آیت الله خاتمی: براي گسترش حجاب و عفاف بايد كار فرهنگي و كار اجرايي با هم صورت پذيرد

¤ به نظر شما اين بحث كه به جاي اقدام انتظامي در مورد حجاب بايد كار فرهنگي كرد، آيا تبديل به توجيهي براي بدحجابي و كنارآمدن با آن نشده است؟ به عقيده شما نسبت كار انتظامي و فرهنگي در اين حوزه چيست؟
- مسئله حجاب و عفاف و دغدغه حضور اين عنصر ارزشي در جامعه از اول انقلاب مطرح بوده و متاسفانه از آغاز تاكنون دو نظريه افراطي و تفريطي در اين عرصه مطرح بوده. يك نظريه نظريه اي است كه مي گويد براي مقابله با بدحجابي و بي حجابي فقط بايد برخورد كرد. آن هم برخورد فيزيكي.
نظريه دوم كه تفريطي است مي گويد فقط كار فرهنگي و برخورد قانوني را هم برنمي تابد. به استناد روايات اهل بيت عصمت و طهارت(ع) عرض مي كنم كه اين دو نظريه هر دو نادرست است.
يعني برخورد فيزيكي صرف، راهي ناصواب است و همين جا اين تذكر را بدهم كه در نظام جمهوري اسلامي هرگونه برخوردي بايد مطابق موازين قانوني و شرعي باشد و اگر قرار باشد هركس هرچند به بهانه امر به معروف و نهي از منكر برخورد فيزيكي داشته باشد، اين منجر به هرج و مرج مي شود و هرج و مرج خود منكر ديگري است. از سويي فقط كار فرهنگي هم جواب نداده و نمي دهد. شيوه درست همان است كه امام صادق(ع) طبق نقل ها فرموده كه بايد كار فرهنگي و اجرايي با هم صورت پذيرد. ترجمه حديث اين است؛ خداوند نخواسته زبان باز باشد (زبان نماد كار فرهنگي) و دست بسته باشد (دست نماد كار اجرايي). خداوند اين را خواسته كه اين دو با هم باز و با هم بسته شوند. بنابراين اينجا به صراحت مي گويم كه ما معتقديم براي گسترش حجاب وعفاف در جامعه هم بايد كار فرهنگي و هم كار اجرايي با هم صورت پذيرد و مفيدترين كار اجرايي همان اجراي مصوبه شوراي عالي انقلاب فرهنگي است كه 300 ماده دارد و براي 25 نهاد در اين زمينه تعيين تكليف كرده است.
¤ كارنامه هاي دستگاه هاي مختلف به خصوص دولت را در زمينه برخورد با ناهنجاري هاي اجتماعي و بطور ويژه مقوله حجاب وعفاف چطور ارزيابي مي كنيد؟
- در ارزيابي دستگاه هاي فرهنگي ضمن تقدير و تشكر از كارهاي خوبي كه برخي نهادها صورت داده اند بايد بگويم متاسفانه كار بايسته و در خور شأن اين عنصر مهم ارزشي صورت داده نشده است.
من ترجيح مي دهم به جاي نقد اين گونه سخن بگويم كه مسئله مقابله با ناهنجاري هاي فرهنگي كه از جمله آنها بدحجابي و بي حجابي است به مثابه يك عمليات است.
در عمليات رزمندگان ما چند لشگر هماهنگ مي شدند تا نقطه اي فتح مي شد. اگر يك لشگر نمي توانست در حوزه مأموريت خود درست عمل كند آن عمليات ناكام مي ماند. مسئله حجاب و عفاف هم يك عمليات فرهنگي است بايد صدا و سيماي جمهوري اسلامي به صورت بسيجي وارد عرصه كار بشود. كاري كه از سيماي جمهوري اسلامي انتظار مي رود فقط پخش سخنراني براي تشويق به حجاب نيست اگرچه اين هم لازم است. انتظار مي رود فيلم هاي بلند و كوتاه در رابطه با حجاب و عفاف و عواقب بد حجابي بسازند و خود نيز در برنامه هاي توليدي يا برنامه هايي كه پخش مي شود خط راهبردي شان رعايت اين مسئله باشد. رسانه ها نيز در اين عرصه كمك كنند. از سوي ديگر نيروي انتظامي به وظيفه قانوني خودش عمل كند. دستگاه قضايي در اين عرصه با هماهنگي در صحنه باشد و... بنابراين اگر بخواهد اين مسئله به نتيجه برسد اين هماهنگي لازم است.
