فلسفه وجودی موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)

این روزها گلایه‌های فراوانی از موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در فضای رسانه‌ای کشور به چشم می‌خورد. شخصیت‌های برجسته سیاسی، نمایندگان مجلس، برخی از اصحاب رسانه، خانواده‌های شهدا و ایثارگران از جمله کسانی هستند که از کوتاهی‌های این موسسه در انجام وظایفش گلایه‌ها دارند. علت این گلایه‌ها، به سکوت و عدم موضع‌گیری صریح، قاطع و شفاف موسسه در قبال نسبت‌هایی است که در سال‌های اخیر به‌صورت ناروا به حضرت امام خمینی(ره) داده شده است. در روزهای اخیر این گلایه‌ها و انتقادات پررنگ‌تر از قبل شده، زیرا مطالبی به حضرت امام(ره) نسبت داده شده که از یک طرف با اصول و مبانی آن عزیز سفر کرده همخوانی ندارد و از طرف دیگر این نسبت‌ها در قالب نقل خاطره و یا لطیفه‌گویی، اهداف سیاسی خاصی را در پشت پرده دارد. موافقت حضرت امام(ره) با پیشنهاد حذف شعار «مرگ بر آمریکا» مطرح شده از سوی آقای هاشمی رفسنجانی در قالب خاطره و طرح مطالب موهن نسبت به پاسداران انقلاب اسلامی و خانواده محترم شهدا در قالب لطیفه‌گویی برای امام(ره) از سوی نعیمه اشراقی، نمونه‌هایی از این قبیل نسبت‌های ناروا است.

سوال این است که آیا گلایه‌ها از موسسه وارد بوده و باید مورد توجه دست‌اندرکاران قرار گیرد یا خیر؟ اگر این گلایه‌ها درست است و موسسه نسبت به این گلایه‌ها بی‌اعتنایی کرد، راه چاره چیست؟
برای پاسخ به پرسش‌های مذکور باید به فلسفه وجودی موسسه توجه کرد. در شهریورماه سال ۱۳۶۷ حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ به نامه حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سیداحمد خمینی با پیشنهاد تأسیس موسسه بر مبنای طرح تشکیلات و شرح وظایف ارائه شده به معظم‌له موافقت کردند. عناصر اصلی در نامه یادگار حضرت امام(ره) که در واقع در بردارنده فلسفه وجودی این موسسه است، عبارتند از:

۱ـ جلوگیری از برداشت‌های گوناگون در نیروهای انقلاب از کلام امام(ره) بعد از رحلت ایشان که می‌تواند موجب اختلاف در پیروان شود.
۲ـ اصلاح و یکسان‌سازی مطالب مندرج در رسانه‌های گروهی با ادبیات متفاوت به‌عنوان کلام امام(ره).
۳ـ روشن کردن تکلیف نامه‌ها و کلیه آثاری که تاکنون منتشر نشده است.
۴ـ استفاده صحیح از اسناد ساواک در مورد حضرت امام(ره) که حدود ۴۸ جلد و هر جلد تقریباً ۵۰۰ صفحه است.
۵ـ مراقبت از آثار علمی حضرت امام(ره).
۶ـ بهره‌برداری صحیح از آنچه در قالب نامه، تحلیل و... برای امام(ره) پیش یا پس از انقلاب ارسال شده است.

حضرت امام خمینی(ره) در پاسخ نامه حاج‌احمد‌آقا و پیشنهاد ایشان مبنی بر تأسیس موسسه با اهداف مذکور، نامه‌ای به شرح زیر صادر می‌فرمایند:

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
فرزند عزیزم احمد(حفظه‌الله تعالی و ایده) از آنجا که شما را بحمدالله تعالی در مسائل سیاسی و اجتماعی صاحب‌نظر می‌دانم و در تمامی فرازونشیب‌ها در کنار من بوده‌ای و هستی و با صداقت و کیاست امور سیاسی و اجتماعی اینجانب را متصدی هستی، لهذا شما را برای تنظیم و تدوین کلیه مسائل مربوط به خود که بسا در رسانه‌های گروهی اختلافات و اشتباهی رخ داده است، انتخاب می‌نمایم و از خداوند متعال که حاضر و ناظر است توفیقات شما را خواستارم. امید است با صرف وقت و دقت نظر این امر را به پایان برسانی. والسلام علیکم پنج‌شنبه ۱۷ شهریور ۶۷ مطابق با ۲۶ محرم‌الحرام ۱۴۰۹ روح‌الله‌الموسوی‌الخمینی

از آنچه گذشت و همچنین با رجوع به اساسنامه موسسه به عنوان یک تشکیلات فرهنگی، آموزشی و تحقیقاتی با شخصیت مستقل حقوقی، می‌توان فلسفه وجودی آن را در دو مطلب اساسی ذکر کرد:
الف ـ جمع‌آوری، طبقه‌بندی، حفظ و ترویج آثار و اسناد برای پیشبرد انقلاب اسلامی به سمت آرمان‌ها و اهداف.
ب ـ جلوگیری از تحریف شخصیت حضرت امام(ره) در گذر زمان با دادن نسبت‌‌های ناروا و برداشت‌های ناصحیح از کلام ایشان.

