زنان، نيمه بي هويت جامعه سعودي

زنان در جامعه سعودي درمحيطي كاملا بسته و تحت فشار شريعت خود ساخته وهابيون زندگي مي كنند. جامعه اي كه قوانيني براي حفظ، رعايت و حمايت از حقوق انساني آنها وجود ندارد.
در اين كشور زنان از بسياري حقوق اوليه اجتماعي محرومند. از نگاه وهابيون، زن همچون ساير اقلام، بخشي از اموال مرد و بدون كمترين حقوق محسوب مي شود، به گونه اي كه حق داشتن شناسنامه جداگانه ندارد. در بعد اجتماعي - سياسي نيز حق راي و كسب مجوز رانندگي براي اين قشر از جامعه سعودي ممنوع است.
محروميت زنان از حقوق اجتماعي - سياسي آنقدر در اين جامعه ريشه دوانده كه چندي پيش تعدادي از رهبران افراطي وهابي، ممنوعيت كامل حضور زنان در تلويزيون ، روزنامه ها و مجلات را خواستار شدند.
درهمين زمينه 'عادله بنت عبدا.. ' يكي از دختران ملك عبدا..، يك سال پيش در گفت و گو با روزنامه فرانسوي زبان فيگارو به ظلمي كه در جامعه سعودي در حق زنان مي شود اعتراف كرد.
وي كه ازمعترضان وضعيت نابسامان حقوقي اجتماعي زنان درعربستان است از جامعه خود به عنوان جامعه اي بسته و سنتي نام برد كه زنان در آن حقوق حداقلي دارند.

** تجمع ضددولتي زنان عربستاني براي احقاق حق رأي
------------------------------------------------------------------------
محروميت حقوق اجتماعي زنان در عربستان كه موضوعي بسيار كهنه است ، اكنون به عنوان يكي از مهمترين خواسته هاي معترضان حكومت آل سعود در تظاهرات شهرهاي مختلف اين كشور تجلي يافته است.
زمامداران اين كشور پس از تظاهرات اخير معترضان به نمايش هاي سياسي براي كاهش بحران مشروعيت دست زدند كه البته بازهم زنان سعودي درآن جايي ندارند.
روز سوم ارديبهشت ماه ثبت نام از نامزدهاي انتخابات شوراهاي شهر درعربستان از جمله اين اقدامات بود.
به گزارش منابع خبري: صدها نفر از زنان سعودي روز چهارم ارديبهشت در اعتراض به پايمال شدن حقوق خود از جمله حق رأي، مقابل مراكز انتخاباتي در شهر جده، مكه، منطقه شرقي و نجران تجمع كردند.
دراين تجمع كه آنها مقابل يكي از مراكز انتخاباتي شهر جده انجام شد، زنان معترض خواستار احقاق حقوق خود از جمله حق‌ رأي شدند.

** مرور برخي قوانين عربستان در باره زنان
--------------------------------------------------------
- برابر قوانين عربستان حضور و رفت و آمد زنان به سهولت ميسر نيست ؛ به زنان اجازه داده نمي شود به تنهايي و بدون اجازه مرد ارشد خانواده از خانه يا كشور خارج شوند.
- استخدام زنان در فروشگاهها و ادارات عمومي ممنوع است. البته در مراكز پزشكي ودرماني ، مدارس ، دانشگاه ها و . . . از وجود بانوان به طور رسمي استفاده مي شود.
- امكانات آموزشي براي مردان و زنان يكسان نيست ؛ در بعضي از دانشگاههاي عربستان از ثبت نام زنان خودداري مي شود و در برخي رشته ها فقط مردان حق ثبت نام دارند. زنان از دريافت بورس براي تحصيل در خارج از كشور نيز محروم هستند.
- در ادوار مختلف گذشته زنان دراين كشور حق داشتن كارت شناسايي نداشتند كه از اين موضوع تحت عنوان 'بحران هويت زنان سعودي' در رسانه هاي مختلف ياد مي شد. پس از بروز مشكلات متعدد اجتماعي دراين زمينه ، وزارت كشور عربستان در آوريل 2005 با حق صدور كارت شناسايي براي زنان ، در صورت درخواست موافقت كرد.
البته برخي روزنامه هاي عربي درآن تاريخ نوشتند' بسياري از زنان تصميم گرفتند از داشتن كارت شناسايي صرف نظر كنند نه به اين دليل كه آنها نمي خواستند كارت شناسايي داشته باشند ، بلكه به اين دليل بود كه پدر ، همسر يا برادر آن‌ها به دليل چاپ عكس زنان بر روي كارت شناسايي ، با اعطاي كارت شناسايي به زنان مخالفت مي كردند.
با اين وجود گفته مي شود بسياري از مراكز دولتي عربستان صرف كارت شناسايي براي احراز هويت زنان را قبول نمي كنند و زنان براي تاييد هويت خود علاوه براين كارت ، بايد دو شاهد نيز ارائه كنند.

