زوال ابرقدرت

پايگاه خبري «مفكره الاسلام» اخيرا مقاله اي به قلم «عامر عبدالمنعم» نويسنده مشهور مصري و سردبيري سايت «العرب نيوز» منتشر كرده كه طي آن به بررسي اوضاع و شرايط ايالات متحده آمريكا پرداخته است. اين تحليلگر مسائل بين المللي با برشمردن دلايل متعدد نتيجه مي گيرد كه آمريكا قطعا در زماني نه چندان دور به سرنوشت اتحاد جماهيرشوروي مبتلا خواهد شد. «عبدالمنعم» كه پيش از اين نيز در مقاله اي از مرگ آمريكا سخن به ميان آورده بود. اين امپراطوري را به گاو ذبح شده اي تشبيه مي كند كه با دست و پاهاي خود ضربان نااميدانه اي به اطراف مي زند تا هر آنچه پيرامونش وجود دارد را بترساند.
مسئله فروپاشي و سقوط امپراطوري آمريكا، موضوع بحث متفكرين و استراتژيست ها در آمريكا و سراسر جهان و با تمامي زبانها است: كساني كه به دنبال اطلاع از هزاران تحقيق و سند مرتبط با اين موضوع هستد، كافي است در گوگل جست وجو كنند تا به صدها هزار عنوان پيرامون اين موضوع دست يابند.
با جست وجوي سريع عنوان «فروپاشي امپراطوري آمريكا» 186000 عنوان و با جست وجوي «سقوط امپراطوري آمريكا» 163000 عنوان و با جست وجوي انگليسي the collapse of the American empire 359 هزار عنوان يافت مي شود.
اخيرا در آمريكا، ده ها كتاب پيرامون فروپاشي امپراطوري آمريكا منتشر شده كه بارزترين آن ها كتاب هاي( مرز قدرت ... پايان استثنائي آمريكا) نوشته «اندرو باسيفچ» استاد تاريخ و روابط بين الملل دانشگاه بوستن و كتاب (جنگ سه تريليون دلاري) نوشته «ژوزف استيجلتز» برنده جايزه نوبل اقتصاد جهان درسال 2000 و «ليندا بيلمز» استاد سياست عمومي دانشگاه هاروارد مي باشد.
بنابر پيش بيني هاي انديشمندان اقتصادي غرب، سقوط قريب الوقوع امپراطوري آمريكا و عقب نشيني از جهان، سريعتر از آنچه تصور مي كنيم محقق خواهد شد و آنگونه كه جورج بوش، رئيس جمهور سابق آمريكا اعلام كرد زمان آن سال 2025 نخواهد بود؛ در آن روز ملت آمريكا خواهان جدايي از نفت و جايگزيني آن با انرژي ديگري هستند، در آن روز قدرتي خارج از سلطه ايالات متحده بر خاورميانه حكومت خواهد كرد.
در ادامه براي اطمينان از فروپاشي قريب الوقوع امپراطوري آمريكا، شاخصه اي را در سه حيطه مورد بررسي قرار مي دهيم. فروپاشي اقتصادي، شكست نظامي و افول سياسي و فرهنگي.
اقتصاد يكي از عوامل سقوط امپراطوري هاي گذشته بوده است. زماني كه اتحاد جماهير شوروي تفكيك و دچار فروپاشي شد، با وجود شكستش در افغانستان از لحاظ نظامي ضعيف نبود، بلكه به دليل سايش نابود كننده اقتصاد روسيه و تراكم بدهي ها دچار فروپاشي شد. همين مسئله براي امپراطوري بريتانيا، فرانسه و حتي امپراطوري عثماني رخ داد و دراثر ناتواني اقتصادي و كثرت بدهي ها سقوط كردند.
دراينجا منظور از سقوط، بازگشت آمريكا به قرون وسطي نيست، بلكه مقصود آن است كه تبديل به كشوري عادي خواهد شد كه در مرزهاي خود زندگي مي كند؛ اين كشور همچنان مانند بريتانيا، فرانسه و روسيه دولتي قوي باقي خواهد ماند، ولي طمع توسعه و استعمار آن پايان يافته و سلطه آن بر جهان پايان خواهد پذيرفت.
