به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات فارس، بار دیگر شب نیمه رمضان، و شب میلاد امام حسن مجتبی (علیه السلام) با مهمترین محفل ادبی کشور گره خورد و شاعران به دیدار رهبر انقلاب رفتند. آنچه در ادامه می‌آید گزارش میلاد عرفان‌پور است از دیدار شب گذشته شاعران با رهبر انقلاب که در اختیار خبرگزاری فارس قرار داده است.
*عطش شاعران لحظه به لحظه بیشتر می‌شد
مثل همیشه زیباترین قسمت مراسم، نماز جماعتی بود که همراه با شروع اذان مغرب، آغاز شد. ناگفته نماند که رهبر انقلاب پیش از نماز به میان شاعران آمدند و این فرصت را فراهم آوردند تا بسیاری از شاعران از نزدیک ایشان را زیارت کنند و کتاب‌ها و احیانا نامه‌های خود را نیز به ایشان برسانند. در این فرصت مغتنم، حدود 40 نفر از شاعران موفق به گفت‌وگوی مستقیم با ایشان شدند.
بعد از نماز هم مثل سابق، افطار ساده‌ای فراهم آمده بود تا مدعوین در جوار رهبر معظم انقلاب روزه خود را بگشایند و از عطش آنها قدری کاسته شود. البته عطش شاعران بخصوص جوان‌تر ها لحظه لحظه برای شروع مراسم بیشتر می‌شد.
سرانجام مراسم شعرخوانی با تلاوت آیاتی از قرآن توسط آقای سبزعلی آغاز شد.
**قزوه غزلی از مرحوم قهرمان خواند
علیرضا قزوه شاعر با سابقه انقلاب اسلامی مثل سال‌های گذشته اجرای مراسم شعر خوانی را به عهده داشت. با میل طبیعی همه شاعران به شعرخوانی، اجرای این مراسم الحق و الانصاف کار دشواری است و فهرست بلندبالایی از شاعران در دست قزوه است برای شعرخواندن در این مراسم مهم.
آقای قزوه با غزلی مناجاتی آغاز کرد که در همان یکی دو بیت اول حضرت آقا فرمودند: «خدا رحمت کند» بعد از اتمام غزل علیرضا قزوه گفت : همان طور که حضرت آقا متوجه شدند غزل از مرحوم استاد قهرمان انتخاب شده بود.
قزوه با گرامیداشت یاد شاعران سفرکرده در سال 92 مرحوم خلیل عمرانی، شاهرخ اورامی، مرحوم خاسته و استاد محمد قهرمان مقدمه خود را ادامه داد و همچنین طبق روال سال‌های گذشته از فهرست بلندبالاتری از شاعران درگذشته انقلاب اسلامی نیز یاد کرد. او در ادامه از حاضران خواست برای شفای احمدی عزیزی و علی معلم دامغانی هم دعا کنند.
شعرخوانی حاضران با غزلی از استاد حمید سبزواری با نام «تو عاشقانه سفرکن» کلید خورد. ایشان کتابی نیز با این نام دارند.
*شعر جاندار شاعر موسپید
دکتر علی موسوی گرمارودی شاعر دیگر بود که دعوت به شعرخوانی شد و غزلی خواند در اقتفای «رعدی آذرخشی» که به گفته بعضی از حضار چند بار در دیدارهای قبل نیز آن را خوانده بود! حضرت آقا نیز بعد از این غزل یادی از رعدی آذرخشی کردند و فرمودند که ایشان مثنوی‌های خوبی نیز دارد.
کیومرث عباسی قصری شاعر پیشکسوت و موسپید قصرشیرینی شاعر بعدی بود. شعرخوانی این شاعر توانا که تاکنون به دیدار دعوت نشده بود از برکات مراسم دیشب بود. شعر جاندار بود و زبان شعر، جوان و توجه همه حاضران را جلب کرد.
