سريالي كه با استفاده از بازيگران نام آشنا و تازه وارد به عرصه هنر در كنار هم توانسته رضايت نسبي مخاطبان را تا حدي به دست آورد. اين سريال كه مي توان آن را در زمره سريالهاي درام هر شبي سيما دانست سعي كرده كه مخاطب خود را با يك قصه ساده ايراني همراه كند.
داستان سريال كاملا ساده و بدون پيچ و خم هاي خيلي خاص است، همين مسئله باعث شده كه براي بيننده كاملا قابل فهم و ساده باشد. ازسوي ديگر بي آلايشي فضاي سريال نقطه بسيار مهمي در امتيازات آن تا اينجاي كار بوده، چرا كه اين مسئله اثبات شده است كه مخاطب ايراني از تجملات روزافزوني كه در برخي از محصولات هنري امروز سينما و تلويزيون شاهد آن هستيم هميشه گريزان بوده، در اين ميان از يادرفته به خوبي تا اينجا از ورطه مادي گري تصويري و تجملات خود را دور نگه داشته است.

بومي گرايي درعين ساده نگري
اين ساده نگري مثبت حتي در داستان سريال، كه بدنه اصلي متن بر آن سوار شده هم كاملا قابل لمس بوده، چرا كه قصه اصلي آن از زندگي يك زوج روستايي در يكي از روستاهاي شمال آغاز مي شود. قصه اي كه به نوعي بيننده را به زندگي روستايي مي برد و دركنار اين زندگي پرتلاش او را با طبيعت بكر روستايي در شمال كشور همراه مي كند. به واقع يكي از دلايل گيرابودن آغازين سريال همين داستان ساده اما با بار محتوايي به روز است. چرا كه شخصيت گلرخ به نوعي نماد شخصيت زن ايراني سخت كوشي است كه با عشقي پاك تمام مشقت ها را براي پيشرفت همسر خود تحمل مي كند. اين درحالي است كه يكي از مهم ترين دغدغه هاي امروز جامعه ما در موضوع ازدواج سطح بالاي توقعات است، به همين دليل هم به نظر مي رسد كه نويسنده قصد دارد از همان ابتداي داستان به بيننده پيام هاي موردنظر خود را انتقال دهد. سادگي داستان در ادامه آن هم وجود دارد و همين موضوع باعث شده خط سير قصه سريال، باعث خستگي بيننده نشود. البته در اين باره از اين موضوع هم نبايد چشم پوشي كرد كه حسن پور به خوبي اين موضوع را درك كرده كه نبايد مانند برخي سريال هاي ديگر سكانس ها و ديالوگ ها را كش بدهد و همين مسئله باعث شده كه علاوه بر انتقال مفهوم در بخش اول سريال بيننده هم قصه را باور كند و هم جذب آن در ادامه شود.

سكانس ها و ديالوگ هاي جذاب اما كوتاه
در اين بين بايد اشاره كرد كه قصه داستان خيلي زود و به موقع وارد مرحله دوم يعني ورود مرتضي به زندگي شهرنشيني شده. به واقع اين موضوع يكي از نقاط عطف قصه از ياد رفته است. چراكه هميشه يكي از بزرگ ترين مشكلات سريال هاي ايراني كش دادن فيلم و به نوعي وارد كردن سكانس هايي در سريال بوده كه اگر اين سكانس ها نبود مشكلي در اصل داستان ايجاد نمي شده است.
اما در صحنه دوم وقتي كه مرتضي وارد فضاي شهرنشيني براي تحصيل در رشته پزشكي مي شود، سريال تلاش مي كند تا به مسائل و مشكلات مختلفي اشاره كند، از جمله سختي هاي مهاجرت و تمركز امكانات در تهران، و در كنار آن مهاجرت به خارج از كشور! اينجاست كه باز هم حسن پور دو موضوع را به خوبي دريافته يكي آنكه شعار نمي دهد و دومي آنكه به مشكلات نگاهي گذرا دارد و به نوعي تاحدي كه بيننده آنها را درك كند مطرح مي كند و از آنها رد مي شود. هرچند كه مي توانست بر مسئله تركيب قوميت ها عمق بيشتري ببخشد. به خصوص لحظاتي كه مرتضي در كنار دو دوست خود كه يكي آذري و ديگر لر است، اين نگاه ويژه بيشتر مي توانست صورت پذيرد. به نوعي كه انگار جمع اين دوستان نمادي از ايران است. البته به هر صورت بازي ضعيف برخي نابازيگران هم يكي از نقاط ضعف اين سريال است كه به نظر مي آيد حسن پور سعي كرده براي جذابيت سريال به سمت چهره هاي جديد برود كه اين مسئله هم مي تواند نقطه ضعفي براي سريال باشد و هم از زاويه ديگر مثبت!

داستاني كه بيننده را فراري نمي دهد
درباره از يادرفته بايد به اين موضوع هم دقت كرد كه حسن پور با به تصوير كشيدن يك زندگي روستايي در ابتداي فيلم سعي كرده كه به ژانر اجتماعي بومي اداي دين كند. ژانري كه برخي از فيلم سازان ايراني گاهي اوقات از آن فراري هستند و به نوعي كمتر به سراغ زندگي روستايي مي روند. از سوي ديگر شخصيت مرتضي در اين فيلم نماد فردي است كه هويت و گذشته خود را فراموش كرده و همين موضوع يكي از امتيازات قابل توجه قصه است، چراكه هم شخصيت مرتضي تا حد قابل قبولي خود پرداخته شده و هم اغراقي صورت نگرفته! اين درحالي است كه در برخي سريال هايي كه تا همين چند وقت پيش از تلويزيون پخش مي شد اغراق در داستان و در پرداخت شخصيت تا حدي بود كه بيننده آن را باور نمي كرد و از آن خسته مي شد. بايد قبول كرد كه حسن پور دقيقاً برعكس سريال هايي مانند سريال ستايش نه خيلي اغراق كرده است و نه خيلي هر سكانس و ديالوگ را بيهوده كش داده! هر دو موضوعي كه در ستايش به شدت به چشم مي خورد.
به هر ترتيب از ياد رفته را بايد جز آن دست سريال هايي دانست كه جايشان در سيماي ملي خالي است، و اقبالي كه از اين سريال شده بيانگر آن است كه بيننده به شدت به روايت زندگي ساده نياز دارد و از اغراق و تجمل گرايي خاص عرصه هنر امروز گريزان است.
بايد باور داشت كه درام اجتماعي در صورت پرداخت صحيح و با نگاه بومي مي تواند هم به بينش بيننده كمك بزرگي كند و هم در انتقال پيام ها نقش مؤثري داشته باشد كه از قرار معلوم تا به اينجاي كار از ياد رفته در اين موضوع موفق بوده است.

کیهان - رضا فرخی