آل سعود در محاصره عدم مشروعيت داخلي و فشار خارجي

آل سعود به گفته بسياري از تحليلگران در بدترين شرايط تاريخي حاكميت بر شبه جزيره عربستان قرار گرفته است و اين پادشاهي كه در نيم قرن گذشته با ابزار نفت و گرفتن تضمين هاي امنيتي از آمريكا، حكومت خود را جاودانه مي ديد، هرگز تصور قرار گرفتن در چنين وضعيت بغرنجي را نمي كرد. آل سعود اكنون با چالش هاي متفاوتي روبروست كه قرار گرفتن در محاصره انقلاب هاي منطقه در يمن، بحرين، مصر و حاكميت دموكراتيك در عراق در كنار نگراني از بي وفايي آمريكا در حمايت از ماندن سعودي ها در قدرت، وجود اختلافات گسترده بين اعضاي خاندان آل سعود به خاطر قريب الوقوع بودن مرگ پادشاه در نتيجه مريضي و كهولت سن و همچنين افزايش فزاينده درخواست هاي مردمي براي آزادي هاي مدني و مذهبي بيشتر، بويژه در مناطق نفت خيز شيعه نشين ازجمله اين چالش ها هستند.

رسانه هاي جمعي با اشاره به بي وفايي آمريكايي ها به حسني مبارك ديكتاتور مصر و مهمترين متحد واشنگتن در خاورميانه، نگراني از دچار شدن به سرنوشت مبارك را بزرگترين نگراني آل سعود در شرايط حاضر عنوان كرده اند.

**طمع ديرينه به منابع نفتي عربستان
-------------------------------------------
وبسايت انگليسي زبان 'د فري ليبرتي' در مطلبي در سال 2002 و پيش از حمله آمريكا به عراق، اين واقعيت را يادآور شد كه آمريكا در جستجوي سلطه كامل بر منابع نفتي، و بعد از حذف صدام در جستجوي كنار زدن آل سعود است.
اين وبسايت تحليلي نوشت: دولت عربستان اكنون با پس زدن اتهامات دولت جرج بوش رئيس جمهوري سابق آمريكا درباره نقش ريشه اي وهابيت در گسترش تروريسم جهاني، بنيادگرايي مسيحي بوش و حاميانش را در وضعيت نابهنجار منطقه موثر دانست.
'د فري ليبرتي'، مديريت نارضايتي هاي استان شيعه نشين شرق عربستان و همچنين بحرين را مدنظر آمريكايي ها دانست و در اشاره به موردنظر بودن اقدام نظامي گسترده يا محدود عليه آل سعود به گزارش مركز سياست امنيتي و دفاعي بين المللي آمريكا(رند) در اين باره اشاره كرد. رند در گزارشي به هيات سياست دفاعي پنتاگون خواستار اعلام اولتيماتومي به عربستان شد كه در آن بر تصرف چاه هاي نفتي اين كشور در صورت توقف نكردن حمايت از تروريسم تاكيد شده است.
اين وبسايت تحليلي در كنار اشاره به عربستان به عنوان هدف بعدي تجاوز نظامي آمريكايي ها، سناريوي انگليس را براي رياض، تجزيه آن عنوان كرد. وبسايت مزبور در پايان، ايجاد دموكراسي به سبك غرب و زمينه سازي براي تغيير گسترده را استراتژي منطقه اي كاخ سفيد عنوان دانست.

