هدف و استراتژی گروه‌های اصلاح‌طلب
رصد مواضع، مصاحبه‌ها، دیدارها و جلسات مختلف گروه‌های اصلاح‌طلب نشان می‌دهد كه این گروه‌ها تلاش‌های خود را در دو محور الف- برنامه‌های بلند مدت و ب- برنامه‌های میان مدت و كوتاه مدت سازماندهی كرده بودند. جزئیات این محورها عبارتند از:
الف- برنامه‌های بلند مدت:
الف- 1- تغییر و تحدید قانون اساسی:شامل نهادهای صداو سیما، شورای نگهبان، نیروهای مسلح، نهادهای زیر مجموعه رهبری، مصوبات مجلس و حوزه دین و مذهب
الف- 2- حذف رهبری و ولایت فقیه
ب- برنامه‌های میان مدت و كوتاه مدت:
ب- 1- حذف نظارت استصوابی شورای نگهبان
ب- 2- جلوگیری از ادامه ریاست جمهوری احمدی نژاد
ب- 3- بازگشت به قدرت، عبور از مبانی دینی و بدون رهبری
ب- 4- طرح محدود كردن رهبری، فعال كردن خبرگان رهبری جهت نقد رهبری، شورایی و مدت‌دار كردن رهبری، به وجود آوردن عزل رهبری، تشریفاتی كردن رهبری
تاكتیك‌های اجرایی و هدایت در صحنه بعد از انتخابات
ـ سازماندهی و بهره برداری از تشكل‌های غیر قانونی
ـ استفاده ابزاری از روابط دختر و پسر
ـ تلاش جهت تضعیف جایگاه ولایت فقیه و عدم فصل الخطاب بودن مقام معظم رهبری
ـ همسویی با طراحی بیگانگان و ترویج نافرمانی مدنی
ـ به كارگیری ظرفیت‌های موجود در خارج از كشور
ـ اردوكشی خیابانی قبل و بعد از انتخابات
ـ شبیه‌سازی رفتارهای انقلاب اسلامی در سال 57
ـ صدور بیانیه‌های تحریك آمیز
ـ تخریب اعتماد مردم به رسانه‌های داخلی و سوق دادن آنان به رسانه‌های بیگانه
ـ سازماندهی با كمك بیگانگان جهت بهره برداری از فضای سایبری
ـ استفاده از خشونت برای رسیدن به اهداف
ـ تلاش جهت بهره برداری ابزاری از علما و نخبگان
ـ بهره‌گیری از الگوها و نمادها
ـ تحریك و جریحه‌داركردن احساسات ملی و بین‌المللی
ـ انجام عملیات روانی گسترده، القای شبهه عدم سلامت انتخابات و ابطال آن.
الف) تغییر و تحدید قانون اساسی:
مجموعه گروه‌های اصلاح‌طلب در دوران پیش از انتخابات و در حالی كه بیش از یكسال به انتخابات باقی بود در جلسات متعدد خود سعی داشتند اصول قانون اساسی را مورد هجمه‌های مختلف قرار دهند. بخشی از این اظهارات عبارت بودند از:
عضو شورای مركزی سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«انتقادهای ما به اعضای شورای نگهبان به رفتار غیر قانونی آقای جنتی و بعضی همكارانش در انتخابات بر می‌گردد ایشان عملاً با بودجه عمومی یك لشكر از ناظران تهیه دیده كه مدافع یك جریان سیاسی خاص هستند. آنها باید ملزم شوند فقط در چارچوب قانون اظهار نظر كنند. آقای جنتی در انتخابات مجلس ششم به طور غیر قانونی بیش از 700 هزار از رأی شهروندان تهرانی را باطل كرد، من اینقدر مدرك دارم كه ثابت كنم آقای جنتی و همكارانش در پی دست بردن به آرای مردم و تغییر نتیجه انتخابات بودند. به علت آپارتاید قضائی حاكم بر قوه قضائیه به شكایت رئیس ستاد انتخابات كشور رسیدگی نشد.»
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
«مادام كه برخی نیروهای مسلح به سود یك نامزد كار كنند، صدا و سیما به سود یك نامزد كار كند و اعضای شورای نگهبان از یك نامزد حمایت كنند، انتخابات آزاد، سالم و قانونی نیست. اگر چه ما تاكنون به مصلحت كشور در انتخابات شركت كرده‌ایم. هدف از صدور اطلاعیه سپاه در جهت رأی دادن به آقای احمدی نژاد و زمینه‌سازی برای تحركات و تحریكات بعدی است در صدا وسیما هم شاهد سانسور بوده و هستیم.»