آقا بعد از شنیدن شعر تحسین کردند و به قزوه فرمودند: تا به حال از ایشان شعر نشنیده بودیم.
*غزلی که برای آقا طعم مشهد داشت
غلامرضا شکوهی شاعر پیشکسوت دیگری بود این بار از دیار خراسان. او نیز ظاهرا برای نخستین بار بود که به این مراسم می‌آمد و شعر می‌خواند. شکوهی نیز برغم سن و سالش زبان جوان و نویی در غزل دارد و غزلی که خواند نیز گواه این مدعا بود. غلامرضا شکوهی قبل از غزلش با چند بیت آغاز کرد برای رهبر انقلاب :
به تماشای قدت آینه‌ها حیرانند
ماه‌ها پشت نگاه تو شبیه ماه‌اند
هرچه نی روی لب دشت عطش می‌خواند
همه مدیون دم گرم تو یعنی آه‌اند
ابر را مات کن از صفحه شطرنجی روز
ذره‌های دل خورشید تو را می‌خواهند
حضرت آقا بعد از غزل استاد شکوهی با لبخند فرمودند این شعر طعم مشهد داشت و آن را تحسین کردند. حاج علی آقای انسانی هم در جلسه حضور داشتند ولی وقت خود را به جوان ترها دادند.
مبشر شاعری از افغانستان،ساکن قم، یک دوبیتی و یک غزل خواند تا آغازی برای شعرخوانی شاعران دیگر کشورها باشد.
*سلام مقلدان رهبر در هندوستان از زبان یک شاعر رسید
به نمایندگی از سرزمین پر رمز و راز هندوستان، دکتر عزیز مهدی غزلی زیبا خواند و پیش از آن سلام مقلدان حضرت آقا در هندوستان را به ایشان ابلاغ کرد.
از تاجیکستان نیز رستم وهاب نیا به شعرخوانی پرداخت. قزوه در معرفی این شاعر تک بیت زیبایی از او خواند:
«شرق در خون خویشتن غرق است
زادن آفتاب آسان نیست»
غزل وهاب نیا با این مطلع بود:
«قسم به روح قلم ، ناروا نخواهم گفت
هرآن سخن که نخواهد خدا نخواهم گفت»
رهبر فرزانه انقلاب، شعر ایشان را تحسین کرد و آن را مضمون‌دار و متعهد خواند. نوبت به قادر طهماسبی(فرید) رسید. فرید چند بیتی پراکنده به عنوان مقدمه خواند همچنین گفت گفتنی زیاد دارد اما نمی‌خواهد در این فضا کام‌ها را تلخ کند.
حضرت آقا فرمود: «ان شاء الله کام خودتان هم تلخ نباشد و نماند.»
یکی از بیت‌های فرید این گونه بود:
«هرکه در حلقه‌ی ما سست بٔود پیمانش
عین لطف است اگر خاک کند پنهانش»
همچنین فرید گفت که شعرهای سیاسی نیز دارد که در این فرصت مجال نیست. رهبری فرمودند: :بسیار خوب شما هرگاه در این مسائل موضع گرفته‌اید درست موضع گرفته‌اید».
نوبت به محمدکاظم کاظمی شاعر نامدار افغانستانی رسید تا شعری بخواند درباره قلمرو پاره پاره شده فارسی زبانان. پس از این شعر مطنطن و زیبا رهبر انقلاب با تحسین ایشان فرمودند: «آن چیزی که بیشترین امید به آن است که مقصود را برآورد همین گفتن است. پراکندن فکر با این ابیات زیبا و توان شاعرانه بهترین راه برای تحقق این هدف است.»
کاظم نظری‌بقا شعری ترکی خواند. قزوه گفت : ترکی سختی داشت این شعر و آقا نیز تایید کردند و برای شاعر آرزوی توفیق کردند.
