ناهمراه دانش آموزان نگاهی به پدیده تلفن همراه در مدارس

همراه نامناسب دانش‌آموزان/محمد مقصودعلي

تلفن همراه در میان جوانان به یک ابزار مهم ارتباط اجتماعی تبدیل شده است به طوری که برخی از جوانان هویت فردی خود با آن تعریف می‌کنند.

فناوری‌های جدید در دو دهه اخیر تأثیر بسیاری بر زندگی ما داشته‌اند و تا حدودی سبک زندگی‌ها را تغییر داده‌اند. از جمله اين فناوري‌ها ، تلفن همراه  است که تقریباً به همه جا حتی دورافتاده‌ترین نقاط و روستاها نیز راه یافته است. از ويژگي‌هاي  این پدیده  دگرگونی و نو شدن روز به روز آن است به طوری که جهان در انتظار نسل‌هاي بعدي آن مي‌باشد.

امروزه تلفن همراه يكي از مهمترین تکنولوژی‌هاي جوامع محسوب می‌شوند که ضمن ایجاد «خلوت مستقل فردی» رابطه اجتماعی فرد را در یک بستر شبکه‌ای، معنادارکرده است. نظام و ساختار برنامه‌‌هاي تلفن همراه، قابلیت‌های متنوع چندرسانه‌ای و ظرفیت‌هایی مثل صدابرداری، فیلم‌برداری، عکاسی، اتصال به اینترنت و ماهواره و انطباق‌پذیری با رایانه و برنامه‌های آن را برای این وسیله کوچک ایجاد کرده است به طوری که در حال حاضر در کنار تمامی نیازهای فردی اجتماعی فرد، تلفن همراه نیز به در زمره ضرورتها راه پیدا کرده است.

سال‌هاست كه در آموزش و پرورش قانون منع استفاده از تلفن همراه توسط دانش آموزان وجود دارد و تقريبا به يك هنجار تبديل شده بود و حتی خانواده ها نیز از این قانون راضی هستند (اگرچه برخي از دانش‌آموزان به صورت پنهاني از آن در محيط مدرسه بهره مي‌برند) . حالا اين روزها با آغاز به كار دولت يازدهم اين هنجار دست خوش تصميمات به نظر سياسي شده است.

شخصيتي در رأس كابينه دولت يازدهم قرار دارد كه نگاهش به حسب ظاهر و بيان به شبكه‌هاي مجازي كه يكي از كاركردهاي تلفن همراه بدان اختصاص دارد متفاوت است. برخي از اعضای كابينه نیز به رغم مخالفتهاي قانوني همانند برخي از شهروندان با استفاده از فيلتر شكن ها با مخاطبان خود ارتباط برقرار مي كنند. و..... چندي پيش وزیر محترم آموزش و پرورش از نظرسنجي اين وزارتخانه مبني بر استفاده دانش‌آموزان از تلفن همراه در مدارس خبر داد. كه اين اقدام در نوع خود ذهن تحليلگران تربيتي را به خود مشغول كرد.

اگر چه تلفن همراه فوايد و مزاياي خود را به همراه دارد از جمله:
1ـ امکان ارتباط دو سویه یا چند سویه دایمی
2ـ قابل برنامه‌ریزی بودن ارتباطات
3ـ انتخابی بودن پذیرش ارتباطات
4ـ انتخابی بودن دسترس بودن یا نبودن
5ـ استفاده‌های چندمنظوره رسانه‌ای، گوش دادن به رادیو، تماشای فیلم، گوش دادن به موسیقی، ورود به جهان اینترنت
6ـ امكان در در دسترس بودن و برقراري ارتباط.

اما سوال و دغدغه نگارنده بر آن است كه برغم قابليتهاي مثبت تلفن همراه كه اجمالا به برخي از آنها اشاره شد با توجه به مضرات آن در بعد تربيتي و اجتماعي كه به برخي از آنها اشاره خواهد شد، حكمت و دليل اين اقدام آموزش و پرورش دولت يازدهم چيست و چه توجيهي براي اين كار دارند؟ چرا نظر سنجي آن را به عرصه جامعه كشاندند؟ چرا بررسي اين مسأله را به متخصصين تعليم و تربيت ارجاع ندادند؟ چرا از تحليلگران اجتماعي با رويكردهاي متفاوت نظر خواهي نكردند؟ و ناگاه و دفعتا اين مسأله را  در سبد نظرسنجي عمومي قرار دادند؟

این زمانی مهمتر می شود که بدانیم در دولت قبل نیز یک بار بحث ورود تلفن همراه به مدارس به پیشنهاد یکی از اپراتورهای تلفن همراه ارائه شد و به شدت مورد اعتراض جامعه قرار گرفت به گونه ای که پرونده آن بسته شد. حال بتوجه به این تجربه ارائه چنین پیشنهادی آن هم سوی وزارت آموزش و پرورش عجیب به نظر می رسد.

