خدایا ملکه را حفظ کن!!
ملکه الیزابت دوم صبح روز ۲۱ آوریل سال ۱۹۲۶ با نام شاهزاده الیزابت در لندن به دنیا آمد. او نخستین فرزند دوک و دوشس یورک بود. در ابتدا انتظار نمی‌رفت الیزابت به تخت پادشاهی تکیه زند، چراکه در زمان تولد الیزابت، پدربزرگش جورج پنجم امپراطور بریتانیا بود و عمویش ادوارد، ولیعهد بریتانیا نامیده می‌شد.
اما در سال ۱۹۳۶ و در ۱۰ سالگی الیزابت، پدربزرگش درگذشت و عمویش ادوارد هشتم بر تخت سلطنت نشست، اما ادوارد با ازدواج با یک زن مطلقه آمریکایی که در شان امپراطوری دانسته نمی‌شد، مجبور به کناره‌گیری از قدرت گردید و به فرانسه مهاجرت کرد. در نتیجه پدر الیزابت جرج ششم، بر تخت سلطنت نشست و الیزابت کوچک، ولیعهد امپراطوری بزرگ گردید.
در ششم فوریه ۱۹۵۲، جرج ششم، پادشاه بریتانیا هم در بستر بیماری جان داد. الیزابت که در آن زمان در کنیا به سر می‌برد، بلافاصله پس از شنیدن خبر برای تاجگذاری و سلطنت به لندن بازگشت، اما خبری از تاجگذاری نبود، و این امر به یک سال بعد موکول گردید. وینستون چرچیل، نخست وزیر وقت، علت تاخیر را بحران اقتصادی انگلستان و نبود بودجه برای برگزاری چنین مراسم پر زرق و برق و تجملاتی عنوان کرد.
دوم ژوئن ۱۹۵۳، مراسم رسمی تاجگذاری ملکه الیزابت دوم انجام شد. مراسمی با هزینه گزاف و برگرفته از درآمدهای سرزمین‌های استعماری که تحت سلطه انگلستان قرار داشتند. سال ۱۹۷۷ سال مهم دیگری در تاریخ سلطنت الیزابت محسوب می‌شود. بیست و پنجمین سالگرد تاجگذاری ملکه الیزابت دوم، سالی که انگلستان سخت درگیر بحران شدید اقتصادی و بیکاری عمومی بین شهروندان انگلیسی بود و در همین شرایط ملکه انگلستان بدون درنظر گرفتن این موارد جشن پر هزینه و تشریفاتی خود را به انجام رساند.
در تابستان آن سال، پانک ها به عنوان یکی از جریان‌های معترض و مخالف سلطنت و هزینه‌های گزاف، شروع به فعالیت اعتراضی علیه این مراسم پر زرق و برق و عبث کردند. آن ها در آن سال با نشانی تحت عنوان «تف به سالگرد» که به سینه خود زده بودند، اعتراض خود را به این رویه اظهار داشتند. این جنبش که طرفدارانش در حال افزایش بودند ترانه‌ای تحت عنوان خدایا ملکه را حفظ کن (برگرفته از سرود ملی بریتانیا) با صدای جان لیدون روانه بازار کردند. در بخشی از این ترانه، این قطعه خوانده می‌شود:
خدایا ملکه را حفظ کن/ البته اون آدم نیست/ آینده ای هم نیست/ برای انگلیس.
این آهنگ سرودی جمعی برای پانک ها دست وپا کرد و هرکه مخالف ملکه و سلطنت بود، با خرید این اثر مخالفت خود را به نوعی نشان می داد.
سال ۱۹۹۲ سال مهم دیگری در زندگی الیزابت به شمار می رود. در این سال و در چهلمین سالگرد سلطنت الیزابت سه فرزندش از همسران خود جدا شدند و الیزابت در یکی از سخنرانی هایش، با گوجه و تخم مرغ مورد استقبال قرار گرفت. سال ۹۷ دایانا عروس سابق خاندان سلطنتی، که شخص محبوبی بین جامعه بریتانیا محسوب می شد در یک حادثه رانندگی درگذشت.
ملکه بلافاصله در مراسم خاکسپاری وی حاضر شد و تقدیر فراوانی از شخصیت دایانا به عمل آورد. همین مسئله موجب افزایش محبوبیت ملکه نزد افکار عمومی بریتانیا شد. از این تاریخ به بعد، ملکه شخصیت محبوب‌تری نسبت به قبل در نزد افکار عمومی بریتانیا پیدا کرده‌است.