- ممنوعيت رانندگي: هيات علماي عربستان در سال 1990 با صدور فتوايي رانندگي زنان را حرام و آن را عامل فساد دانست.

- زنان در عربستان بدون مجوز همسر و يا مرد ارشد خانواده نمي توانند حساب بانكي داشته باشند.

** انتخابات، خط قرمزي براي زنان سعودي
--------------------------------------------------------
عربستان تاكنون در تاريخ سياسي خود فقط يك انتخابات را تجربه كرده است. اين انتخابات نيز مربوط به شوراهاي شهر بود كه در سال 2005 برگزار و ادامه فعاليت آن دوسال نيز تمديد شد.
نحوه برگزاري و مشاركت شهروندان سعودي دراين انتخابات گواه آن است كه اين فرآيند با ' انتخابات ' فاصله بسياري دارد.

- زمان برگزاري: به گزارش روزنامه الوسط چاپ بحرين ' نخستين انتخابات شوراهاي شهر در عربستان در سال 2005 آغاز شد و در سال 2009 به مدت دو سال ديگر تمديد شد. بنابراين انتخابات كنوني، دومين انتخابات اين شوراها در عربستان است. '

- نحوه انتخاب : در دوره كنوني از مجموع 178 عضو، نيمي (89 نفر) از طريق برگزاري انتخابات در سراسر كشور و نيمي ديگر(89 نفر) از سوي مقام ها ومسوولان سعودي و بدون راي گيري انتخاب مي شوند. به عبارت ديگر حق راي ميليونها نفر از مردم عربستان در يك كفه ، با حق انتخاب سران اين كشور در كفه ديگر برابري دارد.

- علت برگزاري انتخابات: برگزاري اين انتخابات در حالي صورت مي گيرد كه اعتراض ها و شورش ها دراين كشور به فضاي كاملا بسته سياسي افزايش يافته است.اكنون بسياري از گروههاي مردمي دراين كشور با صدور فراخواني خواستار برگزاري تظاهرات براي تغييرات كلي دراين كشور شدند و برگزاري اين انتخابات را كه اقدامي نمادين براي مديريت اعتراضات در كشور اعلام كردند.

- مشاركت كنندگان : نكته حايز اهميت اينكه زنان در اين انتخابات نه حق نامزدي و نه حق راي دادن ندارند.
براساس تازه ترين گزارش ها، جمعيت عربستان بيش از 27 ميليون نفر است. نسبت مردان به كل جمعيت 4/50 درصد و نسبت زنان به كل جمعيت 96/49 درصد است. بنابراين تقريبا زنان كه نيمي از جامعه اين كشور را تشكيل مي دهند، از حق راي در تنها انتخابات اين كشور محروم هستند.
به طور كلي دولت عربستان تا كنون حق رأي زنان را در انتخابات به رسميت نشناخته است. رهبران وهابي سعودي نيز اين تصميم دولت را تاييد كرده و رأي دادن زنان را موجب فساد دانسته‌اند! برخي از مسوولان اين كشور اعلام كرند ، زنان فاقد صلاحيت لازم براي قضاوت درباره نامزدهاي انتخاباتي هستند و
برخي ديگر از نمايندگان مجلس انتخابي شورا در عربستان نيز اظهار كردند كه ممنوعيت رأي در عربستان به اين دليل است كه اكثر زنان اين كشور شناسنامه ندارند.

- قوانين سعودي و مجلس شورا : قوانين عربستان سعودي اجازه تشكيل احزاب را دراين كشور نداده است و ملك عبدا.. بن عبدالعزيز پادشاه اين كشور شخصا اعضاي مجلس شورا را انتخاب مي كند.
مجلس شورا در عربستان يك مجلس مشورتي و كاملا انتخابي در سال 1993 فعاليت خود را آغاز كرد. انتخاب شدگان اين مجلس اكثرا از وابستگان حكومتي هستند.

** خشونت عليه زنان سعودي
-------------------------------------
روزنامه الراي كويت در اسفندماه گذشته براساس نتايج يك تحقيق فاش ساخت كه عليه 93 درصد زنان عربستاني برخورد خشونت آميز در خانواده اعمال مي شود.
براساس اين تحقيق كه از سوي مركز مطالعات اجتماعي رياض صورت گرفته است، زنان خانه دار بيش از زنان شاغل با خشونت مردان روبه رو مي شوند. علاوه براين 30 درصد زنان عربستان با خشونت اقتصادي دست و پنجه نرم مي كنند. با اين حال زنان شاغل نيز از حقوق مادي شغل خود نيز بهره مند نيستند به گونه اي كه مزد آنان به طور كامل از سوي همسرانشان ضبط مي شود و چنانچه زني از اين امر خودداري كند همسرش به او اجازه كار كردن نمي دهد.
به عنوان نمونه ، درموردي كه يك زن سعودي از ارائه دستمزد خود به همسرش امتناع كرده بود، با رفتار كاملا خشونت آميز او روبرو شد. همسراين زن وسايل شخصي وي را به آتش كشيد و او را از خانه بيرون كرد.

