6 نکته برای تشکل های دانشجویی
رامین شمسایی
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با دانشجویان ضمن توصیه به تشکل های دانشجویی برای هماهنگی بیشتر در فعالیت ها پینشهادی مبنی بر تشکیل "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی" ارائه فرمودند. این یادداشت ابتدا بر مزیت نسبی هرتشکل نظری می افکند و بعد وضعیت هماهنگی درون تشکل ها و سپس وضعیت هماهنگی بین تشکل های دانشجویی را بررسی کرده و پس از ذکر ادله ضرورت، پیشنهاداتی را برای چگونگی تشکیل "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی" ارائه می دهد.
1) مزیت نسبی هر تشکل دانشجویی
هر کدام از این تشکل ها مزیت نسبی خاص خودش را دارد که حکایت از ماموریت ویژه آن تشکل دارد، مثلا پختگی، بدنه اجتماعی گسترده، همکفری با سپاه از مزیت های نسبی بسیج دانشجویی است، یا تاکید بر مشی مستقل و دوری از محافظه کاری و نقد حکومت بجای نفی حاکمیت از مزیت های نسبی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل است.
جامعه اسلامی دانشجویان که خود از ثمرات انقلاب اسلامی است، از جمله تشکل هایی است که با وجود فراز ونشیب های فراوان توانسته است جهت گیری صحیح خود را حفظ کرده وبر آن پای فشاری نماید، تاجایی که امام خامنه ای در این باره می فرمایند: « من تشکل شما ]جامعه اسلامی دانشجویان[ را هم که دوست دارم، بخاطر همین است: این جهت گیری درست است که با رفت وآمد انسانها وسلایق مختلف عوض نمی شود، این را مغتنم بشمارید...» فائق آمدن بر اختلاف نظر هایی که سال88 در این تشکل بوجود آمد نشان از ظرفیت بالای این تشکل دانشجویی دارد.
جنبش عدالتخواه دانشجویی نیز مانیفست خود را کلام امام خامنه ای قرار داده که می فرمایند:«عدالتخواهی لُب انتظار ما از دانشجویان است». وبنا به فلسفه وجودی خود عدالتخواهی ومطالبه گری را در اولویت برنامه های خود قرار داده است و با شدت بیشتری پیگیری می کنند.
2)هماهنگی تشکیلاتی درون تشکل ها
بسیج دانشجویی در ابتدای هرسال از بین نمایندگان بسیج دانشجویی دانشگاه های کشور انتخاباتی برگزار می کند و اعضای "شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی" برای تهران و هر استان انتخاب می شود، سپس تبیین و اعلام مواضع وبعضا تصمیمگیری های بسیج دانشجویی دانشگاه ها بر عهده این شورا می باشد.
انجمن اسلامی دانشجویان مستقل هر ساله با رای گیری از اعضای خود، "شورای مرکزی اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه های کشور" را مشخص می کند سپس تصمیمات مهم واصلی در شورای اتحادیه اخد می شود و موضع گیری و بیان مواضع اتحادیه بر عهده دبیر سیاسی اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان مستقل است.
جامعه اسلامی دانشجویان نیز سازو کاری مشابه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دارد و عموما اعلام مواضع توسط دبیر کل ویا دبیر سیاسی اتحادیه انجام می شود.
جنبش عدالتخواه دانشجویی و دفتر تحکیم وحدت و حتی اتحادیه تشکل های دانشجویی دانشگاه ازاد اسلامی نیز به همین شکل به سازماندهی تشکیلات خود پرداخته اند.
این شرح مختصری از وضع نسبتا مطلوب هماهنگی تشکیلاتی درون تشکل های دانشجویی بود، اما وضع هماهنگی بین تشکل های دانشجویی چندان تعریفی ندارد، هر چند که همه تشکل ها اهداف متعالی و آرمان های انقلاب اسلامی را دنبال می کنند، لکن نبود هماهنگی فیمابین این تشکل ها سبب شده است در بسیاری از موارد شاهد موازی کاری وهدر رفت انرژی تشکلها باشیم. مثلا درهمین صحبت هایی که دانشجویان در دیدار اخیر خود با رهبری داشتند، بسیاری از بحث ها هم پوشانی داشت و در واقع موازی کاری شده بود. یا مثلا تشکلی سعی دارد فضای کشور را آرام کند، تشکلی دیگری همان موقع تجمعی اعتراضی را تدارک می بیند! وجود "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی" باعث می شود این موازی کاری ها به حداقل برسد.