عضو شورای مركزی سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«در مورد استراتژی محدود و پاسخگو كردن قدرت من معتقدم اگر قانون اساسی به طور كامل و دقیق اجرا شود تمام قدرت محدود و پاسخگو خواهندبود. اگر خبرگان رهبری بر نهادهای تحت پوشش رهبری نظارت قانونی داشته باشد، جلوی تخلفات احتمالی گرفته خواهد شد.»
حذف رهبری و ولایت فقیه
جریان اصلاح‌طلب پس از دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، محور تلاش‌های خود را به شكل كاملاً عریانی ظهور و بروز داد و در این زمینه خواست و منویات خود را به این شكل آشكار ساخت:
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز(با اشاره به راهپیمایی غیرقانونی 25 خرداد):
«باور داشته باشید كه رهبری از این جمعیت ترسیده است و همین نقطه درست جای فشار وارد كردن است.»
عضو شورای مركزی سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«ما باید از لجبازی هاشمی با احمدی نژاد بهره لازم را ببریم. ما باید از شورای فقاهت آقای هاشمی دفاع كنیم و رهبری را منزوی نماییم.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«آقای خاتمی بر این باور بود كه اگر در این انتخابات احمدی نژاد سقوط كند، عملاً رهبری حذف می‌شود. اگر به هر قیمتی و به هر شكلی اصلاحات دوباره به حوزه سیاسی و اجرایی كشور باز گردد، دیگر رهبری اقتداری در جامعه نخواهند داشت.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«آن روز هم موسوی به آقای كروبی پیغام داده بود كه من تا آخر هستم. همچنانكه گفتم این كلمه تا آخر هستم بهترین رمز و اسم شب تلاش برای سقوط و حذف رهبری است.»
عضو شورای مركزی حزب كارگزاران:
«رهبری از جریان اصولگرا حمایت می‌كند، پس باید با پشتوانه مردم به میدان بیاییم و اگر رأی ما زیاد شده و از تعداد نیروهایی كه تحت فرمان رهبری هستند بیشتر شود ما پیروز می‌شویم.»
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
«خیالتان را راحت كنم، مردم تا آبان امسال كار شماها را یكسره می‌كنند و رهبری هم خداحافظ.»
جلوگیری از ادامه ریاست جمهوری احمدی نژاد
عضو شورای مركزی حزب كارگزاران:
«در جلسه‌ای كه با آقای. . . داشتیم، ایشان به ما تكلیف كرد كه باید زیر بیرق موسوی بروید. امسال من یك جهاد و رسالت دارم و آن هم برداشتن احمدی نژاد است.
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«بحث این انتخابات كه از دو سال پیش كلید خورد به دو دلیل می‌توانست حذف یا كم اثر كردن رهبری را در خود داشته باشد یكی به این دلیل كه احمدی نژاد بارها مورد حمایت رهبری قرار گرفته‌اند و دیگر اینكه تطابق شعارهای احمدی نژاد با رهبری، به همین دلیل حذف احمدی نژاد به معنای حذف عملی رهبری تلقی می‌شد.»
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
«تسخیر جامعه مدنی در ایران از گرفتن دولت میسر نیست و این دولت عین غول روی همه چیز دست انداخته و تا دست این غول را یك مقدار بالا نیاوردید، امكان تسخیر جامعه مدنی وجود ندارد.»
عضو سازمان منحله سازمان مجاهدین انقلاب:
«اگر هیچ كدام (كروبی و موسوی) قبول نكردند كه به نفع دیگری كنار بروند مهم نیست. ما فقط اگر بتوانیم احمدی نژاد را از صحنه خارج كنیم، كار خوبی كرده‌ایم. تنها كار مهم این است كه ما باید احمدی نژاد را از سر راه خود برداریم.»
بازگشت به قدرت
بررسی مجموعه اظهارات جریان اصلاحات نشان می‌دهد كه این جریان رسیدن به قدرت ولو به هر قیمتی را در دستوركار خود قرار داده بود. این تلاش به حدی بود كه حتی آنان اظهار كرده بودند عدم بازگشت به قدرت در شرایط كنونی یعنی خداحافظی تاریخی از عرصه قدرت و سیاست.
