ضرورت بهره گيري ازطرح وبرنامه در اجراي امر به معروف ونهي ازمنكر

هر كسي در هر موقعيت اجتماعي كه قرار دارد، بايد بكوشد وظيفه خود را درست تشخيص دهد و در هر پست و مقامي كه قرار دارد، متناسب با شأن، مقام، موقعيت و شرايط زماني و مكاني، آن كاري را انجام دهد كه به نفع اسلام است؛ مثلا نويسنده بايد بنويسد، سخنران بايد حرف بزند و مسئول رسمي كشور هم بايد در اجراي احكام اسلام اهتمام داشته باشد. البته گاه تشخيص كار صحيحي كه به نفع اسلام باشد، مشكل است؛ چون در بسياري از نمونه ها، تعارض مصالح و مفاسد پيش مي آيد؛ اما در هر حال بايد مصمم بود كه به هر چه تشخيص داده شد عمل شود هر چند به قيمت شهادت باشد. بديهي است تلاش كردن در راه شناخت وظيفه هم، خود نوعي عبادت است كه براي آن ثواب نوشته مي شود.
2- ضرورت بهره گيري از طرح و برنامه در اجراي امر به معروف و نهي از منكر
امر خلاف شرع و مصالح جامعه اسلامي، گاه به گونه اي ساده و با انگيزه فردي و از سر گستاخي و بي ادبي انجام مي گيرد، و گاه اقدامي است پيچيده و حساب شده كه كساني آن را برنامه ريزي كرده اند. به عبارت ديگر، ممكن است پشت پرده يك حركت، نقشه اي در كار باشد و كساني آن را بدين هدف طراحي كرده باشند كه اسلام و نظام اسلامي را از پاي درآورند و آنها را ناكارآمد سازند. مثلا، مي گويند آن قدر كارهاي زشت انجام دهيد كه اين اعمال براي مردم عادي شود. به گونه طبيعي اين افراد به اسلام علاقه اي ندارند. اينان يا منافق اند و از صميم قلب ايماني ندارند، يا مزدور بيگانگان شده اند و مي خواهند حاكميت اسلام را در جامعه از بين ببرند. در اين صورت، ضررهاي گوناگوني جامعه را تهديد مي كند كه بايد با آنها مبارزه كرد. اين ضررها ممكن است در قالب كارهاي فرهنگي، اقتصادي، هنري، اخلاقي و حتي نظامي بر جامعه اسلامي وارد شود. در چنين موقعيتي، اين وظيفه از عهده يك فرد، و از قالب يك امر به معروف و نهي از منكر ساده خارج شده، نوع ديگري از مبارزه را مي طلبد، و از نمونه هاي امر به معروف و نهي از منكري نيست كه بحث آن در رساله هاي عمليه ذكر شده باشد.
اين گونه امر به معروف و نهي از منكر، مبارزه با تهاجم است و از عهده يك فرد برنمي آيد، و در اجراي آن روش هاي ساده پيش گفته نتيجه نمي دهد. اين نوع تهاجم، امري شيطاني است كه نقشه ها و طراحي هاي پيچيده اي دارد و بايد براي مقابله با آن انديشيد و طراحي و سازمان دهي كرد. اين تهاجم ممكن است، مانند داستان تنباكو، در قالب اقدامي اقتصادي باشد. همچنين برخي نمونه هاي آن پيچيدگي هاي خاصي دارند كه فقط اهلش مي توانند آنها را تشخيص دهند. از جمله آنها پايين آوردن قيمت نفت است كه به مثابه ضربه اي اقتصادي بر ضد مسلمانان به كار مي برند. اين يك خيانت و منكر اجتماعي- اقتصادي برنامه ريزي شده است كه با نقشه هاي جهاني و بين المللي طراحي شده است؛ به گونه اي كه حتي يك كشور نيز به تنهايي نمي تواند بدان دست يازد؛ بلكه شياطين كشورهاي مختلف با يكديگر هماهنگ مي شوند تا بتوانند چنين ضرري بر مسلمانان وارد سازند، و مثلا قيمت نفت را در بازارها كاهش دهند. اين گونه منكر، «ضرري» است كه به همه مردم يك كشور، بلكه به همه مسلمانان جهان وارد مي شود و بايد با آن مقابله كرد؛ زيرا با انجام اين منكر، كفار بر مسلمانان برتري مي يابند؛ درحالي كه خداي تعالي راضي نمي شود كه كافران، هر چند در مسائل اقتصادي، بر مسلمانان برتري يابند و مقاصد شوم خود را بر آنان تحميل كنند. ولن يجعل الله للكافرين علي المؤمنين سبيلا؛1 «و خداوند هرگز كافران را بر مؤمنان سلطه نمي دهد».