3)اختلاف نظر در جزئیات ، هم راستایی در راهبرد واهداف کلان
تشکل های دانشجویی ارزشی ما اکثرا اهداف مشترکی دارند وآرمان های یکسانی را دنبال می کنند. عمده اختلاف نظر ها در جزئیات است، در سلیقه اجرایی وشیوه اجرا، تشخیص الویت ها و تاکیدات ویژه روی آرمان های خاص و... نگارنده این توفیق را داشته است که در طول 6-7سال فعالیت در تشکل های دانشجویی با بسیاری از اعضای تشکل ها رابطه دوستانه ای داشته باشم، این دوستان(که در واقع بدنه تشکل های دانشجویی را شکل می دهند) آنقدر ویژگی های مشابه دارند که اگر جای این افراد را در تشکل ها عوض کنیم هیچ اتفاقی نمی افتد!
فلان تشکل می گوید نباید زیر نظر فلان نهاد نظام کار کرد وباید مستقل بود، دیگری می گوید باید پخته بود واز افراط وتفریط پرهیز کرد واین کار نیاز به بزرگتر دارد، دیگری ممکن است مطالبه گری از مسئولین را گاهی با طعم گزنده دنبال کند. تشکلی کادرسازی وپرورش نیرو را الویت می داند و دیگری عدالتخواهی را، فلان تشکل جریان سازی فرهنگی را اولویت می داند و فلان تشکل بومی سازی علوم انسانی را.
بدیهی است که هر تشکل بنا به فلسفه وجودی خود الویت های خاصی را دنبال میکند که همین تفاوت ها فضای تشکل های دانشجویی را پر رونق نگه می دارد، چنانچه امام خامنه ای در این باره می فرمایند:« نميخواهيم هم بگوئيم كه اين تشكلها با مختصاتى كه هر كدام دارند، بايستى اين مختصات را همه يك‌كاسه كنند؛ نه، تنوع و مختصات گوناگون در تشكلها هيچ ايرادى ندارد؛ منتها در جهتگيرى‌ها، در پيشرفت به سمت اهداف انقلاب، يك هماهنگى انجام بگيرد تا بتوانيد بر محيط دانشجوئى اثرگذارى كنيد. تشكلها بايد بتوانند بر محيط دانشجوئى اثرگذارى كنند. خوشبختانه محيط دانشجوئى محيط خوبى است. نه اينكه در محيط دانشجوئى اشكال نيست، انحراف نيست، خطا نيست، لغزش نيست؛ كجا نيست؟ در مقدس‌ترين مجموعه‌ها و محيطها هم بالاخره انسان يك لغزشهائى سراغ دارد يا مشاهده ميكند؛ اما مجموعاً محيط دانشجوئى، محيط پرنشاط، پرتحرك و بر روى هم دينى و معتقد و پايبند به مبانى به حساب مى‌آيد؛ اين چيز خيلى مغتنمى است. محيط دانشجوئى ما اينجورى است؛ از اين بايد استفاده كرد، روى اين محيط بايد تأثيرگذارى كرد، بايد جهتگيرى درست داد.»
4)تلاش های پدرانه نهاد برای هماهنگی ، خوب اما نه کافی
البته نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها همواره پیشگام هماهنگی تشکل های دانشجویی بوده و توانسته است نقش پدرانه خود را در بسیاری از مسائل انجام دهد، مثلا جلسات دوره ای تشکل ها، ویا جلسات هم اندیشی توانسته تا حدودی بر هماهنگی تشکل های دانشجویی بیافزاید. اما واقعیت این است که نهاد بدلیل منسوب بودن به مقام معظم رهبری در خیلی مسائل نمیتواند ورود کند، از طرفی حجم بالای کارها و فعالیت های نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها مانع این می شود که نهاد بتواند بطور تخصصی وبا تمام قوا وتمام وقت به مسئله هماهنگی تشکل های دانشجویی بپردازد. البته برخی فعالین دانشجویی معتقدند گاهی حجم کار اجرایی نهاد در دانشگاه آنقدر زیاد می شود که خود به یک تشکل دانشجویی تبدیل می شود و نیاز به هماهنگی با بقیه تشکل ها دارد! البته مسئله مذکور در تنها در برخی دانشگاه ها اتفاق می افتد.