در زمان حیات حضرت امام(ره) طرح تشکیلاتی و شرح وظایف موسسه با توجه به فلسفه وجودی ذکر شده از سوی آقایان محمدعلی و حمید انصاری تدوین و کلیات این طرح مورد تأیید حضرت امام(ره) و یادگارش حاج احمد‌آقا و همچنین سران سه قوه قرار گرفت. این موسسه شش سال با هدایت و نظارت خوب حضرت حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد خمینی، یادگار حضرت امام(ره) خدمات ارزشمندی را به جهان اسلام در راستای ترویج آرا و اندیشه‌های حضرت امام(ره) از یک طرف و صیانت از این آرا و اندیشه‌ها در مقابل خطر تحریف از طرف دیگر ارائه کرد. پس از رحلت یادگار امام(ره) تولیت موسسه بر عهده سیدحسن خمینی گذاشته شد و تاکنون این تولیت ادامه یافته است. موسسه حضرت امام(ره) علاوه بر سازمان مرکزی، دارای دفاتر نمایندگی‌های وابسته، پژوهشکده امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی نیز است و از بودجه دولتی استفاده می‌کند.

با توجه به وقایع تاریخی و تجارب بسیار تلخ مسلمانان از ناحیه تحریف در حقایق می‌توان گفت در شرایط فعلی، مهم‌ترین رسالت موسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی(ره) مقابله جدی با خطر تحریف است. اکنون دل‌نگرانی بسیاری از دلسوزان انقلاب اسلامی و پیروان مکتب خمینی کبیر، نمایان شدن نشانه‌هایی از تحریف در آرا، اندیشه‌ها و مواضع حضرت امام(ره) از یک طرف و سکوت یا بی‌تفاوتی موسسه در قبال این تحریفات از طرف دیگر است. خطر تحریف حضرت امام(ره) را باید جدی گرفت. بی‌جهت نبود که حضرت امام(ره) در صدر وصیت‌نامه سیاسی ـ الهی خود تصریح فرمودند که در صدر اسلام، بیشترین ضربه‌ها را به اسلام، با نام اسلام زدند. بیشترین ضربه‌ها را به قرآن با نام قرآن زدند. آن عزیز سفر کرده، گویا این نگرانی را داشت که بعد از رفتنش از بین خاکیان، بیشترین ضربه‌ها را به او با نام او بزنند. ضربه‌ها به اسلام و به قرآن با تحریف این دو حقیقت صورت گرفته است. اکنون نیز ضربه‌ها به حضرت امام(ره) با تحریف امام(ره) در حال وارد شدن است. باید با استفاده از تجارب گذشته، از خطر انحراف در پدیده عصر حاضر و معجزه دوران و مصلح زمان به صورت جدی جلوگیری کرد. برای این مهم دو کار اساسی باید صورت گیرد؛ یکی تبیین دقیق، درست و بهنگام آرا، اندیشه‌ها و مواضع حضرت امام(ره) متناسب با شرایط و نیازها و دیگری مقابله جدی با کسانی که به هر دلیل و با هر منظوری، دنبال ارائه تصویری غیرواقعی از حضرت روح‌الله هستند. اقدام اول را اکنون در سراسر جهان، مریدان دلسوز و فراوانی وجود دارند که در حال انجام آن هستند. اما اقدام دوم یک وظیفه انحصاری بر دوش موسسه است.

متأسفانه از دوم خرداد سال ۱۳۷۶ تاکنون این موسسه آنگونه که شایسته بوده به این وظیفه عمل نکرده است. بدیهی است با توجه به اینکه موسسه دارای یک شخصیت حقوقی بوده و از بودجه بیت‌المال استفاده می‌کند، در صورت ادامه این کوتاهی‌ها در انجام وظایف، دستگاه‌های حکومتی مرتبط باید به وظایف قانونی خود در راستای اصلاح این وضعیت اقدامات لازم را به عمل آورند.

منبع: بصیرت