ويژگي‌هاي شاخص آيت‌الله بهجت به روايت علامه مصباح يزدي
عضو خبرگان رهبري گفت: نقطه مشترك بين بزرگان دين عليرغم وجود اختلاف سليقه در روش و مشي، باور به اين مسأله است كه انسان بايد بندگي خدا كند؛ و البته بندگي خداوند در عمل ممكن است نسبت به افراد مختلف متفاوت باشد، به عنوان نمونه همانگونه كه عبادات مالي متوجه كسي كه مالي ندارد نمي‌شود، در زمينه تكامل نيز چنين است و گاهي استعدادهاي ذاتي و شرايط به گونه‌اي است كه براي شخصي اقتضاي يك نوع رفتار و براي ديگري اقتضاي رفتار ديگري دارد
به گزارش پايگاه اطلاع رساني آثار حضرت آيت‌الله مصباح يزدي، رئيس مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) در جمع تعدادي از اساتيد و طلاب مدرسه علميه رشد، ضمن گراميداشت ياد وخاطره حضرت آيت‌الله بهجت گفت: سير تكاملي انسان يك سير خطي نيست كه درجه بندي مشخص داشته باشد و مثلا كسي كه به درجه بالايي برسد، قطعا واجد همه درجات پايين‌تر باشد و بر اساس آن بتوان بزرگان را رده بندي كرد و يكي را در صدر قرار داد و بقيه را به ترتيب سلوكشان بعد از او قرار داد، بلكه جهات روحي انسان، بسيار متنوع است.
علامه محمدتقي مصباح يزدي با اشاره به اين تعبير مشهور كه " تجليات الهي براي اولياي خدا متنوع است " ادامه داد: ممكن است كساني در جهاتي ترقي داشته باشند و افرادي در جهاتي ديگر.
وي با بيان نمونه‌هايي گفت: بنده بزرگاني را زيارت كردم كه هركدام ويژگي‌هاي خاصي داشتند كه عين آن ويژگي را نمي‌توان در فرد ديگر پيدا كرد. به عنوان نمونه آيت‌الله بهجت و آيت‌الله بهاء الديني هر دو از بزرگان بودند، اما گاهي كه هر دو براي شركت در مراسمي مانند ختم صلوات دعوت مي‌شدند، در همين مدت كوتاه نيز مي‌شد تفاوت‌ها و اختلاف روش‌ها را در اين دو بزرگوار مشاهده كرد، اما اين بدان معني نيست كه حتما يكي كاملتر از ديگري است.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به اينكه حتي گاهي چند نفر كه تحت نظر يك استاد تربيت شده اند، در مشي و روش و منش باهم متفاوت هستند، ادامه داد: آيت‌الله بهجت، علامه طباطبائي و حاج شيخ عباس قوچاني هر سه از شاگردان آيت‌الله قاضي بودند، اما رفتارهاي آنان با يكديگر متفاوت بود، مثلا علامه طباطبائي درس فلسفه و تفسير داشتند و حاج شيخ عباس قوچاني در همان نجف كه تدريس فلسفه امري نامطلوب بود، در منزل خود به تدريس اسفارمي پرداختند، اما آيت‌الله بهجت حتي يك درس در علوم عقلي نيز نگفتند و حتي در بحث هايشان عدم استفاده از الفاظ فلسفي نمود داشت.
وي با اشاره به وجود اختلاف سليقه در روش و مشي بزرگان ادامه داد: حتي اين بزرگان در روش‌هاي تربيت شاگرد و توصيه به افراد نيز با يكديگر تفاوت داشتند، مثلا علامه طباطبائي يك سري برنامه‌هاي مترتب بر هم را توصيه مي‌كردند كه فرد با عمل به برنامه اول، برنامه دوم را انجام دهد، در حالي كه چنين روشي در خصوص آيت‌الله بهجت وجود نداشت و از سوي ديگر حضرت امام(ره) نيز به عنوان يكي از بزرگان، مشي و روشي كاملا متفاوت از اين بزرگواران داشتند، اما اين اختلاف سليقه‌ها به معناي تضاد نيست.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به نمونه‌هايي از اين تفاوت‌ها در مشي و روش بزرگان، خطاب به طلاب گفت: اگر در آينده با بزرگاني كه داراي اختلاف سليقه با يكديگر بودند، برخورد كرديد، نبايد گمان كنيد حتما يكي درست مي‌گويد و ديگري اشتباه مي‌كند و از همين رو حضرت امام(ره) با وجود اختلاف مشي خود با آيت‌الله بهجت، به ايشان علاقه بسيار زيادي داشتند و آيت‌الله بهجت را به كساني معرفي مي‌کردند كه از ايشان براي پيدا كردن معلم اخلاق راهنمايي مي‌خواستند.
