قيام عاشورا و مسلمانان امروز

1. حضرت سيدالشهداء، حسين بن علي (عليه السلام) در روز عاشورا هنگامي كه لشكر ابن زياد ايشان و ياران و اهل حرم او را محاصره كرده و آهنگ حمله نهايي بر اين ستارگان هدايت كردند، خطاب به همراهان پابرجاي خود فرمودند:
«ان الدنيا قد تغيرت و تنكرت؛ و ادبر معروفها و استمرت، حتي لم يبق منها الا كصبابه الاناء و الا خسيس عيش كالمرعي الوبيل! الا ترون الحق لا يعمل به والباطل لا يتناهي عنه؟! ليرغب المؤمن في لقاء الله. و اني لا اري الموت الا سعاده و الحياه مع الظالمين الا برمأ»
(بحارالانوار- ج 44- ص 188)
2. بيان سيدالشهداء عجيب و در حد معجزه است! ملاحظه بفرماييد، فرمود:
ان الدنيا قد تغيرت و تنكرت: دنيا دستخوش تغييرات فراوان شده است و متأسفانه اين تحولات، غالباً به سوي تباهي است. چرا؟ دليل اين تحليل از اوضاع جهاني با شاخصه مهمي ارائه شده است: وادبر معروفها و استمرت! كار درست (معروف) رها شده است و اين پشت كردن به نيكي، اتفاقي و موردي نيست بلكه به شكل رويه اي و مستمر در حال نهادينه شدن است. كار به جايي رسيده است كه: لم يبق منها الا كصبابه الاناء و الا خسيس عيش كالمرعي الوبيل! يعني ديگر خبري از عمل نيك جز در حد ته مانده اي در ظرف نمانده! گويي از مرغزار خرم انسانيت- كه همان دنيا است- و مي بايست مزرعه آخرت باشد جز مقدار كمي علف خشكيده بر جاي نيست؛ و اين چراگاه مهم گويي از بيخ ويران شده است! به عبارت ديگر آنچه معيار آبادي و يا ويراني محيط انساني است، اعمال انسانهاست نه ويراني محيط اكولوژيك!
اين خود ارائه يك معيار و يك مبنا براي به دست آوردن تصوير واقعي از وضعيت هر دوره است: مقهور اكولوژي نشويد، خيابان هاي زيبا، ساختمان هاي بلند، ماشين هاي تندرو، تلفن هاي كارآمد، لباس ها و قيافه هاي رنگارنگ، اينها و امثال اينها شاخص آباداني و يا ويراني نيست! مهم آنچه ما انسانها انجام مي دهيم است: اعمال ما، زيبايي ها و زشتي ها را مي سازند: اگر اعمال منكر باشند و كارها زشت، محيط يك ويرانه است اگرچه ظاهر آراسته و رنگارنگ داشته باشند. عبور از پرده اغواي اكولوژيك جز با تمركز بر نحوه اعمال انسان ها امكان پذير نيست.
3. تصوير امام(ع) از شرايط و وضعيت حقيقي، تصويري تاريك و بسيار نگران كننده است. چرا؟ آن ستاره فروزان بصيرت، دليل را با مفهوم جادويي «حق» و در مقابل آن «باطل» بيان مي كنند:
ألا ترون الحق لا يعمل به والباطل لا يتناهي عنه؟ آيا نمي بينيد كه حق فروگذار شده و از باطل جلوگيري نمي شود؟ نكته مهم اينست كه ما مصاديق حق و باطل را چگونه ليست مي كنيم: مسلم در زمان ايشان امراء فاسد شده بودند، شارب خمر بودند، زناكار بودند و... اما اين مفاسد رواج عمومي نداشت! مساجد در هنگام نماز پر بود، حدود و ظواهر شرعي به نحو قابل توجهي رعايت مي شد و... . اما «حقي» رها شده بود كه مادر همه حق ها بود و آنقدر رها كردن آن سنگين بود كه امام(ع) آرزوي مرگ را براي دانايان طبيعي مي دانست: ليرغب المؤمن في لقاء الله!