**بازي بچه اژدها و پسربچه
-------------------------------
دكتر پرويز شافي تحليلگر مجله كرسنت اينترنشنال، يك مجله خبري بين المللي درباره نهضت هاي اسلامي جهان وابسته به موسسه انديشه اسلامي معاصر در كانادا درباره روابط اسلام آباد و رياض با واشنگتن نوشت: دوستي پاكستان و عربستان با آمريكا مثل دوستي پسربچه روستايي با بچه اژدهاست كه با شادي و رضايت همراه است، اما در نهايت وقتي بچه اژدها بزرگ مي شود، باوجودي كه پسربچه روستايي ديگر از آن فاصله مي گيرد، اما بچه اژدها به وي بيشتر نزديك مي شود و در نهايت با پيچيدن دور وي استخوان هاي وي را مي شكند.
اين تحليلگر، كاپيتاليسم و امپرياليسم آمريكا را به چنين اژدهايي تشبيه مي كند و با احمق خواندن حكام عربستان و پاكستان به آنها هشدار مي دهد كه از سرنوشت صدام كه با چراغ سبز واشنگتن ايران و كويت را مورد حمله قرار داد، اما در نهايت توسط آمريكايي ها كنار گذاشته شد، عبرت بگيرند.
دكتر شافي در نهايت به گفته هاي اخير يك مقام آمريكايي درباره حمايت رياض از بمب گزاران انتحاري نيز اشاره كرد و نوشت: طبق اسناد اخير منتشر شده توسط ويكي ليكس مقامات آمريكايي عربستاني ها را حامي تروريسم مي دانند.
اين تحليلگر در نهايت، كشاندن جنگ با القاعده به خاك پاكستان و عربستان و دامن زدن به ناآرامي هاي داخلي را از اهداف ايالات متحده در اين مناطق دانست.
احتمالا برآورد آمريكايي ها از اوضاع داخلي عربستان به دليل كهنه شدن كينه ها از زمامداري آل سعود اين است كه مي توانند زمينه همزيستي مسالمت آميز مردمي را از بين ببرند و شرايط را براي تجزيه اين كشور فراهم كنند.
نكته مهم ديگر، مشروعيت حكومت آل سعود بر عربستان است كه اوضاع را براي آينده آنها دشوار كرده است. اين خاندان تلاش كرده است با انتساب خود به نبي اكرم اسلام(ص) حكومت خود را مشروعيت بخشد، درحاليكه تحقيقات جديد حقايق هولناكي را آشكار كرده است. 'ناصر السعيد' نويسنده سرشناس عربستاني با انتشار كتاب 1040 صفحه اي 'تاريخ آل سعود' به افشاگري وسيعي دست زد كه به قيمت جانش تمام شد.
وي در اين كتاب اثبات مي كند كه نسب اين خاندان يهودي بوده و سران صهيونيسم مانند بن گوريون، براي تأسيس رژيم موردنظر خود، حمايت ويژه آل سعود را با خود همراه داشته اند. السعيد در اين كتاب به قتل عام قبايل عربستاني توسط آل سعود اشاره كرده و براي اثبات ادعايش از عكس هاي زيادي استفاده مي كند.
پايگاه اطلاع رساني 'عربيا تودي' يك پايگاه خبري تحليلي در حوزه اخبار شبه جزيره نيز عربستان را نگران تحولات يمن و بحرين از گذشته دور عنوان كرد و نوشت: رياض نگران رسيدن ناآرامي هاي بحرين به مناطق شرقي نفت خيز خود است. عربستان از سال 2003 تا 2006 با هدايت مستشاران خارجي، اقداماتي را عليه القاعده انجام داد كه سبب گريختن آنها به يمن شد.
اين پايگاه انگليسي زبان، تحولات يمن را از گذشته دور مورد توجه غرب عنوان كرد و نوشت: فارغ از اينكه خشونت هاي يمن ناشي از جدايي طلبان جنوب يا القاعده است، اين ناآرامي ها به خاطر دادن فضا به القاعده براي افزايش قدرت، غرب را نگران كرده است.

**نااميدي آل سعود از واشنگتن
------------------------------------
روزنامه كانادايي نشنال پست در مطلبي با تيتر' نگران انقلاب، عربستان سعودي به بازنگري در دوستي با آمريكا مي انديشد'، نوشت: عربستان خود را تحت محاصره انقلاب هاي منطقه احساس مي كند و خاندان آل سعود از اين بابت نگران هستند. سقوط مبارك، ناآرامي هاي يمن در جنوب، ناآرامي هاي بحرين در شرق و نفوذ ايران در منطقه شيعه نشين عراق و سوريه در مرز با عربستان همگي حاكميت آل سعود را به چالش مي كشند.

مارتين اينديك معاون اول موسسه برونكينگز در واشنگتن معتقد است؛ به لحاظ تاريخي در زمان مشكلات شاهان سعودي به تضمين هاي روساي جمهوري آمريكا در موضوعات امنيتي چشم مي دوزند، اما در شرايط حاضر، ملك عبداله، باراك اوباما رئيس جمهوري آمريكا را تهديدي براي امنيت داخلي خود مي داند. وي مي ترسد در دوران خيزش هاي گسترده مردمي خاورميانه، اوباما از وي هم مثل مبارك بخواهد از قدرت كناره گيري كند. شاه عربستان از زمان كنار گذاشته شدن مبارك، دنباله روي از آمريكا را كمتر كرده است.

مقام هاي عربستاني به اين موضوع توجه نمي كنند كه درواقع اين آمريكايي ها نبودند كه مبارك را كنار زدند، بلكه پس از قطعي شدن سقوط مبارك براي جلوگيري از تشديد دشمني مردم مصر عليه ايالات متحده، خود را موافق كنار رفتن وي معرفي كردند.