- شاخص هاي اقتصادي فروپاشي قريب الوقوع آمريكا
درميدان گاوبازي، مبارزي كه بنيه اش ضعيف باشد قادر نيست در ابتدا بر گاو عظيم الجثه پيروز شود و اگر در مقابل اين گاو بايستد بدون شك كشته خواهد شد، اما خونريزي مستمر ناشي از تيرهاي كوچك، اين گاو با شاخ هاي بلندش را وادار مي كند تا در پايان مبارزه بر زمين بيفتد.
آنچه براي آمريكا رخ داد اين بود كه درگير جنگ هاي سريع شده و در كمترين زمان بر دشمناني كه ضعف درايشان رخنه كرده، پيروز مي شد. اين مسئله در دو جنگ جهاني رخ داد؛ جنگ هايي رخ داد و عمليات هايي نظامي به راه افتاد. اين جنگ ها تأثيري ابر قدرت اقتصادي ايالات متحده نداشت چرا كه در كوتاه مدت به پايان مي رسيد و از ديگر سو بودجه هاي مازاد آمريكا اين توان نظامي را پشتيباني مي كرد.
مسئله جديدي كه در جنگ هاي اخير براي آمريكا رخ داد، اين بود كه با واكنش هاي غيرمنتظره و مقاومتي روبرو شد كه اين كشور را در مقابل دوستان غربي اش تحقير كرده و هيبت آن را درهم شكست. ملت افغانستان و عراق تسليم نشدند و آمريكا و غرب در هر دو جنگ شكست خوردند؛ دولت بوش اقتصاد آمريكا را در جنگ فرسايشي وارد كرد؛ قرض، بدهي و فشار بر بودجه بالا گرفت و با طولاني شدن جنگ اقتصاد آمريكا دچار تزلزل شد و ناگهان قلعه بر سر بوش خراب شد تا جائيكه مجبور شد با ذلت و خواري از منصب رياست خارج شود.
ملت آمريكا كه در ابتدا از جنگ حمايت كرد، به رهبر خود پشت كرده و دور شد و اوباما را به عنوان نخستين رئيس جمهور سياه پوست كشور انتخاب كردند تا شايد ارتش را از خارج به عقب كشانده و فروپاشي را متوقف سازد؛ اما اوباما پس از ويراني و از دست رفتن فرصت بر سر كار آمد.
ديگر رئيس جمهور جديد جز طمع در دور بعدي رياست جمهوري خود قادر به انجام كاري نبود، لذا براي نزديك شدن به فقرا اقدام به درمان، استخدام و معافيت ايشان از ماليات نمود، هرچند اين مسئله باعث افزايش كسري بودجه آمريكا شد.
كساني كه اوضاع اقتصادي آمريكا را دنبال مي كنند، درمي يابند كه بازيابي سلامت آمريكا تنها يك سراب و خواب پريشان است و اين كشور بسيار بسيار به ورشكستگي نزديك شده و فروپاشي آن خيلي سريعتر از چيزي است كه تصور مي كنيم و ما ناگاه به مانند فروپاشي اتحاد جماهير شوروي خود را در برابر سقوط ناگهاني ايالات متحده خواهيم يافت.
با پيگيري تغيير اوضاع اقتصادي و مطلع شدن از پيش بيني هاي تحليلگران جهاني و آمريكايي مي توان 22 دليل بر فروپاشي قريب الوقوع ايالات متحده آمريكا در نظر گرفت :
1- افزايش بي سابقه كسري بودجه: دفتر بودجه كنگره آمريكا اعلام كرد ميزان كسري بودجه در سال 2010 به 342/1 تريليون دلار رسيده و كنگره انتظار دارد اين كسري در سال 2011 به 066/1 تريليون دلار برسد. كسري بودجه كه كاخ سفيد در فوريه گذشته اعلام كرد چيزي در حد 35/8 تريليون دلار در طول 01 سال بوده است، اما ديوان بودجه اعلام كرد كه ميزان اين كسري به 57/9 تريليون دلار افزايش يافته است. كارشناسان انتظار دارند بودجه سال 2011 سبب كسري 01 تريليون دلاري طي 01 سال اخير شود.
