بازخوانی نقش مردم در مقابل گروه‎های سیاسی با کسی عقد اخوت نبسته‎ایم

تاریخ جمهوری اسلامی ایران، پر است از طلوع و غروب‎های گروه‎ها و جناح‎های سیاسی؛ گروه‎هایی که برخی از آن‎ها سال‎ها به کار خود ادامه دادند و برخی دیگر تنها چند صباحی میهمان سفره جمهوری اسلامی ایران بودند. اما نگاهی گذرا به سرگذشت اکثر این گروه‎ها نشان می‎دهد که حذف آن‎ها از چرخه سیاسی کشور، هیچگاه خواست نظام نبوده بلکه این عملکرد این گروه‎ها بوده است که باعث شده در مسیر حذف به‎دست مردم قرار بگیرند. این حذف‎های مردمی همیشه در حالی بوده که نظام جمهوری اسلامی، با سرلوحه قرار دادن اصل جذب حداکثری و دفع حداقلی که مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز بوده، همواره کوشیده است تا با حضور گروه‎های مختلف سیاسی که اکثرا سعی در رعایت ظواهر اسلامی داشته‎اند، شور و نشاط سیاسی را در جامعه گسترش دهد. البته نگارش این کلمات به معنی آن نیست که ما تمامی هزینه این گروه‎ها را بر گردن مردم قرار دهیم اما بی‎شک مردمی که برای شکل‎گیری انقلاب و سپس حفاظت و استمرار آن هزینه‎های زیادی را پرداخته‎اند، حاضر نیستند شاهد حرمت شکنی‎ها و عبور از خطوط قرمز توسط برخی جریانات سیاسی باشند. جریاناتی که در مدت حضور کوتاه و بلندشان در نظام سیاسی کشور، همیشه مدعی سهمی از انقلاب اسلامی بوده‎اند.


مجاهدین خلق، منافقین قاتل
سازمان مجاهدین خلق یکی از همین گروه‎هایی بود که در همان اوایل انقلاب زمینه‎های حذف خود را ایجاد کرد. شکل‎گیری این سازمان به سال 1344 باز می‎گردد. سازمانی که مسلکش مارکسیستی بود و بر اساس همین مسلک، اقدامات مسلحانه مختلفی را در طول حکومت پهلوی انجام داد تا به نوعی خود را در انقلاب سهیم کرده و عملا به نمایندگی از شوروی که آن روزها مروج مکتب کمونیست بود، در انقلاب، نفوذ و ایران را نیز همانند ده‎ها کشوری که اسیر این مکتب بودند، کمونیست کند. آن‎ها پس از پیروزی انقلاب علی‎رغم آن‎که می‎دیدند به‎دلیل مغایرت مسلک‎شان با شعار اصلی انقلاب اسلامی یعنی نه شرقی نه غربی جمهوری اسلامی، سهمی از مسئولیت‎های کشور به دست نیاوردند، همچنان ترجیح دادند تا ماهیت مسلحانه خویش را ادامه دهند و این سازمان را به یک سازمان مخفی و زیر زمینی تبدیل کنند، اما در آن روزگاران نیز حضرت امام (رحمت‎الله‎علیه) به‎عنوان نماینده توده مردم هیچ‎گاه حاضر به پذیرش ماهیت آن‎ها نشد و حتی در پاسخ به اقدام عوام‎فریبانه این گروه در خصوص ارائه درخواست دیدار رهبران سازمان منافقین عنوان کردند که اگر شما اسلحه‎ها را تحویل دهید، من نزد شما می‎آیم. و این هوشیاری حضرت امام (رحمت‎الله‎علیه) سبب ایجاد بن بست در حرکت منافقین شد. از این رو آن‎ها در روز 30 خرداد سال 60، رسما دستور مقابله مسلحانه با نظام جمهوری اسلامی ایران را صادر کردند که با حضور بی‎نظیر مردم در خیابان‎ها به‎رغم کشتاری که این سازمان راه انداخته بود، رسما طومار این جریان توسط مردم در هم پیچیده شد.