حافظ ایمانی شاعر جوان خراسانی غزلی متفاوت را تقدیم پیامبر مهربانی‌ها کرد با این مطلع: «چه خطی می نویسد سرمه بر بادام طولانی»
امیر سیاهپوش از لرستان شعری خواند با ردیف «انگار نه انگار» که در اثنای آن به مصائب مسلمانان جهان اشاره کرد.
علی عباسی شاعر جوان تهرانی ، غزلی برای حضرت رباب خواند و مورد تحسین حضرت آقا واقع شد.
سارا سادات باختر از کاشان نیز غزلی خواند و پس از آن فاطمه سلیمان پور غزلی عاشقانه خواند که با استقبال حضار و مقام معظم رهبری مواجه شد. دو بیت آن اینگونه بود:
«در شهر من این نیست راه و رسم دلداری
باید بفهمم تا چه حدی دوستم داری
چون شعر آن را از سرم بیرون نخواهم کرد
باید برای چارم حرمت نگه داری»
**تحسین رهبر از شعر حماسی بانوی مشهدی
بانوی شاعری از مشهد شعری حماسی و بلند خواند که رهبری آن را تحسین کرده و خوش لفظ و خوش مضمون دانستند.
حسنا محمدزاده که به تازگی کتابش جایزه قلم زرین را از آن خود کرده است، شاعری دیگر بود که غزلی حماسی خواند. حضرت آقا فرمودند: «ماشاء الله خانم‌ها چه خوب شعر حماسی می‌گویند».
ندا هدایتی فرد شاعر جوان شیرازی که چندسال است با بیماری دست به گریبان است شاعر بعدی بود که با صلواتی که حاضران برای سلامتی اش فرستادند غزلی را به حضرت آقا تقدیم کرد و مورد تحسین ایشان قرار گرفت.
زهرا حسین‌زاده نیز از شاعران افغانستان مقیم مشهد غزلی خواند که رهبر پس از آن شکوفایی ادبی شاعران افغانستان را تحسین کردند و گفتند که البته پیش از این نیز این سابقه وجود داشته است.
محمدرضا عبدالملکیان هم در اولین حضور خود در این مراسم شعری نخواند تا فرصت بیشتری به جوانان برسد.
**یک شاعر و یادی از فتنه
اصغر عظیمی مهر شاعر جوان کرمانشاهی قصیده‌ای تقدیم به پیامبر(ص) خواند و پس از آن محمد حسین مهدویانی نیز قصیده‌ای در پاسخ به فیلم موهن درباره پیامبر(ص) خواند.
پدرام پاک آیین شعری برای نوجوانان درباره جناب «مالک اشعر» خواند و قادر طراوت پور شاعر یاسوجی ،قصیده‌ای را به حضرت زهرا(س) تقدیم کرد که حضرت آقا آن را مطنطن و محکم دانستند.
خلیل ذکاوت از لامرد فارسٰ، غزلی زیبا خواند که رهبر پس از آن این بیت را یادآور شدند:
«تو هم در آینه حیرانِ حسن خویشتنی
زمانه ایست که هرکس به خود گرفتار است»
مهدی مظاهری غزلی خواند با ردیف «به خیر» که در اثنای آن به فتنه 88 اشاره کرد. همچنین مظاهری در بیتی از رهبر انقلاب با عنوان «یار خراسانی» یاد کرد. نکته جالب این است که این شاعر در شعری که سال 90 هم خواند همین تعبیر را در شعر خود آورده بود.
**عاشقانه بخوان
غلامعلی مهدی خانی با تخلص «مجرد» شاعر پیشکسوتی از شیراز بود که برای نخستین بار در این مراسم به شعرخوانی می پرداخت. «مجرد»، گفت دو غزل دارم یکی درباره حضرت زهرا(س) و یکی عاشقانه، کدام را بخوانم؟ حضرت آقا فرمودند: عاشقانه بخوان. و غزلی زیبا با این مطلع خوانده شد:
«به باغمان دم اردیبهشت جان بدهد
اگر خزان به درختانمان امان بدهد»
این غزل نیز با استقبال خوبی از طرف رهبری و حضار جلسه مواجه شد.