بخشی از اظهارات به دست آمده عناصر این جریان در این زمینه به شرح زیر است:
عضو سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«اگر نتوانیم به قدرت بازگردیم برای همیشه از تاریخ سیاسی كشور حذف می‌شویم و اینبار باید هر كاری كه لازم است انجام دهیم.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«آقای خاتمی خیلی اصرار داشت كه مخالفت رهبری را در ظاهر نداشته باشد تا بتواند قدرت را بگیرد و اگر هر كسی غیر از یك اصولگرا قدرت را می‌گرفت بنا به تحلیل خاتمی پایان اقتدار رهبری بود به همین دلیل همه تلاش را می‌كرد كه قدرت توسط اصلاح‌طلبان گرفته شود.»
طرح محدود كردن رهبری
جریان اصلاحات یكی از محورهایی را كه سخت دنبال می‌كرد، طرح محدود كردن رهبری بود. در این زمینه اظهارات عناصر اصلاح‌طلب خود گویای برنامه‌های آنان در این زمینه است.
عضو سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«پیشنهاد ما این است كه وظیفه رسیدگی به صلاحیت داوطلبان خبرگان به مرجع دیگری واگذار شود، یعنی باید مستقل از مقام رهبری و نهادهای منصوب ایشان صورت گیرد.»
عضو سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«خاتمی وقتی رفت كاندیدا شود (موقع ثبت نام) بگوید كه ولایت فقیه را تنها در چارچوب قانون اساسی قبول دارم و این یعنی محدود كردن رهبری.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«آقای موسوی خوئینی‌ها گفته بودند كه چرا نباید از رهبری انتقاد كرد و این بی‌معنی است كه در نظام اسلامی انتقاد را محدود به دولت كنیم.»
تاكتیك‌های اجرایی بعد از انتخابات
همسویی با طراحی بیگانگان و ترویج نافرمانی مدنی
اصلاح‌طلبان در حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری تلاش‌های بی‌شائبه‌ای در ترویج نافرمانی مدنی برای امتیاز‌گیری از نظام سازماندهی كردند.
بخشی از گفته‌های عناصر این جریان در این رابطه به این شرح است:
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت: «بحث درخواست تجمع برای طرفداران مهندس موسوی، ایجاد جبهه مقاومت مدنی، تشكیل جبهه مقاومت نخبگان، تحقیر طرفداران احمدی‌نژاد در جشن پیروزی در انتخابات و استفاده از عكس موسوی توسط طرفداران مطرح شد.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«باید از قضیه ابطال انتخابات فراتر برویم و این یك راه جدیدی است و این جمعیت به عنوان بازیكنان این جریان هستند. باید هزینه‌ها آنقدر بالا برود كه حتماً انتخابات ابطال شود، چون معنی ابطال فراتر از بحث ریاست جمهوری است یعنی حاكمیت را مجبور به عقب نشینی كردیم. از مردم می‌توان خواست به اشكال مختلف به مخالفت‌های مدنی بپردازند، در قدم اول باید انتخابات ابطال و سپس شورای نگهبان عوض شود.»
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
«ما تا آخر ایستاده‌ایم. حالا نوبت ماست كه كودتای سفت كنیم.»
عضو شورای مركزی حزب كارگزاران سازندگی:
«دولت احمدی‌نژاد چون بنا به تقلب رأی آورده، الان نامشروع است و هر كس از او طرفداری كند نیز نامشروع است. . . فردا قرار است همه ماشین‌ها با پارچه مشكی روی آنتن‌ها و با روشن كردن ضبط ماشین و پخش صدای قرآن در سطح شهر حركت نمایند، باید جوی ایجاد نمود تا تكلیف همه چیز معلوم شود. . . ظاهراً پیامبر دیگری آمده و توانسته معجزه كند و اینگونه آرای موسوی را به آرای احمدی نژاد تبدیل كند. در انتخابات تقلب شده و این آرائی است كه از قبل مهندسی شده است.»
اردوكشی خیابانی قبل و بعد از انتخابات
یكی از شیوه‌های جریان اصلاحات برای ایجاد اغتشاش در شهر اردوكشی‌های خیابانی قبل از انتخابات به مثابه یك رزمایش و بعد از انتخابات یك شورش و اغتشاش بود.
برخی از اصلاح‌طلبان در این زمینه گفته بودند:
عضو ستاد میرحسین موسوی:
«طی دستورالعملی از تمامی استان‌ها خواسته شده كه حامیان را به صورت سازماندهی شده از چند شب قبل از انتخابات به خیابان‌ها بیاورند.»
