بانويي كه به آيت الله مرعشي نجفي اجازه نقل روايت داد.

در عالم اسلام همواره زنان شايسته و متعهدي وجود داشته‌اند كه در عرصه‌هاي مختلف فرهنگ و ادب و در جبهه‌هاي ايثار و تلاش، منشأ آثار و بركات فراواني بوده‌اند. كه بانو مجتهده امين را بحق مي‌توان يكي از مفاخر علمي دانست. بمناسبت ميلاد فرخنده فاطمه زهرا سلام الله عليها و روز زن، گفت‌و‌گوي «مركز خبر حوزه» با بانو همايوني، از شاگردان ايشان، كه خود يكي از پيشكسوتان حوزوي با سني بيش از 90 سال هستند، را ملاحظه مي‌كنيد.

* آشنايي شما با بانو مجتهده امين به چه زماني باز مي‌گردد؟

آشنايي من با بانو مجتهد امين به زمان قانون منع حجاب در دوران رضاشاه پهلوي باز مي‌گردد، در آن زمان شانزده ساله بودم كه به واسطه خويشاوندي مادرم با بانو مجتهده امين آشنا شدم و نزد ايشان رفتم تا قرآن و احكام را ياد بگيرم و چقدر هم ايشان برايم زحمت كشيدند، از همان روز اول شيفته ايشان شده و خداوند محبت آن بزرگوار را در دل من ايجاد كرد.

* مختصري درباره شرايط آن زمان توضيح بفرماييد.

در آن زمان اجازه فعاليت مذهبي چنداني به افراد داده نمي‌شد، لذا بانو مجتهده امين از آن جا كه اجتهاد داشتند، توانستند از وزارت علوم آن زمان يك مجوزي بگيرند و دبيرستاني را احداث كنند، كه ساختاري اسلامي براي بانوان داشت و از اين طريق در مدرسه قرآن و احكام به بانوان آموزش مي‌داد. البته با توجه به خفقان آن سال‌ها نمي‌شد اسم آن مدرسه را حوزه گذاشت، ولي با توجه به خلوص نيتي كه داشت، خداوند نيز به درس ايشان بركت خاصي بخشيده بود؛ به گونه‌اي كه توانست شاگردان زيادي را تربيت كند.

* مختصري از ويژگي‌هاي شخصيتي ايشان بفرماييد.

فضيلت بانو امين شايد از نظر خيلي‌ها ‌باوركردني نباشد، اما بنده به‌عنوان شاگرد نزديك به ايشان عرض مي‌كنم بانو داراي ويژگي‌هاي برجسته‌اي چون خلوص و خداباوري بود، ضمن آن كه عنايت حضرات معصومين(ع) نيز متوجه ايشان بود. آن بانوي پرهيزكار 97 سال عمر كرد و تمام عمر و مال خود را در راه مقدس ترويج دين صرف نمود. ويژگي‌هاي برجسته فراواني داشتند؛ از چند نفر همچون آيت الله سيد كاظم حائري اجازه اجتهاد داشتند. ضمن آن كه شخصيت برجسته‌اي همچون آيت الله العظمي مرعشي در اوايل طلبگي از اين بانوي بافضيلت اجازه نقل روايت و حديث را دريافت كرده بودند.

* ايشان تأليفاتي نيز داشته‌اند؛ مختصري درباره تأليفاتشان بفرماييد.

بانو مجتهده امين 15 جلد تفسير قرآن و 9 جلد كتاب متفرقه نوشته‌اند كه از جمله آن‌ها مي‌توان به كتاب اربعين الهاشميه به زبان عربي اشاره كرد كه اولين كتاب ايشان بوده است و بعدها نيز ترجمه شد. كتاب مولي الموالي مربوط به امير المؤمنين علي(ع) و كتاب‌هاي معاد، سير و سلوك، نفحات الرحمانيه و... نيز از ديگر آثار تاليفي بانو امين مي‌باشد. كتاب جامع الشتات ايشان در واقع نامه‌هايي است كه علما براي ايشان داده اند، چه براي مجتهدي ايشان و چه در خصوص موضوعات ديگر.
همه ابعاد زندگاني ايشان و نوشتن كتاب‌هاي متعدد و بسيار سودمند به ويژه نفحات الرحمانيه كرامت بوده است و ايشان مكاشفات و خواب‌هايي را كه ديده‌اند در همين كتاب آورده اند.