پس براي مقابله با اين منكرات و يافتن راه حل مناسب بايد مسلمانان با طرح و فكر جمعي به ميدان آيند و صاحب نظران بينديشند و طرح و نقشه اي كارآمد تهيه كنند. زماني كه راه حل مناسب براي مقابله با چنين منكراتي پيدا شد، همه مسلمانان در مرحله عمل، بايد آن را اجرا كنند. گاه ممكن است راه حل، تحريم اقتصادي باشد؛ مثلا خريد اجناس آمريكايي تحريم شود. در اين هنگام، بر همه مسلمانان لازم است كه اين فرمان را اطاعت كنند. بدين ترتيب خريد جنس آمريكايي حرام مي شود؛ اگر چه لازم باشد همان جنس از كشور ديگري با دو برابر قيمت خريداري شود؛ اما براي مقابله با توطئه هاي خائنانه دشمن كه ضرر آن گريبان همه مسلمانان را مي گيرد، عمل به اين تحريم، به منزله نهي از منكر، بر همه مسلمانان واجب مي شود. در جامعه اسلامي نهي از منكر تا اين حد قابل گسترش است.
اجراي نهي از منكر در مسائل نظامي بسيار روشن تر است؛ زيرا همواره دشمن دسيسه هايي مي چيند تا در مرزها نفوذ كند و يا عوامل خود را مي فرستد تا ترورهايي انجام دهند، يا عوامل نفوذي را در ارتش و نيروهاي نظامي و انتظامي وارد مي كند. در اين زمينه مسائل پيچيده فراوان ديگري وجود دارد كه بايد صاحبان نظر آنها را مطافعه و بررسي كنند. به هر حال، در جامعه بايد با گناه مقابله شود، و يگانه راه مقابله با آن، تصميم گيري فردي نيست، بلكه واجب است در وهله نخست، صاحب نظران و متخصصان با يكديگر مشورت، و طرحي تهيه كنند؛ سپس دولت اسلامي دستور اجراي آن را به مردم ابلاغ كند. در اين مقام، عمل به اين طرح بر همه مردم واجب مي شود. وجوب عمل به اين طرح، هم به سبب وجوب نهي از منكر، و هم به دليل لزوم اطاعت از دولت اسلامي است كه به معناي اطاعت از ولي امر مسلمانان است.
فرض ديگر اين است كه، در منطقه اي ولي امر مسلمين يا دولت اسلامي، حضور نداشته باشد، يا در كشوري، دولت اسلامي بر سر كار نباشد، يا دولت اسلامي باشد، ولي نتواند مانع دسيسه هاي دشمن گردد. از جمله، ممكن است عده اي معادن و ديگر سرچشمه هاي اقتصادي و تجاري را در دست گيرند و براي رسيدن به مطامع شخصي خود، دولت را در مقابل عمل انجام شده قرار دهند. در اين موقعيت، خود مردم بايد براي مبارزه با دسيسه هاي دشمن برنامه ريزي كنند و دشمن را به زانو درآورند، و نقشه او را نقش بر آب كنند؛ زيرا دولت اسلامي، به هر دليل، نمي تواند اين توطئه ها را خنثي كند.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1- نساء (4)، .141