آنچه مهم است اینکه فرهنگ استفاده از تلفن همراه نه تنها در بین جوانان بلکه در کل جامعه به اندازه پیشرفت‌های تکنولوژی که در گوشی‌های تلفن همراه کرده است هماهنگ نبوده است و فرهنگ استفاده از تلفن همراه باید تقویت شود و این میسر نمی‌شود مگر آنکه متولیان فرهنگی کشور فکری بیاندیشند و بسترسازی مناسب جهت ادامه این فن‌آوری پدید آورند.

با وجود مطالبات و خواسته‌های کاربران تلفن همراه به خصوص جوانان، دیگر استفاده صرف از این ابزار ارتباطی نوین برای تماس‌های تلفنی و مکالمه اهمیتی ندارد. بررسی‌ها و تحقیقات حاکی از این است که بخش اعظم کاربران در جامعه بویژه جوانان به دلیل استفاده از ارزش‌های افزوده جدید و کارکردهای مختلف، از تلفن همراه استفاده می‌کنند و نیازها و مطالبات روزافزون همین جوانان، شرکت‌هاي تولیدکننده را بر آن داشته تا برای پاسخ به این نیازها دست به ابتکارهای نوین و خلاقیت بزنند و بر همین اساس است که می‌بینیم هم‌اکنون گوشی‌های تلفن همراه دارای فن‌آوری‌های نوینی هستند.

مثبت و منفي تربيتي و اجتماعي (‌ و از ديد نگارنده بيشتر منفي) را برجامعه و خانواده‌ها تحميل كرد. این فن‌آوری جدید در میان جوانان به یک ابزار مهم ارتباط اجتماعی بدل گشته است به طوری که برخی از جوانان هویت فردی خود را در گرو تلفن همراه می‌دانند یا به عبارتی خود را با آن تعریف می‌کنند. با انتخاب نوع زنگ تلفن همراه، صفحه نمایش آن و آهنگ‌هایی که داخل آن ذخیره می‌کنند، پیامک‌هایی که ارسال می‌نمایند و... وضعیت اجتماعی خود را به دیگران می‌شناسانند.

از سویی دیگر مراکز آموزشی نیز از استفاده بدون ضابطه و انتشار مسایل غیراخلاقی از طریق تلفن همراه در بین جوانان نگران هستند. آن‌ها معتقدند برخی مسایل تلفن همراه باعث سست شدن پیوند خانوادگی می‌شود و ارتباط چهره به چهره و رودرروی اعضای خانواده را کاهش می‌دهد كه اين بلّيه خود از مهالك تربيتي و اجتماعي مي‌باشد كه بايد به صورت مستوفا بدان نگريسته شود.از تبعات و آثار مخرب بدون هدف و برنامه تلفن همراه مي‌توان به ایجاد استرس و فشار روانی بر افراد نام برد تا جایی که بر سلامت جسمی آنها نیز تأثیر می‌گذارد و نیز مشکلات رفتاری خاصی ایجاد می‌نماید.

پایین آمدن سطح روابط خانوادگی، پایین آمدن ارتباطات درون خانوادگی، و در نهایت نقص یکی از اصول و احکام مهم اسلامی یعنی صله رحم، تجمیع تمامی اطلاعات شخصی و خانوادگی در تلفن همراه و در نهایت ترس از گم شدن و لو رفتن تمامی اطلاعات محرمانه زندگی شخصی، رواج فساد اخلاقی و بی‌بند و باری از طریق تلفن همراه به انحاء مختلف (ارسال عکس‌های خلاف عفت، متن‌های طنزآلود بسیار رکیک و...)، احساس ناامنی اجتماعی و در نهایت استرس‌زا بودن تلفن همراه  را مي‌توان از تبعات و مضرات منفي تلفن همراه دانست كه بايد خانواده‌ها و متوليان تربيتي و فرهنگي كشور فارغ از نگاه تك بعدي براي آن چاره‌اي  بيانديشند و از تذبذب در تصميم گيريها، آن هم در سطح كلان كه با نسل نوجوان و جوان كه آينده‌سازان  ميهن اسلامي مان هستند احتراز كنند.


منبع: بصیرت