نهضت آزادی، لیبرال‎های مخالف ولی فقیه
نهضت آزادی، یکی دیگر از گروه‎هایی است که در طول تاریخ جمهوری اسلامی ایران با بی‎اقبالی عمومی عملا دچار حذف از سوی مردم شد. این گروه که تلاش می‎کرد مروج مسلک لیبرالیستی در درون انقلاب باشد، در ابتدای انقلاب توانست برخی از کرسی‎های مهم انقلاب نظیر نخست وزیری دولت موقت را از آن خود کند اما در ادامه با تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام (رحمت‎الله‎علیه) و تائید این موضوع از سوی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، به مخالفت با این اقدام پرداخت و با استعفای بازرگان در اعتراض به این اقدام، عملا نشان داد که بر خلاف خواست عمومی گام بر می‎دارد و وابستگی‎هایی نیز به مسلک غرب دارد. این جریان در ادامه و در کوران جنگ تحمیلی بارها با انتشار اعلامیه‎های مختلف، مخالفت خود را با دفاع از مرزهای کشور، اعلام و بارها بر پایان دادن یک طرفه ایران به جنگ تحمیلی تأکید کرد. البته عداوت نهضت آزادی با نظام جمهوری اسلامی به همین جا ختم نشد، بلکه این جریان با انتشار مطالبي، به‎جایگاه ولایت فقیه در ایران حمله کرد تا مخالفت رسمی خود را با اصل ولایت فقیه اعلام کند. البته هیچ‎کدام از این اقدامات باعث نشد که نهادهای امنیتی مانع فعالیت این جریان شوند و آن‎ها آزادانه در انتخابات‎های مختلف کاندیدا می‎شدند. به‎گونه‎ای که در انتخابات مجلس ششم و شورای دوم شهر و روستا در تهران لیست مستقلی ارائه کردند اما با بی‎اقبالی عمومی مواجه شدند تا عملا بدون هیچ برخوردی از سوی نظام، بار دیگر این مردم باشند که پرونده یک جریان سیاسی دیگر را به بایگانی تاریخ بسپارند.

مشارکت و مجاهدین دوقلوهای برانداز
اما در کنار تمامی این‎ها حذف تاریخی دیگری که توسط مردم صورت گرفت، در خصوص احزاب دوقلوی مشارکت و مجاهدین، دو پایه اصلی فتنه 88 بود. این دو حزب که خود ادعای همراهی امام (رحمت‎الله‎علیه) و شراکت در نظام جمهوری اسلامی ایران را داشتند، پس از یک دوران پر فروغ در نیمه دوم دهه 70 و سپس نیمه اول دهه 80، که در آن توانسته بودند تمامی نهادهای حکومتی اعم از قوه مجریه و قوه مقننه را در اختیار بگیرند، به‎خاطر اقدامات ساختار‎شکنانه‎ای که داشتند، بار دیگر با بی‎اقبالی عمومی روبه‎رو شدند و یکباره با خواست عمومی و طی یک روند دموکراتیک به نام انتخابات، از قدرت کنار گذاشته شدند. چراکه مردم دیگر حاضر نبودند،ساختار‎شکنی‎هایی نظیر نامه تند مجلس ششم به رهبر معظم انقلاب، استعفای نمایندگان همین مجلس و از همه مهمتر اقدامات خلاف خواست عمومی در جریان دو دولت اصلاحات که هدایت آن را همین احزاب دوقلو بر عهده داشتند باردیگر تجربه کنند.

از این‎رو حاضر به اعتماد به کاندیداهای اصلاح‎طلب در جریان انتخابات نشدند و عملا در حاشیه قرار گرفتند. اما این حاشیه‎نشینی احزاب دوقلوی مشارکت و مجاهدین زمینه‎ای را برای آن‎ها فراهم آورد تا با بسیج تمام توان خود در انتخابات دهم ریاست جمهوری، بار دیگر به رأس قدرت بازگردند و اگر این اقبال عمومی نصیب آن‎ها نشد، با مدل‎های انقلاب رنگی خود را به‎زور وارد رأس قدرت کنند. در نهایت انتخابات برگزار شد و همانند چند انتخاب قبلی، مردم حاضر به اعتماد به کاندیدای معرفی شده از سوی این احزاب نشدند تا سناریوی دوم آن‎ها شکل بگیرد و آن چیزی که مردم بهتر از جزییات آن باخبر هستند در داخل کشور شکل بگیرد.

در نهایت آن چیزی که پس از این واقعه در داخل کشور شکل گرفت، یک خروش عمومی علیه اقدامات براندازانه این احزاب بود که اوج آن در ماجرای راهپیمایی 9 دی و پس از آن 22 بهمن 88 مشهود بود که سرانجامش چیزی جز فرار اعضای این احزاب به کشورهای اروپایی و از هم پاشیدن این احزاب نبود.بدون‎شک ظرفیت بالای سیاسی و مردم‎سالاری دینی نظام اسلامی که حتی به اقلیت‎های مذهبی اجازه حضور در دستگاه قانون‎گذاری کشور را داده است، هرگز به‎دنبال حذف «برادران سابق» خود نیست و اگر برخی جریانات امروز در گوشه عزلت خزیده و خود را در آستانه حذف می‎بینند، مسیری است که خود در مقابل مردم برگزیده‎اند، اما نکته مهم‎تر در این میان آن است که مردم هیچ‎گاه با هیچ گروهی عقد اخوت نبسته‎اند و رأی دادن به این جریانات، دلیلی بر تأیید اقدامات بعدی آن‎ها نخواهد بود. موضوعی که در خصوص اصلاح‎طلبان به‎خوبی قابل‎مشاهده است. از این‎رو گروه‎ها و جریانات سیاسی باید هوشیار باشند که مردم برای آینده سیاسی خود احترام قائلند و چنان‎چه این گروه‎ها از مسیر انقلاب و نظام خارج شوند، خودشان دست به‎کار می‎شوند و تکلیف آن‎ها را یک‎سره خواهند کرد.

نشریه پنجره/ سینا تکاور