* آيا درباره زندگي و خانواده ايشان هم اطلاعاتي داريد؟

ايشان خانه داري و بچه داري را رياضتي براي عرفا مي‌دانست، بانو مجتهده امين داراي شش فرزند بود كه پنج فرزندش به علت شرايط دشوار آن زمان به جهت نبود پزشك در درمان بيماري‌ها ‌در گذشتند و تنها يكي از آن‌ها باقي ماند كه آن هم از دنيا رفته اند. به گفته بانو مجتهده امين، در 13 سالگي ازدواج كرده و در 15 سالگي مادر شده و در 23 سالگي هم درس را شروع كرده بود. ايشان در ابتدا درس هيأت خوانده بودند، مادر اين بزرگوار نيز خيلي انسان والا و اهل ذكر و دعا بودند، ضمن آن كه خودشان هم از ابتداي زندگي علاقه مند به اين راه و روش بودند.
بنده و يكي از خانم‌هايي كه از دنيا رفته اند، شاگردان خصوصي ايشان بوده‌ايم و لذا بيش‌تر از بقيه شاگردانشان نسبت به زندگي ايشان اطلاعات داشتيم.

* به لحاظ علمي در چه سطحي بودند؟

در باب علمي همين را بدانيد كه يك بار كه آيت الله العظمي نوري همداني با ايشان يك جلسه و مباحثه علمي داشتند، حقيقتا از معلومات و كمالات ايشان سخن گفته و تحسين كردند.

* مواضع ايشان درباره انقلاب اسلامي چه بود؟

بانو مجتهده امين در سال 61 دار فاني را وداع گفت، يعني اواخر عمر ايشان مصادف با پيروزي انقلاب اسلامي بود. نظر ايشان درباره حضرت امام(ره) بسيار مثبت بود؛ زيرا اساسا كسي كه خدا و ائمه(ع) را مي‌شناسد، علماي واقعي همچون حضرت امام(ره) را نيز مي‌شناسد و به آن‌ها ‌علاقه مند است و بانو هم حقيقتا اين‌گونه بودند. بنده در زماني كه حضرت آيت الله خامنه اي، رئيس جمهور بودند، از ايشان خواهش كردم كه يك بزرگداشت براي بانو امين بگيريد و ايشان به وزارت ارشاد دستور دادند كه زمينه يك بزرگداشت را براي ايشان فراهم نمايند و همان موقع در اصفهان بزرگداشتي با سخنراني بزرگاني از قم و تهران و اصفهان و حتي برخي از اعضاي خانواده حضرت امام(ره) برگزار شد.

* گويا شما با استاد طاهايي نيز آشنا بوده‌ايد، مختصري هم از شخصيت آن مرحومه بفرماييد.

آن مرحومه هم در زندگي خويش بانويي ممتاز و برجسته بودند كه واقعا زحمات زيادي براي تربيت طلاب مي‌كشيدند. نقش وي در تأسيس و توسعه مدرسه نرجس انكارناپذير است؛ ضمن آن كه نوآوري و خلاقيت در كارهاي ايشان واقعا مثال زدني بوده است.

* در پايان اگر صحبتي براي خواهران طلبه داريد، بفرماييد.

طلبه‌هاي ما بايد بيش از پيش خوي و منش طلبگي را رعايت كنند و همواره بعد معنوي و تقوايي را در خود تقويت نمايند، بايد عفت و پاكدامني در جامعه و در بين دختران و زنان ما مشهود باشد، از جمله بركات انقلاب اسلامي اين بوده كه هم در بخش حوزه‌هاي خواهران و هم در بخش برادران رشد كمي و كيفي خوبي به ويژه در عرصه‌هاي اخلاقي و علمي شاهد بوده ايم، منتها نبايد صرفا به همين وضع كنوني اكتفا كرد.