دکتر محمد مرادی شاعر دیگری بود از شیراز که جمع را به غزلی مهمان کرد و مورد تحسین قرار گرفت.
**میرشکاک بیاید اینجا
علیرضا قزوه اطلاع داد که یوسفعلی میرشکاک نیز در جمع حضور دارد و در ردیف‌های آخر نشسته است. آقا فرمودند: «میرشکاک بیاید اینجا». با این حال میرشکاک هم امسال شعری نخواند.
جلسه با غزلی از هادی سعیدی کیاسری برای مرحوم قهرمان ادامه پیدا کرد که آقا آن را غزلی خوب و به موقع دانستند.
رهبری ادامه دادند: «قهرمان شاعر برجسته‌ای بود. در غزل زمان ما فکر نمی‌کنم کسی به پای او برسد»
سپس مرتضی امیری اسفندقه نیز قطعه و غزلی زیبا برای استاد قهرمان خواند که با تحسین حاضران و مقام معظم رهبری روبرو شد. در یکی از بیت‌های غزلی که در زمان بیماری استاد قهرمان گفته شده بود، اسفندقه خواند:
برگشته ای دوباره به پنجاه سالگی
هشتاد و چند سال دگر همچنان بمان
آقا فرمودند: «البته ایشان گوش نکرد!»
و این بیت زیبا از غزل با استقبال بسیار خوبی مواجه شد که شاید بهترین بیت این جلسه بود:
«از شاعر بزرگ، پر است آن جهان، بس است
ای شاعر بزرگ! تو در این جهان بمان»
**شعرخوانی وزیر فرهنگ و ارشاد
اتفاق غافل گیرکننده جلسه امسال، شعرخوانی وزیر فرهنگ و ارشاد بود. آقای قزوه گفت: «جناب آقای حسینی خواسته‌اند در این دیدار شعری بخوانند». جناب آقای حسینی که در این سال‌ها به اقتضای سخنرانی‌ها از بیت‌های خودش هم استفاده می‌کرد غزلش را با این مطلع خواند:
«چو ماه چاردهی رهبرا به نیمه راه
گرفته ام من از این شب به صدق عشق، گواه»
انصافا غزل ایشان از انتظار جمع فراتر بود!
آقای دکتر حداد عادل نیز دیشب فرصت شعرخوانی پیدا کرد و آخرین شاعر مراسم بود. ایشان هم غزلی زیبا خواند که با تحسین حاضران مواجه شد.
در آخر علیرضا قزوه درخواست کرد طبق روال مألوف، رهبر فرزانه انقلاب سخنان و نکات خود را ارائه بفرمایند.
**شعرهای امسال سطح بالاتری داشتند
رهبر معظم انقلاب فرمودند:
«دیر وقت است و مجال درازگویی نیست. از وقت خواب هم مبلغی گذشته است! لکن جلسه شیرین و مطلوبی بود. بعضی شعرها بسیار خوب بود و بعضی خوب. در مجموع امسال شعرها سطح بالاتری داشتند. حرکت شعر در کشور رو به جلو و مستمر است. شعر یکی از برجسته ترین هنرهاست و هنرمند چه شاعر و چه سایرین جزو زبدگانی هستند که درباره مسائل دارای مسئولیت اند. نخبگان مسئولیت بیشتری دارند و شاعران نیز از برجسته ترین نخبگان اند. این مسئولیت را باید جدی گرفت. باید احساسات بشری، دلتنگی های شاعر و اندیشه و حکمت را توأمان در شعر در نظر گرفت.
اگر احساسات شاعرانه، عاشقانه، و احساسات مربوط به مسائل جاری زندگی در شعر نیاید شعرهمه کار خود را انجام نداده است و گاهی البته افراط می شود و همه ی شعر می شود این احساسات.