بنده به عنوان طلبه اي كه بين مردم هستم انتظارم از دولت محترم و نهادهاي فرهنگي درون دولت اين است كه خطر را باور كنند يعني در حقيقت متدينين را باور كنند كه بشدت از گسترش بدحجابي ها كه بعضاً بي حجابي است، بشدت متاثر هستند و آن را خطري براي كيان انقلاب مي بينند. اگر اين باور در بين خدمتگزاران مسئول اين عرصه بوجود آيد قطعاً تلاش شايسته تقدير ديگري خواهند داشت و ما ديگر شاهد انتشار برخي نشريات و مقالات در عرصه تثبيت وضعيت نادرست كنوني حجاب و عفاف نخواهيم بود.
¤ عده اي مي گويند ما بايد امر به معروف كنيم و نه امر به واجب و همين طور نهي از منكر و نه نهي از حرام. پس اول بايد حجاب يك معروف و بي حجابي يك منكر در جامعه شود و سپس امر به معروف و نهي از منكر كرد. پاسخ جنابعالي به اين شبهه چيست؟
- تمامي فقهاي ما در كتاب امر به معروف و نهي از منكر تصريح دارند كه واجبات مصداق معروف و محرمات مصداق منكر است. بنابراين امر به معروف، يعني امر به واجبات و نهي از منكر يعني نهي از محرمات. نشانه اين بحث اين است كه آقايان مي گويند امر به مستحبات و نهي از مكروهات واجب نيست. پس اين سخن كه بايد ابتدا چيزي معروف شود تا امر به آن واجب باشد يا منكر شود تا نهي آن واجب شود مبناي فقهي ندارد. آري! آنچه در امر به معروف مهم است تحقق معروف است و آنچه در نهي از منكر مدنظر شارع است واقع نشدن منكر است و اين امر نياز به اين دارد كه كسي كه معروفي را ترك كرده آگاهش كنيد كه چرا واجب را ترك مي كند و كسي كه مرتكب منكري شده است، اول آگاهش كنيم كه كارش منكر است اگر تاثيرگذار بود وظيفه امر به معروف و نهي از منكر تحقق يافته و اگر تاثير نداشت نوبت مراحل بعدي است.
¤ تفكر غالب در دولت اصلاحات اين بود كه ما در دوره مدرن زندگي مي كنيم و مجبوريم ليبراليزم را به عنوان بخش جدايي ناپذير اين عصر بپذيريم. اين نگاه باعث رويه و اقدامات خاص اين دولت در عرصه فرهنگي شد كه البته با واكنش سخت مردم كشور هم روبرو شد: فكر نمي كنيد اگر ديگران هم با هر تابلويي بخواهند همين راه را در پيش بگيرند به سرنوشت همان قبلي ها دچار خواهند شد؟
- بنده در چند خطبه گذشته به صراحت سخن از ليبراليزم فرهنگي داشتم و اين خطر را متذكر شدم. اصولا تساهل و تسامح فرهنگي و از دين و ارزش هاي ديني كوتاه آمدن به بهانه هماهنگي با زمانه، ضدارزش است. اين تفكر زمينه ساز نمادهاي تهاجم فرهنگي است كه ما ديروز و امروز شاهد آنيم. تفكري كه مي گويد به چند تار موي زنان گير ندهيد، تفكري كه مي گويد اگر قدري روسري كنار رفت جاي نگراني نيست و مشكل ندارد، نتيجه اين تفكر همين ناهنجاري هاي فرهنگي است كه بخشي براي همگان محسوس است بخشي هم در برخي از جشن ها، نمايشگاه ها و برخي جشنواره ها خود را نشان مي دهد كه نمونه هايي را در گذشته ديديم.
