دیپلماسی رسانه‌ای در مذاکرات هسته‌ای!

نشست کشورهای۵+۱ در وین برای دستیابی به توافق جامع درخصوص موضوع فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران، یکی از خبرسازترین رویدادهایی بود که افکار عمومی جهانی را معطوف به خود کرده بود. این نشست که در واپسین روزهای باقی‌مانده برای توافق جامع هسته‌ای انجام شد، در صدر اخبار رسانه‌های مختلف دنیا قرار داشت، به‌طوری که هر چه به پایان مهلت تعیین شده و اتمام مذاکرات نزدیک می‌شدیم از تب و تاب بیشتری برخوردار می‌شد و شاید بتوان گفت هتل «کوبورگ» در وین که محل آمد و شد وزرای خارجه کشورهای ۵+۱ و جمهوری اسلامی ایران بود، خبرسازترین نقطه در جهان بود.

در کنار آنچه که تلاش‌های دیپلماتیک برای حل‌وفصل اختلافات بر سر مسئله هسته‌ای کشورمان خوانده می‌شود، مدیریت فضای رسانه‌ای جهان در چنین مواقعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شود. تا جایی که اگر از این مواجهه رسانه‌ای به نبردی برای پیروزی طرفین یاد کنیم، سخن به گزاف نگفته‌ایم، چرا که طرف غربی درصدد بود در صورت شکست مذاکرات، مسئولیت عدم توافق را به گردن جمهوری اسلامی ایران بیندازد. این در حالی بود که رسانه‌های غربی در طول یک‌سال گذشته و به‌ویژه در ماه‌های اخیر، به‌دنبال فضاسازی‌های هدفدار و مسموم علیه کشورمان بودند و جالب‌تر این بود که برخی سیاسیون و رسانه‌های داخلی نیز ناآگاهانه در مسیر حرکت غربی‌ها قرار می‌گرفتند و اقداماتی انجام می‌دادند که نه‌تنها کمکی به گروه مذاکره‌کننده کشورمان نمی‌کرد، بلکه به بالعکس به عدم توافق کمک می‌کرد!

بررسی محتوایی رسانه‌های داخلی در روزها و هفته‌های منتهی به نشست وین هم نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی آن طور که باید در عمل به مسئولیت رسانه‌ای خود در حوزه برنامه هسته‌ای کشورمان موفق نبودند و اگر کارکرد آنها را در مقایسه با رسانه‌های غربی بسنجیم، خواهیم دید که تأثیر به مراتب کمتری بر افکارعمومی منطقه‌ای و جهانی داشته‌اند.

در بررسی فضای رسانه‌ای حاکم بر مذاکرات چند نکته مهم وجود دارد؛

1ـ هرچه به زمان مذاکرات نهایی گروه ۵+۱ و کشورمان برای دستیابی به توافق جامع نزدیک می‌شدیم، رسانه‌های غربی تلاش می‌کردند با القائات خودساخته‌شان، پیشاپیش جمهوری اسلامی ایران را عامل هرگونه شکست‌ احتمالی در مذاکرات معرفی کنند. آنها به شیوه‌های مختلف درصدد بودند تا اینطور وانمود کنند که شکست یا عدم توافق، به علت عدم تمکین و زیاده‌خواهی‌های ایران است، نه کارشکنی و زیاده‌طلبی‌های طرف‌ غربی.

2ـ با توجه به اینکه بیش از 10 سال از مذاکرات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران با طرف‌های غربی در‌خصوص موضوع فعالیت‌های هسته‌ای می‌گذرد و در طول این مدت نشست‌ها، توافقات و نتایجی در این باره حاصل شده، اما رسانه‌های غربی بدون توجه به سیر تاریخی مذاکرات و توافقات کشورهای غربی با ایران در مورد برنامه هسته‌ای و بدون پرداختن به مباحث حقوقی مرتبط با این موضوع، همه تلاش‌شان را صرف طرح مناقشات کنونی بر سر مسئله هسته‌ای می‌کردند.

3 ـ در طی سال‌های گذشته، این جمله را که؛ «ایران باید اعتمادسازی کند» بارها و بارها از مقامات غربی شنیده بودیم و در اوضاع فعلی که دولت جمهوری اسلامی ایران تلاش خود را مصروف به حل مسئله هسته‌ای کرده و در مقاطعی هم برای اعتمادسازی، گام‌های مهمی برداشته است، رسانه‌های غربی می‌کوشند تا همراهی‌های ایران را نتیجه فشارها و تحریم‌ها بدانند؛ موضوعی که رئیس‌جمهور آمریکا هم چند بار به‌طور علنی آن را مطرح کرد و کوشید تا سیاست شکست‌خورده تحریم‌ها علیه ایران را موثر و مفید قلمداد کند.

واقعیت این است که طرف‌های غربی در برهه‌های گوناگون مذاکرات هسته‌ای از ظرفیت رسانه‌ای خود استفاده کرده‌اند. نکته مهم اینجاست که ما چقدر به این موضوع اهتمام داشته‌ایم و اصلاً دیپلماسی رسانه‌ای چه جایگاهی در جبهه هسته‌ای امروز ما دارد؟!

منبع: بصیرت