غالب شعرا در همه زمان ها دلتنگ بوده‌اند یعنی حسرت چیزهایی که نداشته اند را می خوردند. این دلتنگی ها خیلی جاها هم مادی بوده است. در یکی از تذکره های دوره ی مغولی، در حالیکه آن دوره هم دوره اوج احترام به شاعران و تامین هزینه هایشان بود و هموزنشان سکه می گرفتند، دیدم شاعری از کسادی بازار شعر گله می کند و می گوید قدیم ها خیلی بهتر بود. از این قبیل دلتنگی ها زیاد است و جای اشکال هم نیست. به شعرهای اینگونه ایرادی نمی توان گرفت.
ما برای دلتنگی های شاعران و احساس و عاطفه آنان اصالت قائلیم اما حکمت و اندیشه نیز نباید در شعر مغفول بماند.
شما به سعدی نگاه کنید چه زیبا همه ی این موارد را در آثار خود دارد هم عاشقانه های زیبا و شعرهایی دارد که احساسات و دلتنگی های او در اوج است. هم اندیشه و حکمت در شعر او گسترده است. سعدی یک حکیم است».
**حکمت و اندیشه در شعر مغفول نماند
رهبر معظم انقلاب در ادامه توصیه کردند که حکمت و اندیشه در شعر مغفول نماند همان گونه که در شعرهایی که در مراسم خوانده شد سهم وافری داشت. ایشان تاکید کردند « این حکمت است که سعدی و حافظ و صائب را به اوج می رساند.»
آیت الله خامنه ای یادآور شدند: «ما در مورد مسائل کشور و جامعه مسئولیت داریم. حرکت بزرگ و تاریخی انقلاب اسلامی و مقابله با زورگویان عالم باید در شعر منعکس شود. جهاد نظامی هشت ساله ما مسئله کمی نبود .همچنین جهاد بنای جامعه اسلامی و جهاد استحکام بخشیدن به قدرت ملی و حتی جهاد اصلاح سبک زندگی که گفتیم متن تمدن اسلامی است. توجه به تاریخ و مسائله زمانه بسیار مهم است، امروز مسئله بیداری اسلامی، مسئله فلسطین و دیگر مسائل جاری جهان اسلام باید سهمی در شعرها داشته باشد.»
**به شعر کودک و نوجوان بپردازید
ایشان فرمودند: «یک نکته مهم دیگر هم که اینجا یادداشت کرده ام پرداختن به شعر کودک و نوجوان است و آن هم شعری که متضمن مفاهیم حکمت اسلامی و حکمت سیاسی باشد که امروز جایش خالی ست. شاعرانی که می توانند در شعر خود به زبان کودک و نوجوان برسند باید این عرصه را جدی بگیرند و در شعر حکمت اسلامی و ایرانی را برای کودکان و نوجوانان بازگو کنند.»
ایشان همچنین تاکید کردند: «استعدادهای جوان را باید پرورش داد. امروز در میان جوان ها استعدادهای زیادی داریم. جوان ها راحت تر حقیقت را قبول می کنند و منعکس می کنند. خدارا شکر امروز زبان شاعرانه ی ما زبان گویاییست و حقایق خوبی با آن بیان می شود.
اگر جلسه امروز را با جلسه شعر ده سال قبلمان در اینجا مقایسه کنیم رشد شما واقعا محسوس است. چه شعر جوان ما، چه شعر پیشکسوتان ما، و شعر کسانی که در میدان ترتبیت جوانها حضور دارند و نقش ایفا می کنند خیلی پیشرفت کرده است. هم در زمینه شعر و هم در زمینه نقد. من گاهی مطالب دوستان را در بخش نقد شعر می خوانم واقعا لذت می برم از این نقدهای خوب و پر مغز.
خدا ان شاء الله به کار شما برکت بدهد و انشاالله بتوانید پیشرفت های روزافزون را بر زمینه معنوی شعر فارسی بیافزایید.»