انقلاب اسلامي با انگيزه تحقق احكام اسلامي، تحقق يافت.در اين عرصه نبايد هيچ گونه تساهل و تسامحي داشت. كمترين تساهل و تسامح را روح بلند شهيدان از ما نخواهند گذشت ما در طول 32 سال انقلاب هر جا به اسلام عمل كرديم، برد كرديم و هر جا عقب نشيني كرديم چه در عرصه فرهنگي و چه در عرصه سياسي و اقتصادي بازنده بوده ايم. سياست تساهل و تسامح ديروز و امروز و فردا و فرداها خطري بر كيان و روح انقلاب اسلامي است.
من اين سياست را كاملا ناموفق مي دانم. برخي مي گويند ما مي خواهيم 13 ميليون رايي كه به رقيب داده شد را جلب كنيم. اشتباه اينان اين است كه اولا آن 13ميليون در اولين اغتشاشات ريزش كرد، ريزش بسيار وسيع. كساني كه ماهيت سران فتنه را نمي دانستند و به آنها رأي داده بودند وقتي در عمل ديدند كه عملكردشان مورد تاييد دنياي استكبار قرار گرفته صادقانه عقب نشيني كردند و دست از حمايت برداشتند. ثانيا هدايت انسانها به راه حق مطلوب همه دلسوزان است. اما با چه شيوه اي؟ با دستمال كثيف نمي شود شيشه كثيف را پاك كرد. آيا با عقب نشيني از ارزش هاي ديني مي خواهند كساني را به سوي دين دعوت كنند؟ به سوي كدام دين مي خواهند دعوت كنند؟ اگر مي خواهند دعوت به اسلام ناب محمدي كنند، اين اسلام ناب با اين تساهل ها سازگار نيست. و اگر برآنند كه تغيير ماهيت و هويت بدهند، بدانند كه زيان كرده اند و به فضل خدا نمي توانند كمترين تاثيري در جهت تغيير ماهيت و هويت انقلاب اسلامي داشته باشند. هواداران دلسوز انقلاب اسلامي دلبسته به دين و ارزش هاي اسلامي هستند و مطمئنا در اين عرصه ذره اي عقب نشيني نمي كنند. خورشيد انقلاب اسلامي مقام معظم رهبري حضرت آيت الله خامنه اي اجازه ذره اي كوتاه آمدن از مباني انقلاب اسلامي را نخواهند داد.
¤ حجاب و عفاف يك عنصر محكم ديني است كه در قرآن و روايات به صراحت و روشني از آن ياد و بر آن تاكيد شده است. چرا عده اي از اين مقوله در راستاي رسيدن به اهداف خاص سياسي خود استفاده ابزاري مي كنند و آن را دستمايه اي براي اختلاف و تنش و دعواهاي سياسي قرار مي دهند؟
- مسئله حجاب در كل دنيا از حالت يك مسئله فرعي درآمده و يك مسئله اصلي شده است. هر دولتي كه مي خواهد با اسلام مخالفت كند مي گويد حجاب ممنوع و هر دولتي كه مي خواهد بگويد با مسلمان ها آشتي هستيم، مي گويد حجاب آزاد است. بنابراين نبايد نگاه ما به اين مسئله فرعي باشد.
درست فرموديد كه متأسفانه در كشور ما با اين مسئله سياسي برخورد مي شود و گاه تبليغاتي و آن هم تبليغات انتخاباتي مباحث بصورت مغالطه آميز مطرح شده و آنچه كه در اين بين گم مي شود تحقق مسئله حجاب است. گاه با گشت ارشاد مخالفت مي شود و مي گويند كه مسئله را انتظامي نكنيد. سخن بنده در اين رابطه اين است كه نيروي انتظامي بايد به قانون عمل كند و در هر موضوعي و از جمله مقابله با مفاسد برخورد انساني و توأم با مهر در رأس برنامه ها داشته باشد.
البته همين جا مي گويم براي ما آنچه مهم است اين است كه بدحجابي ها و بي حجابي ها در جامعه نباشد، اگر گشت ارشاد مرتكب تخلفي شد خود بايد پاسخگوي آن باشند.