و آن «حق» رها شده چيزي نبود جز «اقامه دين»، يعني بناي يك نظام مدني- سياسي براساس اسلام كه محور اصلي «ولايت» است. مردم نماز مي خواندند، روزه مي گرفتند و از بسياري از مناهي اجتناب مي كردند اما وظيفه «ولايت» را رها كرده بودند. برايشان مهم نبود كه چه كسي و يا كساني حكومت را بدست آورده اند! اينجا «ولايت» به عنوان يك وظيفه و تكليف محوري مطرح است. در حديث معروف، معصوم(ع) مي فرمايد:
اثافي الاسلام خمسه: الصلوه والصوم و الزكاه و الحج و الولايه.
يعني اسلام، در عمل، برپايه پنج محور- يا وظيفه كليدي- استوار شده است: نماز، روزه، زكات، حج و ولايت. در اينجا ولايت از جنس تكليف است؛ بحث كلامي نيست، فلسفي نيست. و سپس معصوم فرمود: كه هيچ يك از وظايف بدون ولايت مقبول نيست!
ولايت به عنوان وظيفه، يعني دغدغه مشروعيت داشتن، يعني ملاك مشروعيت را دانستن، يعني مصداق مشروعيت را شناختن و بالاخره يعني تولي و تبري.
4. امام(ع) شاهد بودند كه برخي دغدغه مشروعيت را رها كرده بودند و به بقيه فرائض پرداخته بودند. يعني اقامه دين را در همان حد مي دانستند. يعني دين را امري خصوصي و حكومت را سكولار مي پنداشتند. دين را اقامه كردني در جمع و زندگي جمعي نمي دانستند. امام(ع) مي ديدند برخي ملاك مشروعيت ولايت را نمي دانند و يا رها كرده اند. كلام حق تعالي را كه فرمود: اطيعوا الله و اطيعوا الرسول و اولوا الامر منكم را تنازل دادند به قبول حاكميت معاويه و يزيد! در حالي كه خط از خدا تا رسول نمي تواند به هركس كه به قدرت دست يابد منتهي شود! نسبت رسول به خدا بايد در نسبت ولي به رسول محفوظ باشد. اين اساس مكتب اهل بيت(عليهم السلام) است.
گروهي ولي مشروع را نمي شناختند و اين چه جهل مهلكي است كه انسان نمازخوان و روزه بگير را با مرگ جاهلي از اين دنيا مي برد! و بالاخره بالاترين منكر كه همانا رها كردن تولي از ولي مشروع است -با هر انگيزه- رواج داشت. «اهل كوفه» مصداق و «پروتوتايپ» اين انحراف است.
5. مسلمان امروز بايد به محيط اجتماعي خود و جهان با اين مبناي حسيني نگاه كند: گويي امام حسين(ع) در وضعيت امروز و در مقابل دنياي امروز صحبت مي كند. تأسيس نظام اسلامي در ايران عزيز، همان خط اقامه دين است و آنچه ايران را در ميان منطقه و جهان قدرتمند كرده عمل به راه حسين(ع) است و دقيقاً آنچه دنياي غرب را - كه مصداق كامل بهشت خشك شده انسانيت است- عليه اين ملت حسيني به خصومت شنيع و كور و سبعانه واداشته، از اين «حق» مداري سرچشمه مي گيرد. درس بزرگ عاشورايي، احياي «حق» در فكر و عمل است. «حق» مفهومي خطرناك و هراس انگيز براي دنياي سكولار است و لذا گاه فيلسوفانه مدعي مي شوند كه «حق» مفهومي روشن نيست و اصالت ندارد و گاه مصلحت انديشانه، نسخه مي نويسند كه بياييد، جدا از حق و باطل، بناي زندگي «حقوق بشرمآبانه» بگذاريم! و وقتي هيچكدام مؤثر نشد، با شمشير زهرآگين و خشونت غيرمنتظره به جان حق مداران حمله ور مي شوند. بدانيم كه نهضت ما حسيني است و با اتكاء به مرام حسيني زنده است و با پيروي از مكتب حسيني پيشرفت مي كند. مبادا براي سختي ها و آلام وارد شده بر سيدالشهداء(ع) و اصحاب و خانواده اش اشك بريزيم ولي به پيام قيام عاشورا بي توجه باشيم!