عضو شورای مركزی سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«در جلسه ستاد قیطریه 21/ 3/ 88 آقای. . . می‌گفت كه تجمع مردم در جمعه 22 /3/ 88 در یك نقطه خاص خوب است. پیشنهاد كرد تجمع می‌تواند در میدان انقلاب یا جایی دورتر از وزارت كشور انجام شود بعضی نیز نگران بودند كه اگر جمعه شب تجمع صورت نگیرد مجریان تقلب خواهند كرد.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«عصر جمعه كه به ستاد قیطریه حمله شده بود و بعد از اینكه اعلام شد چند هزار نفری جلوی ستاد قیطریه رفته بودند به من زنگ زد [تاج زاده] و گفت زمینه كاملاً آماده است ما قصد داریم از خیابان‌ها حسابی استفاده كنیم. كسی كه به تز نگهداری مردم در خیابان‌ها بسیار اهمیت می‌داد تاج زاده بود و چون ابزار جوانان ستادها را در اختیار داشت این تز عملیاتی می‌شد.»
عضو ستاد میرحسین موسوی:
«به هر طریق ممكن ولو بدون مجوز راهپیمایی از انقلاب تا آزادی را در روز چهار شنبه برگزار كنیم چون مانور قدرت خوب است. . .»
عضو حزب منحله مشاركت:
«محمد رضا تاجیك گفته كه باید تمهیداتی جهت چند تجمع برای هفته آینده در نظر گرفت.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«توسط حزب مشاركت تصمیماتی درخصوص برگزاری تجمع در سطح شهر تهران نظیر: مقابل وزارت كشور، استفاده از پارچه سیاه برای تجمع‌كنندگان، صدور بیانیه در اعتراض به نتیجه اعلام شده زودهنگام و هماهنگی با ستاد آقای موسوی، گرفته شده است.»
بهره‌گیری از الگوها و نمادها
جریان فتنه در طول حوادث بعد از انتخابات ضمن بهره‌گیری از الگوها و نمادها تلاش فراوانی كرد تا عرصه سیاسی كشور را دستخوش فشارهای اجتماعی سازماندهی شده از سوی خود نمایند.
بخشی از اظهارات عناصر این جریان عبارت است از:
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«این انتخابات فاقد مشروعیت است، بنابر این هر روز از ساعت 10 باید الله اكبر بگویند تا ابطال.»
عضوشورای حزب منحله مشاركت:
«در جلسه 88/3/23 پیشنهاد كردم كه هواداران مهندس موسوی همچنان از نشان سبز استفاده كنند. آقای قابل هم پیشنهاد استفاده از رنگ سیاه را داشتند.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«در نظر داریم تا به اطلاع مردم برسانیم افرادی كه از انتخابات شكایت دارند به شورای نگهبان مراجعه كنند. اگر در یك صف كیلومتری نامه به دستشان باشد خیلی زیباست و یك حركت نمادین است.»
كمیته صیانت از آرا
یكی از جنجالی‌ترین اقداماتی كه توسط جریان اصلاح‌طلبان در پیش از انتخابات كلید خورد و بهانه‌ای برای اغتشاشات آنان در حوادث بعد از انتخابات شد، كمیته صیانت از آرا بود.
در زمینه این كمیته غیر قانونی اصلاح‌طلبان گفته بودند:
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
«بحث صیانت از آرا در زمان نامزدی آقای خاتمی درجلسه‌ای به ریاست اقای دكتر عارف مطرح گردید در آن جلسه آقای یونسی به عنوان مسئول پیشنهاد گردید كه بعد ایشان عنوان كرد كه قاضی است و نمی‌تواند چنین فعالیتی داشته باشد. امین زاده در مورد نظر آقای خاتمی گفت: ایشان با تشكیل كمیته موافق بودند و معتقد بودند كه مسئول آن باید شخصیتی باشد كه بتواند مشكلات را با شورای نگهبان حل كند و حساسیت‌های سیاسی در مورد وی وجود نداشته باشد.»