** جايگاه وضعيت زنان عربستان در ميان كشورهاي عربي
------------------------------------------------------------------
به گزارش موسسه فريدم هاوس اگرچه زنان در بسياري كشورهاي عربي از جايگاه حقوقي درخوري برخوردار نيستند، اما بررسي ها نشان مي دهد كه وضعيت زنان در عربستان در رديف بدترين هاست. طبق اين گزارش ' تونس تنها كشور عربي است كه به زنان حقوق مساوي مردان اعطا كرده و پس از آن به ترتيب كشورهاي مغرب، الجزاير و لبنان قرار دارند و زنان سعودي هنوز از بسياري حقوقي كه زنان در ساير كشورهاي عربي از چند دهه پيش، از آن برخوردار بودند، محروم هستند. البته زنان در مغرب نيز در برخي موارد در فقر شديدي به سر مي برند و قوانين اين كشور نتوانسته راهي براي وضعيت نابسامان اقتصادي زنان بيابد. در مقابل هرچند زنان سعودي وضعيت معيشتي بسيار بهتري از زنان مغربي دارند، اما درآمدهاي نفتي اين كشور نتوانسته مانع تبعيض عليه زنان شود و آنان هنوز ملك و دارائي مردان به شمار مي آيند.'

** ممنوعيت حضور زنان سعودي در سانه ها
--------------------------------------------------
روزنامه فرامنطقه اي الشرق الاوسط نيز در اسفند ماه گذشته در گزارشي درمورد قوانين افراطي عربستان در باره زنان نوشت: چند ماه پيش 35 رهبر وهابي سعودي، وزارت اطلاع رساني را به اعلام ممنوعيت كامل حضور زنان در تلويزيون ، روزنامه ها و مجلات فراخوانده و دليل اين درخواست را ريشه هاي انحراف در رسانه هاي سعودي عنوان كردند.
بر اين اساس حضور زنان در بخش هاي خبري و يا گفت و گوهاي تلويزيوني ممنوع است و نبايد تصاويري از آنان در روزنامه ها و مجلات منتشر شود و نقض اين موارد بي حرمتي به قوانين ساخته وهابيون سعودي محسوب مي شود.

** افزايش بيكاري زنان سعودي
---------------------------------------
به نوشته روزنامه الحيات نيز در همين زمان، يك تحقيق دانشگاهي در عربستان، افزايش بيكاري بين زنان سعودي را با عوامل اجتماعي در اين كشور مرتبط دانست. بر اساس اين تحقيق، فرهنگ اجتماعي در عربستان نوع شغل زن را تعيين مي كند.
دكتر فهد اليحيي روانپزشك شركت كننده دراين تحقيق گفت: كار نه فقط ارزش مادي بلكه ارزش معنوي دارد و بيكاري با برخي بيماري ها مانند افسردگي و استرس و ا حساس بي اهميت بودن همراه است در حالي كه بسياري از زنان سعودي با وجوي كه تحصيلات دانشگاهي دارند بيكار هستند.

** داعيه دار جهان عرب تباه كننده سرمايه هاي انساني خود
---------------------------------------------------------------
نسخه اي كه وهابيون از قوانين در باره زنان در عربستان تجويز مي كنند، كاملا خود ساخته و انحرافي است. علاوه براين رويكرد دوگانه آمريكا و غرب با عربستان نيز حايز اهميت است. در حالي كه حقوق فردي و اجتماعي زنان در عربستان سعودي آشكارا نقض مي‌شود، با عضويت اين كشور در كميسيون حقوق زنان سازمان ملل موافقت شده است.
رويكرد غرب در تعامل با مسلمانان و كشورهاي اسلامي مالامال از رفتارهاي كاملا دوگانه و دو سويه است. حقوق زنان نمونه اي از اين رفتارهاست. از اين ديدگاه، تحميل هر نوع محروميت در كشورهاي دوست و متحد آمريكا و غرب ؛ عليه زنان قابل قبول است.
زنان عربستاني داعيه فمنيسم غرب را ندارند، آنها سالهاست ، بديهي ترين حقوق انساني خود را مطالبه مي كنند. امري كه تاكنون آمريكا و نهادهاي حقوق بشري غرب بر آن چشم بستند.
ازنظر جمعيتي با وجوديكه زنان نيمي از جامعه سعودي را تشكيل مي دهند، اما همواره از مشاركت در تصميم گيري و سرنوشت سازي بشدت منع شده اند. اكنون اين سوال پيش روي معترضان عربستاني مطرح است كه چگونه كشوري كه داعيه رهبري جهان عرب را دارد، نيمي از سرمايه هاي بالقوه سياسي، اجتماعي و اقتصادي جامعه خود را نديده و حتي با تدوين قوانين ضد انساني آنها را به سوي تباهي سوق مي دهد؟

ایرنا