جایگاه قانونی ملکه در قانون اساسی
ملکه انگلستان جایگاهی کاملا تشریفاتی در متن قانون اساسی بریتانیا دارد. تقریبا هیچ اختیار اجرایی ندارد و فقط به عنوان سمبل امپراطوری بریتانیا و یادگار دوران شکوه و عظمت این امپراطوری به شمار می‌رود. هرچند نخست وزیر باید جلسات هفتگی با ملکه داشته باشد و گزارش کار را به وی ارائه نماید، اما در این جلسات ملکه صرفا می‌تواند توصیه‌هایی به نخست وزیر بنماید و نخست وزیر در پیروی و یا عدم پیروی از این توصیه‌ها کاملا آزاد است.
هزینه‌های هنگفت برگزاری مراسم سالگرد جشن سلطنتی، و یا برگزاری مراسم ازدواج ولیعهد و یا اعضای خاندان سلطنتی تماما از پول مالیات دهندگان انگلیسی تامین می‌شود، هرچند دولت اعلام می‌دارد که بسیاری از این هزینه‌ها را بخش خصوصی و نهاد های غیردولتی و به صورت داوطلبانه پرداخت می‌کنند. اما در مجموع در بریتانیا دو دسته تفکر نسبت به خاندان سلطنتی، هزینه‌های دربار و حاشیه‌های آن وجود دارد.
دسته نخست وجود این نماد تشریفاتی و بدون اختیار را مظهر قدرت و شکوه و جلال گذشته خود می‌دانند و در اوج مشکلات اقتصادی برگزاری این مراسم و یادمان را بهانه‌ای برای فراموش کردن مشکلات اقتصادی و آلام اجتماعی خود می‌دانند. این دسته حاضرند ساعت‌ها در صفوف شلوغ منتظر بمانند تا لحظه‌ای عبور ملکه، کالسکه وی و … را مشاهده کنند.
(در بریتانیا بر خلاف پادشاه‌های سوئد، هلند، دانمارک و ژاپن دیدن امپراطور، ملکه و یا پادشاه یک امر عادی نیست و هرکسی نمی‌تواند به راحتی ملکه را در مجامع عمومی مشاهده نماید) این دسته حتی تخصیص مالیات خود به برگزاری اینگونه مراسم را نیز می‌پذیرند.
اما دسته دوم گروهی هستند که تعدادشان نسبت به گذشته افزایش چشمگیری یافته است. این گروه کاملا مخالف اینگونه هزینه‌های بیهوده و عبث برای برگزاری مراسمی این‌چنینی هستند. آن ها معتقدند امروزه و در قرن ۲۱، دوره پادشاهی و سلطنت و اعتقاد بر داشتن نژاد برتر، کهنه گشته و دیگر چنین اعتقاداتی بلاموضوع است و پرداختن به آن ها خارج از عقل و منطق به شمار می‌آید.
بحران اقتصادی یورو و هزینه‌های سرسام‌آور جشن‌های تاجگذاری
امروزه و در شرایطی که بحران اقتصادی در سراسر اروپا به اوج خود رسیده است و عملا سیاستمداران و دولتمردان اروپایی از حل آن عاجز هستند، برگزاری چنین مراسمی با چنین هزینه‌های سرسام‌آوری چندان منطقی به نظر نمی‌آید.
در شرایطی که بیکاری در اروپا بیداد می‌کند، کسری بودجه، بدهی‌های بانکی و تولید ناخالص ملی در شرایط ناگواری قرار دارد، بریتانیا به عنوان یکی از اعضای مهم اتحادیه اروپا، که باید مشکل اقتصادی سایر کشورهای این اتحادیه را مشکل خود بداند و در حل این معضل اهتمام جدی بورزد، هزینه‌های هنگفتی صرف برگزاری مراسمی تشریفاتی، برای مقامی فوق‌العاده تشریفاتی نموده‌است.
در مجموع به‌نظر می‌رسد با پایان سلطنت الیزابت ۸۶ ساله و روی کار آمدن ولیعهد، با توجه به تغییرات شگرفی که جهان قرن ۲۱ نسبت به آغاز سلطنت ملکه الیزابت دوم نموده است، بسیاری از این سنت‌ها و رسوم از ساختار بریتانیا رخت بربندد.
منبع: رصد - سعید جعفری