ولي سخن ما اين است شما مي گوييد گشت ارشاد نه، خود در رابطه با حجاب چه كرده ايد؟ چه طرح عملي و اجرايي و موثري در رابطه با گسترش عفاف و حجاب به صحنه آورديد؟
در دوره وزير اسبق كشور جناب پورمحمدي، ايشان آمدند جامعه مدرسين در آنجا به ايشان گفته شد شما حجاب كارگزاران نظام كه از دولت حقوق مي گيرند را درست كنيد باقي اش بماند براي مرحله بعد. ايشان قول داد كه اين كار را مي كنيم اما در عمل ديديم كه كمترين گام در اين رابطه برداشته شد. نمي گويم آقاي پورمحمدي مقصر بود. سخن بنده با كساني كه مي گويند گشت ارشاد نه، اين است كه شما بياييد اقدامات اثباتي خود را در رابطه با گسترش حجاب نشان دهيد. مي گوييد نمي توان كوچه و خيابان را كنترل كرد، دانشگاه كه دست شماست. كارمندان ادارات كه حقوق بگير شما هستند. شما در اين رابطه كاري انجام دهيد. باز نمي گويم برخورد خشن با آنها داشته باشيد لااقل نشان دهيد كه اراده داريد در راستاي تحقق اين فريضه تلاش كنيد. ناگفته نماند بحمدالله در بدنه اداري ما كارمندان محجبه و عفيفه بسيار فراوانند نبايد حقشان ضايع شود اما آنهايي كه رعايت نمي كنند بايد اراده نظام خودش را نشان دهد كه كارمندان نظام اسلامي بايد درخور شأن جمهوري اسلامي باشند و خانم بدحجاب و بي حجاب درخور شأن نظام مقدس جمهوري اسلامي كه با خون پاك بيش از 200 هزار شهيد آبياري شده، نيست.
¤ فكر نمي كنيد اين دعواهاي اغلب سياسي و بي مورد در مقوله حجاب علاوه بر آنكه به دين مردم لطمه مي زند باعث شادي دشمنان خارجي و فتنه گران داخلي هم مي شود؟
- نكته اي كه پيوسته بايد به آن تاكيد كرد اين است كه نبايد جريان فتنه 88 و خيانتي كه در اين فتنه به انقلاب اسلامي و نظام جمهوري اسلامي شد از يادها و خاطره ها برود. اين مسئله مسئله اصلي است. زيرا كه جريان فتنه كه در 9 دي ماه سال 88 به احتضار افتاد بي ترديد در پي بازسازي خود است و نبايد كساني كه خود را روياروي جريان فتنه مي بينند، خود بهانه به دست فتنه گران داده و يا موجب خوشحالي آنها بشوند. هرگونه حركتي كه سبب جان گرفتن آنها بشود جريان انحرافي است.
بازي با باورهاي مردم با هنجارهاي مقدس مردم زمينه ساز اختلاف و تنش است و اين همان است كه جريان فتنه مي خواهد. نبايد با گفتار و يا رفتار خود آب به آسياب دشمن ريخت. مقام معظم رهبري يك معيار داده اند كه ببينيد دشمنان از چه كسي و از چه جرياني و از چه موضعي حمايت مي كنند، آن موضع و آن جريان مورد طمع دشمن است. اين معياري كلي است. ما ديديم در فتنه 88 جريان استكبار، سلطنت طلبان، منافقين فراري، استحاله شدگان، منكرين عصمت امامان، رقاص ها و رقاصه هاي فراري، جنگ احزاب عليه انقلاب اسلامي به راه انداختند و از جريان فتنه حمايت كردند به همين دليل مردم به صحنه آمدند و در حماسه 9 دي، تو دهني محكمي به جريان فتنه زدند. اين معيار اختصاص به جريان فتنه ندارد. جريان مكتب ايراني هم معيوب است و با همين ملاك و معيار مي گوييم اين جريان هم مي تواند مورد طمع دشمن باشد.
¤ سخن پاياني؟
- ما در شرايط كنوني معتقديم تنها راه درست و صراط مستقيم انقلاب راهي است كه مقام معظم رهبري ترسيم فرموده اند. حضرت ايشان بر اين تاكيد دارند كه هيچ گاه مسائل اصلي را از ياد نبريم. نبايد مسائل فرعي ايجاد كرد. نبايد سخني گفت كه مورد تفرقه بين دوستان و شادي دشمنان باشد.
¤ با تشكر از اينكه وقتتان را در اختيار ما گذاشتيد.

محمد صرفي - کیهان