چارلز فريمن سفير سابق آمريكا در رياض معتقد است؛ باوجود همكاري رياض با واشنگتن در مناطقي مثل عراق، افغانستان، فلسطين و برخي مناطق ديگر، عربستان در حال كاهش دادن وابستگي امنيتي به ايالات متحده است. آل سعود در يك رويكرد جديد در حال نزديك شدن بيشتر به چين، روسيه و قدرت هاي اروپايي هستند.
نشنال پست به مخالفت جدي رياض با كناره گيري مبارك تا آخرين لحظه نيز اشاره كرد و به نقل از 'مايكل هان' تحليلگر بنياد آمريكايي 'قرن' نوشت: واكنش هاي عربستان به تحولات منطقه دفاعي بوده است.
اين روزنامه به نقل از 'جان آلترمن' تحليلگر مركز مطالعات استراتژيك و بين المللي واشنگتن، بحرين را از ديد آل سعود يك تهديد امنيتي ارزيابي كرد و نوشت: باوجود ديدار اخير 90 دقيقه اي رابرت گيتس با پادشاه عربستان و اطمينان دادن وزير دفاع آمريكا به ملك عبدالله درباره برجا بودن پيمان هاي امنيتي و روابط گذشته، نه تنها عرب ها، بلكه ترك ها و حتي اسراييلي ها ديگر به آمريكايي ها اعتماد ندارند.

**ناآرامي خاورميانه و تجزيه عربستان
-------------------------------------------
رسانه هاي جهاني با توجه به متضرر شدن واشنگتن از بيداري اسلامي در منطقه خاورميانه و تلاش آمريكايي ها براي مديريت بحران در يكي از مهمترين حوزه هاي نفوذشان، فشار بر رياض براي انجام اصلاحات آمريكايي، كنار گذاشتن آل سعود از قدرت يا حداقل به انزوا كشاندن بخشي از اين خانواده و در نهايت حتي تجزيه عربستان به سه قسمت عربستان مركزي، عربستان شيعه نشين و عربستان جنوبي را در دستوركار ايالات متحده در خصوص شبه جزيره اعلام كرده اند.
'دومينيك مويسه' از بنيانگزاران و مشاوران موسسه تحقيقاتي روابط بين الملل فرانسه در اكتبر 2006 در مطلبي كه در وبسايت شخصي وي منتشر شده، اعلام كرد؛ عربستان به شدت نگران ايجاد دولت شيعي در صورت تقسيم عراق است، چرا كه مردم منطقه نفتي عربستان شيعه و با عراقي ها هم مرز هستند.
در طرح تجزيه عربستان، استفاده از ناآرامي هاي يمن در جنوب شبه جزيره و بهره بردن از بهانه حضور القاعده در اين منطقه مي تواند زمينه ساز ورود نظامي آمريكايي ها شود و از سوي ديگر لشكركشي رياض به بحرين و مخالفت شيعيان ساكن استان شرقي با اين موضوع نيز مي تواند دستاويز جدا شدن بخش شرقي شبه جزيره و منابع نفتي آن شود.

در خصوص ايجاد پايگاه نظامي آمريكا در يمن، الجزيره در گزارشي به تاريخ 16 ژوئن از وجود گزارش هاي تاييد نشده اي درباره حضور نامحسوس سيا در اين منطقه و حتي ايجاد پايگاه مخفي گزارش داد. الجزيره، هدف از ايجاد اين پايگاه توسط آمريكايي ها را هدف قرار دادن اهداف مخالفين آمريكا در منطقه اعلام كرد.
تحليلگران معتقدند؛ اين اقدام آمريكا در راستاي ايجاد فضايي مشابه فضاي افغانستان و پاكستان است كه در آن آمريكا با حضور نظامي در قلمرو كابل، خاك اسلام آباد را هدف حملات موشكي قرار داده و تحت فشار قرار مي دهد.
اگرچه آل سعود نشان داده است كه موافق حضور نظامي آمريكا در منطقه حمايت از رژيم طرفدار خود است، اما، نگران اين موضوع است كه عربستان واحد در سياست آتي آمريكا جايي نداشته باشد. از هنگامي كه طرح 'خاورميانه بزرگ' مطرح شد، آل سعود و رژيم مبارك تلاش زيادي كردند تا از اين طرح مستثني شوند، تلاشي كه در قسمت عربستاني آن همچنان ادامه دارد.