اگه یادتون باشه مقاله ای با نام: آقا ببخشید اینجاها مسجد کجاست؟نوشتم. با این کارخواستم یکی از معزلات در طراحی مساجد امروزی رو خدمتتون عرض کنم. اما در طراحی مساجد حال، اشتباهات زیادتری را مشاهده می کنیم، که خود بی حرمتی هاییست به این مکان مقدس و مشکلاتی را نیز برای نمازگزاران در بر دارد که برخی از آن را خدمتتان عرض کنم.اگر به مساجد قدیمی توجه کنیم میبینیم اکثر آنان فاقد مناره میباشند و یا تک منار بوده اند.خوب کاربرد مناره جهت اذان دادن و خبر دادن مطلبی خاص به اهالی شهر (در زمان گذشته ) بوده است ولی هم اکنون با وجود بلندگو کاربری مناره، فقط و فقط حکم تزیینی برای مسجد را دارد.
حتی در برخی از مساجد چندین مناره جهت تزیینات قرار میدهند.برخی اعتقاد دارند مناره سنبل مسجد و نشان دهنده آن است.
ولی وقتی این همه هزینه صرف آن مناره ها میشود و حتی از سادگی مسجد کاسته میگردد جایز است این همه مناره برای مسجد ساخته شود؟ پس بهتر است یک مناره برای سنبل و تزیین طراحی گردد نه دو تا و نه بیشتر.
درباره ساخت مغازه هایی که در کنار مساجد و وابسته به آن میسازند چندین نکته باید بگویم: این روزها مساجدی که میسازند،چه توسط بانی و چه توسط امور مساجد، چندین مغازه تجاری نیز در کنار آن طراحی میکنند که در مجموع کاری درست میباشد البته در صورتی که برخی اصول در آن رعایت شود، و در طراحی آن باید دقت شود مثلا طوری نباشد که کل نمای مسجد گرفته شود و دهانه مغازه ها بیشتر از مسجد باشد و کسی که برای نماز به مسجد می آید دم درب آن احساس کند اینجا مرکز تجاری است نه مسجد.
این مسئله را دقیقا میتوانیم در مساجدی که امروزه میسازند ببینیم حتی ورودی مغازه ها ابعادش بیشتر از ورودی و سردر مسجد است.
خیلی از مراجع تقلید اعتقاد دارند بانکها معاملاتی می کنند که برخی از سودهایش حکم حرام را دارد با این وجود صحیح نیست معمار سازنده برای مراکز تجاری مسجد، بانک طراحی کند، زیرا مساجدی هستند که در آن بانک ساخته می شود و اجاره یا هزینه فروش آن صرف مسجد میگردد!!!
مسجدی که بانک دارد
یادم می آید در گذشته یکی از علما و ائمه جمعه ، پس از اینکه فهمید بانکی که در نزدیکی مسجد جامع آن شهرستان است کابل تلگرافش از آسمان مسجد گذر کرده ،و دستور داد سیم را قطع کنند و از محلی دیگر عبور دهند،چه رسد به آنکه بانک وابسته به مسجد باشد.
ساخت ظاهری مساجد نباید از فرهنگ اسلامی و ایرانی خارج گردد مثلا مساجدی هستند که معماری آن برگرفته از شرق آسیا (پاکستان . هند و ....) میباشد و هیچ شباهتی به مساجد ایرانی ندارد.پس باید قبل از الگو برداری از این مساجد مطالعه کنیم و ببینیم اصل و ساختمایه این مساجد از کجا گرفته شده آیا از معابد هندی و یا ژاپنی گرفته شده؟از فرهنگ مسیحیت و صلیب گرفته شده؟ویا...؟. مسجد شاه فیصل پاکستان را برای شما مثال میزنیم. این مسجد طراحش شخصی به نام ((کنزو تانگه)) است که ئیده و سبکش را خواسته اسلامی طراحی کند ولی نفهمیدیم که چرا هر کسی که مسجد را میبیند، کلیسا یا معبد تصور میکند؟ شاید دلیل آن بی اطلاعی مردم از معماری است.شاید آنقدر مردم مساجد ایرانی و اسلامی دیده اند، که این نوع مساجد برایشان تازگی دارد.
مسجد شاه فیصل پاکستان
ولی در جواب شاید ها باید بگوییم مسجد مکانی است که با دیدن آن باید حس معنویت و روحانی را در مردم ایجاد کند باید حس سادگی و بی آلایشی در جسم و جان مردم ایجاد گردد، تا آماده عبادت و نیایش شوند. دلیل اصلی اینکه معماری ایرانی خیلی خوب در اسلام اجرا میگردد همین است. زیرا 5 خصوصیت معماری ایرانی یعنی: 1- درون گرایی(حفظ کرامت و احترام به انسان).2پرهیز از بیهودگی.3-مردم واری(تبعیت از نیازها و ابعاد انسانی)4خود بسندگی(استفاده از مصالح بوم آورد).5-نیارش(فن اجرای ساختمان) مورد تایید اسلام میباشد و علمای قدیم اسلام هر جا معماری ایرانی را دیدند،معنویت را درک کردند.
پس از مسجد شاه فیصل پاکستان میتوان به غیر اسلامی بودن حجم آن اشاره کرد هر چند به گفته برخی از معماران که گفته اند آقای کنزو تانگه خواسته ئیده و کانسپت اسلامی (شتری که محل ساخت خانه پیامبر را نشان میدهد) را به تصویر بکشد اما باید ابتدا به فرهنگ و اعتقاد غیر اسلامی این معمار اشاره نمود و هدف و تفکر او از ساخت مسجد را عبادتگاه (هر عبادتگاهی) تصور کرده بدون اینکه نگاهی به تاریخ و مساجد اسلامی و ایرانی بیاندازد و کاملا به مسئله احاطه داشته باشد.
مسجد تقلیدی از شاه فیصل پاکستان در کشورمان