عضو شورای مركزی سازمان منحله مجاهدین انقلاب:
«از اعضای ستاد موسوی اطلاع پیدا كردم كه كمیته صیانت از آرا یك سیستم طراحی كرده كه براساس آن هریك از نمایندگان نامزد در شعب می‌توانند با ارسال كدهایی از طریق sms وضعیت شعبه خود را در اختیار ستاد مركزی قرار دهد تا كمیته از وضعیت نمایندگان خود در سراسر كشور مطلع شود.«
عضو شورای مركزی حزب منحله مشاركت:
»دو نامزد اصلی این انتخابات از طرف اصلاح‌طلبان قبل و بعد از تأیید صلاحیت بارها درباره سلامت انتخابات اظهار نگرانی كرده اند و حتی كمیته مشتركی برای صیانت از آرا تشكیل دادند«
یك عنصر متمایل به حزب كارگزاران سازندگی:
»همه چیز را برای صیانت از آرا آماده كرده و یك اتاق جنگ درست كرده‌ام.«
عملیات روانی
جریان اصلاح‌طلب پیش از برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری بارها چه به صورت آشكار و چه به صورت پنهان روی حامیان خود و افكار عمومی عملیات روانی كرده و به دفعات و مكرر بحث تقلب در انتخابات را مطرح می‌كردند.
این محور كه از نظر‌سازی و كانالیزه كردن افراد شروع می‌شد آنچنان بود كه دامنه آن خیلی فراخ شد.
پاره‌ای از اظهارات اصلاح‌طلبان در این زمینه به این شرح است:
عضو كارگزاران سازندگی:
«چون نتایج نظر سنجی‌ها به مهندس موسوی ارائه می‌شود و در جهت‌گیری‌های وی مؤثر است، ما در یك نظر سنجی در شهر تهران پنج درصد به آرای ایشان اضافه كرده بودیم كه روحیه ایشان و ستادش خراب نشود.»
زهرا رهنورد:
«اگر تقلب صورت پذیرد و قیامتی برپا شود، مسئول آن ستاد انتخابات وزارت كشور است.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«در حزب اقدام خاصی درمورد نظر‌سنجی صورت نمی‌گرفت نظرسنجی‌های انتخاباتی توسط مؤسسه‌ای مربوط به دانشگاه آزاد كه توسط مهدی هاشمی اداره می‌شد انجام می‌گرفت.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«آقای. . . معمولاً نتایج نظر‌سنجی را مستقیماً به موسوی و بهزادیان نژاد منعكس می‌نمود و حتی گاهی این نتایج بدون اینكه ما مطلع می‌شدیم به اطلاع آنان می‌رسید آقای... از طرف كارگزاران به بهزادیان نژاد تعهد داده بود كه به طور مكرر نتایج را به آنان اعلام كند این اقدام با هزینه كارگزاران انجام می‌شد.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«از آقای. . . خواستم نتیجه نظر‌سنجی را بگوید او گفت مشخص شده كه آقای موسوی با 17 یا 18 میلیون در دوره اول برنده می‌شود اگر جز این نتیجه اعلام شود حتماً تقلب شده است. پیشنهاد كردم حامیان مهندس موسوی جمعه شب در جایی جمع شوند.»
عضو حزب منحله مشاركت:
«كودتا شده، آقای مهندس موسوی نامه تندی زده است و قرار بود از روزنامه اطلاعات راه بیفتد به سمت وزارت كشور كه به خاطر خطرهای جانی كه برای ایشان داشته برنامه را كنسل كرده است.»
حذف نظارت استصوابی شورای نگهبان
یكی از محورهایی كه قبل از و پس از برگزاری انتخابات مورد تأكید اصلاح‌طلبان قرارگرفت تلاش برای عملیاتی ساختن حذف نظارت شورای نگهبان با توجه به فضای اغتشاشات بود.
بخشی از اظهارات اصلاح‌طلبان در این زمینه عبارت بود از:
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«در قدم اول باید انتخابات ابطال سپس شورای نگهبان به علت تخلفات عوض شود»
عضو حزب منحله مشاركت:
«شورای نگهبان، شورای قتل‌های زنجیره‌ای است نه شورای نگهبان قانون اساسی. شورای نگهبان كوچك‌تر از آن است كه صلاحیت خاتمی را برای انتخابات ریاست جمهوری دهم رد كند. (م)
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز
«شورای نگهبان از حدود وظایف خود خارج شده . . . . مشكل این است كه این آقایان كه در این مسندها و نهادها نشسته اند از مسیر منحرف شده اند، امیدوارم كه بر‌گردند اگر بر نگشتند باید كنار بروند.»