5)ضرورت تشکیل "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی"
همانطور که ذکر شد تلاش های نهاد برای ایجاد همگاهنگی تشکل های دانشجویی خوب است، اما بدلیل دیگر ماموریت ها و فعالیت های وقت گیر و انرژی بر نهاد ناکافی است وجای خالی "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی" را که مقام معظم رهبری در دیدار اخیر خود با دانشجویان به آن اشاره کرد را پر نمی کند. چنانکه مقام معظم رهبری در دیدار اخیرشان با دانشجویان در باب تشکیل چنان مجمعی می فرمایند: «يك توصيه ي ديگر ما هم اين است كه تشكلهاي دانشجويي با هم همفكري و همكاري و همدلي نشان بدهند. حالا من نمي خواهم يك چيزي را حتماً يك پيشنهاد قطعي بكنم، اما به نظر آدم مي رسد كه مثلاً يك مجمع هماهنگ كننده اي بين اين تشكلها وجود داشته باشد تا تشكلها، هم جهت پيش بروند. البته جهت هاي كلي تقريباً با هم يكسان است، خوب است. نمي خواهيم هم بگوييم كه اين تشكلها با مختصاتي كه هر كدام دارند، بايستي اين مختصات را همه يك كاسه كنند»(19/5/90)
البته در حال حاضر نیز تشکل های دانشجویی جلساتی را برای هماهنگی با یکدیگر دارند که البته کم است ونامنظم. خوب است همانطور که تشکل های دانشجویی به تشکیلات درونی خود توجه میکنند، فضای کلی تشکل های دانشجویی کشور را هم رصد کرده و برای ایفای بهتر نقش تشکل های دانشجویی در خیمه ی انقلاب اسلامی هماهنگی بیشتر وپر رنگ تری داشته باشند. صحبت از هماهنگی در فعالیت ها است، نه یکی شدن.
6) پیشنهادات
مجمع چابُک و کارآمد، بجای تشکیلات عریض وطویل
تجربه نشان داده است که گاه برای مرتفع کردن مشکلی دفتری یا تشکیلاتی ایجاد میشود واین تشکیلات به مرور زمان گسترش یافته و به بوروکراسی وسازمانی عریض وطویل تبدیل می شود واثر بخشی وکارآیی مطلوبی هم ندارد وتشکیلاتی که برای حل مشکلی بوجود آمده بود خود تبدیل به یک مشکل شده است! لذا پیشنهاد می شود این "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی" با تشکیلاتی کوچک ودر عوض چابُک کار را آغاز ومهمتر ازآن ادامه دهد تا شاهد اثر بخشی آن در حل مشکلات باشیم ونه اینکه تنها یک سازمان به مجموعه عریض وطویل بوروکراسی کشور اضافه شود.
روحانیت مُبَرِز واسلام شناس ، محور کار مجمع
از جریان شناسی جنبش های دانشجویی وسیاسی فرهنگی معاصر می توان به این نتیجه رسید که هر کجا روحانیت مُبَرِز واسلام شناس محور فعالیت فرهنگی نبوده اکثراً یا آن جنبش به انحراف کشیده شده است ویا نتوانسته در دفاع یا نشر اسلام ناب اثربخشی چندانی داشته باشد. لذا پیشنهاد می گردد محوریت مجمع حتما با حضور روحانیت مُبَرِز واسلام شناس باشد.
هماهنگی در کلیات ، عدم ورود در جزئیات
با تشکیل "مجمع هماهنگی تشکل های دانشجویی"ممکن است برای برخی تشکل های این ذهنیت پیش بیاید که این مجمع قصد "دخالت" در فعالیت های این تشکل را دارد و سلیقه های منحصر به فرد تشکل خود را از دست بدهند یا استقلال آن ها کم رنگ شود. لذا پیشنهاد می شود این مجمع تنها به هماهنگی در کلیات بپردازد و درجزئیات ورود نکند.
رامین شمسایی نیا - جانشین سابق بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی(ره)
|