وي خاطر نشان كرد: نقطه مشترك بين اين بزرگان عليرغم وجود اختلاف سليقه در روش و مشي، باور به اين مسأله است كه انسان بايد بندگي خدا كند؛ و البته بندگي خداوند در عمل ممكن است نسبت به افراد مختلف متفاوت باشد، به عنوان نمونه همانگونه كه عبادات مالي متوجه كسي كه مالي ندارد نمي‌شود، در زمينه تكامل نيز چنين است و گاهي استعدادهاي ذاتي و شرايط به گونه‌اي است كه براي شخصي اقتضاي يك نوع رفتار و براي ديگري اقتضاي رفتار ديگري دارد.
اين استاد فلسفه و تفسير ادامه داد: اين اختلاف روش در انجام وظيفه حتي در صدر اسلام نيز وجود داشت و امري طبيعي است، مثلا بعد از رحلت حضرت رسول اكرم(ص)، رفتار حضرت زهرا(س) با اميرالمؤمنين (ع) تفاوت داشت، ايشان با خليفه اول به محاجه پرداخت، ولي حضرت علي(ع) چنين نكرد، اين بدين معني نيست كه يكي به تكليفش عمل كرده و ديگري خير، بلكه وظايف و تكاليف هرشخصي متفاوت است.
وي افزود: علاوه بر اينكه گاهي با توجه به شرايط مختلف، تكاليف واقعي افراد و روش انجام وظيفه براي افراد، متفاوت مي‌شود، گاهي در وظيفه ظاهري نيز غير معصوم ممكن است اشتباه كند و اين اشتباه به معناي فاسق بودن آن فرد نيست، همانگونه كه در زمان مشروطيت مراجع در خصوص حمايت يا مخالفت با مشروطه اختلاف نظر داشتند و در يك طرف صاحب كفايه به عنوان شاخص طرفداري از مشروطه و صاحب عروه به عنوان شاخص مخالفت با مشروطه حضور داشتند، اما هر دو وظيفه خود را چنين تشخيص دادند و هيچ گروهي، گروه ديگر را فاسق نمي‌دانستند.
وي خطاب به طلاب خاطر نشان كرد: شما در اوايل جواني هستيد و رفتارهاي مختلفي از بزرگان مشاهده خواهيد كرد، لذا حتي اگر برخي رفتارها به نظر شما صحيح نيست، نبايد سبب سوء ظن شما نسبت به بزرگان شود.
آيت‌الله مصباح در خصوص ويژگي‌هاي مرحوم آيت‌الله بهجت گفت: آنچه كه بنده به عنوان ويژگي شاخص آيت‌الله بهجت در ايشان مشاهده كردم، تأكيد ايشان بر رعايت احكام ظاهري شرعي است، يعني انجام واجبات و ترك محرمات. البته منظور اين نيست كه براي رسيدن به تكامل تنها همين كافي است، بلكه مراد اين است كه تا اين قدم اول برداشته نشود، گام‌هاي بعدي برداشته نخواهد شد و اگر كسي در راه خدا گام اول را بردارد، خداوند براي برداشتن گام‌هاي بعدي رهايش نخواهد كرد و وظيفه‌اش را به او مي‌نماياند.
وي رعايت آداب شرعي و مستحبات به ظاهر كوچك را از ديگر ويژگي‌هاي آيت‌الله بهجت دانست و با اشاره به خاطراتي از ايشان خاطر نشان كرد: بنده كمتر كسي را ديده‌ام كه مثل ايشان در همه رفتارها، به آداب شرعي و مستحبات و مكروهات دقت داشته باشند.
علامه مصباح يزدي با اشاره به مقامات آيت‌الله بهجت ادامه داد: حاج شيخ عباس قوچاني كه آيت‌الله قاضي ايشان را به عنوان جانشين خود معرفي مي‌كردند، بعضي از مقامات آيت‌الله بهجت در همان بدو نوجواني و زماني كه هنوز محاسنشان نروئيده بود، را براي من بيان كردند و حتي آقاي قوچاني از بنده قول گرفتند كه تا وقتي زنده هستند، به كسي نگويم؛ به عنوان نمونه، آيت‌الله بهجت از همان اوايل تكليف در نماز چيزهايي را مشاهده مي‌كردند كه گمان مي‌كردند همه وقتي نماز مي‌خوانند آنها را مي‌بينند و بعد متوجه شدند همگان اين چيزها را درك نمي‌كنند.
استاد اخلاق حوزه علميه ادامه داد: خدا بخلي ندارد كه آنچه به بندگان خوب داده به ديگران هم بدهد، اما درك آن تنها يك راه دارد و آن اطاعت خداست.
وي ادامه داد: ما بايد اول بفهميم خدا از ما چه مي‌خواهد كه اين شناخت در گرو درس خواندن جدي است و از طرفي بايد انگيزه اصلي خود را اطاعت از خدا قرار دهيم تا مبتلا به آفات عالمان دنيا پرست نشويم و آنچه بيش از همه در اين مسير به ما كمك مي‌كند، كيمياي توسل و گدايي از اهل بيت(ع) است كه بهترين و ساده‌ترين راه است، چرا كه گدايي سرمايه و مؤونه نمي‌خواهد.
گفتني است اين ديدار 26 ارديبهشت ماه در سالن تشريفات مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) برگزار شد
|