صدور بیانیه‌های تحریك آمیز
بی تردید یكی از شرایطی كه موجب شد تا فضای اغتشاشات به موازات سایر اقدامات غیر قانونی اصلاح‌طلبان پررنگ‌تر شود. صدور بیانیه‌های تحریم آمیز از سوی آنان بود. عناصرفعال اصلاح‌طلبان در این زمینه نظرات ذیل را در این ایام به این شرح بیان كردند:
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«ما باید در نیمه شعبان یك بیانیه بدهیم و در آن دولت را نا مشروع اعلام نماییم. مباحث نماز جمعه را نیز ذكر كنیم تا بتوانیم مردم را تحریك كنیم.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«بیانیه به گونه‌ای باشد كه دفاع از افراد باشد، هیچ كدام از این كارها و بازداشت‌ها و دادگاه‌ها اعتباری ندارد و عقاید افراد همان است كه در خارج از زندان گفته‌اند. بیانیه باید به نحوی مطرح شود كه اعتبار ساقط شود.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«پیشنهاد من این است كه با توجه به نزدیك شدن به ماه رمضان، مجمع یك بیانیه جامعی تهیه كند و مواضع خودش را در آن بیانیه بیاورد.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«ما باید امشب یك بیانیه بدهیم مبنی بر این باشد كه ما این نتیجه را نمی‌پذیریم و پیشنهاد ابطال انتخابات را مطرح كنیم. ما دیگر نمی‌توانیم به هیچ دلیلی مردم را در صحنه بیاوریم. چرا دیگر از مردم بخواهیم كه رأی دهند. باید حرف‌هایمان را به مردم بزنیم.»
استفاده ابزاری از روابط دختر و پسر
یكی از محورهایی كه در ستاد‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان روی آن سرمایه گذاری شده بود، استفاده ابزاری از روابط دختر و پسر بود.
بخشی از پیشنهادات اصلاح‌طلبان در آن ایام به این شرح بود:
عضو حزب منحله مشاركت:
«بهتر است مهندس موسوی در مناظره به طرح مسائلی مربوط به حجاب و. . . بپردازد چون با توجه به اتفاقاتی كه در مراسمات ایشان و به خصوص سالن 12 هزار نفری آزادی مانند رقص دختران و... افتاد در موضع ضعف می‌افتد.»
عضو شورای مركزی مجمع روحانیون مبارز:
«مگر قرار است ایشان به طرفدارانش بگوید همه شما باید نماز شب بخوانید یا چادری بشوید، بعد از من حمایت كنید. مگر قرار است میر حسین كار روحانیت را انجام دهد. مگر در این چند سال روحانیت توانسته این دختران را با حجاب كند كه میر حسین بتواند. در انقلاب هم اگر دقت كنیم، امام (ره) كه نیامد بگوید شما كه فلان هستی و بی‌حجاب هستی نباید از انقلاب دفاع كنی.»
شورایی و مدت‌دار كردن رهبری
نگاهی به اظهارات اصلاح‌طلبان چه پیش از انتخابات دهم و چه پس از آن نشان می‌دهد آنان یكی از اهداف اصلی خود را روی شورایی و مدت‌دار كردن رهبری متمركز كرده بودند.
اصلاح‌طلبان در این زمینه می‌گویند:
عضو مجمع روحانیون مبارز:
«الان ریاست جمهوری دو تا چهار سال است، می‌شود رهبری را دو تا پنج سال كرد و بعد از آن هم كنار برود.»
عضو مجمع روحانیون مبارز:
«سال گذشته ما در كنگره سازمان مشاركت دعوت بودیم كه مطالبی در خصوص موقتی بودن رهبری از آقای حجاریان مطرح شد اما من به آقای نبوی به این جهت كه من و خاتمی آنجا نشسته بودیم اعتراض كردم كه چرا چنین مطلبی در حضور ما خوانده شده است و این مطلب برای آینده تهحذب و گروه‌های سیاسی مفید نیست حال درست است كه ما هم در این موضوع-موقتی بودن رهبری- با شما هم عقیده هستیم.»
آنچه كه به آن اشاره شد بی‌شك تنها بخشی از اظهاراتی است كه اصلاح‌طلبان و فتنه‌گران در پیش و پس از انتخابات به دنبال عملیاتی ساختن آن بوده و از دیگر سو اهدافی را به سطح آوردند كه ملت در 22 خرداد 88 و در حماسه 9 دی‌ماه نشان دادند كه راه و طریق و دگردیسی فكری- عقیدتی آنان را نمی‌پسندند.