2- افزايش كسري شاخص بارگاني به دليل افزايش واردات از خارج و بازگشت صادرات آمريكايي: گزارش وزارت بازرگاني ايالات متحده حاكي است كه ميزان اين كمبود در سال 2009 به 375 ميليارد دلار رسيد و اين ميزان امسال كاهش نيافته و در طول 6 ماه نخست سال جاري به 334.9 ميليارد دلار رسيده است. به گفته وزارت بازرگاني خارجي آمريكا، كسري شاخص تجاري آمريكا در اوت 2010، 8/8% رشد داشت يعني از 6/24 ميليارد دلار در ژوئيه به 4/64 ميليارد دلار در اوت 2010 افزايش يافت.
چين در صدر كشورهايي قرار دارد كه در مقايسه با ايالات متحده، ميزان تجارت به نفع اين كشور متمايل است. كسري شاخص تجاري آمريكا با اين كشور به طور مثال از 2/02 ميليارد دلار در اوت سال گذشته به 82 ميليارد دلار در ماه مشابه امسال رسيده است.
3- بنابه گزارش وزارت خزانه داري آمريكا در ژوئن، ميزان بدهي هاي عمومي آمريكا طي 01 سال گذشته با افزايش 85%، از 647/5 تريليون دلار در سال 2000 به 31 تريليون دلار در سال 2010 رسيد، يعني چيزي حدود 39% توليد ناخالص داخلي اين كشور. انتظار مي رود اين ميزان در سال 2015، به 7/91 تريليون دلار برسد يعني 102.6% توليد ناخالص داخلي، درنتيجه ايالات متحده چاره اي جز ورشكستگي ندارد.
بنا به گزارش مارس گذشته گروه اقتصادي شبكه «CNN» اين آمار و ارقام رسمي، شامل بندهاي مخفي كه حجم اين بدهي ها را به ارقام نجومي مي رساند، نيست. از جمله آنها ضرر و زيانهاي شركت هاي ورشكسته است كه دولت آمريكا آنها را اداره مي كند و نيز خسارت هاي كاهش ماليات، كارشناسان بر اين مطلب تاكيد دارند كه ميزان بدهي هاي آمريكا كه هر روز 1.4 ميليارد دلار و هر دقيقه حدود يك ميليون دلار افزايش مي يابد، به مانند يك بمب ساعتي است كه ممكن است هرلحظه منفجر شود.
4- چين به تنهايي با دردست داشتن حدود يك تريليون دلار از اسناد خزانه و اوراق بدهي هاي آمريكا، هر زمان كه بخواهد از اين اسناد خلاص شود، قادر است اقتصاد آمريكا را از پا بيندازد.
5- گزارش كميته مشترك اقتصادي وابسته به كنگره آمريكا اعلام كرد كه هزينه هاي دوجنگ طي سالهاي 2002 ، 2008، برخلاف برآورد 05 تا 06 ميليارد دلاري دولت بوش به حدود 1.6 تريليون دلار رسيد. درآينده نيز هزينه هاي اقتصادي به مراتب بيشتر از اين خواهدبود، چرا كه بنابر پيش بيني ها هزينه اين دو جنگ در فاصله سالهاي 2003 و 2017، به 3.5تريليون دلار خواهدرسيد؛ به عبارتي هر خانوار معمولي آمريكايي متحمل هزينه هاي حدود 46400 دلار خواهدشد.
6- افزايش هزينه جنگ عراق و افغانستان به 4.6 تريليون دلار: اين مطلب را «ژوزف استيگليتز» اقتصاددان و برنده جايزه نوبل به همراه «ليندا بيلمز» استاد دانشگاه هاروارد، نويسندگان كتاب «جنگ 3 تريليون دلاري» با درنظرگرفتن هزينه هاي نگهداري سربازان زخمي و سالم اعلام كرده اند. اين دونفر بعد از دوسال و به دنبال آمار جديد اتحاديه كهنه سربازان، اقدام منتشرشده در كتابهاي خود را اصلاح كردند.
7- از حقايق ثبت شده دركنگره، آن است كه جنگ براي آمريكا ماهانه 08 ميليارد دلار هزينه دارد وازطرفي هزينه اعزام سربازان به منطقه به 2.5ميليارد دلار رسيده است. هزينه پرتاب بمب ها و موشك ها حدود 01 تا 51هزار دلار درساعت است و هزينه راه اندازي هر يك ناو هواپيمابر، روزانه 3 ميليون دلار است.
8- افزايش بودجه دفاعي طي 01 سال اخير فشارزيادي بر بودجه عمومي ايالات متحده تحميل كرده است. بودجه تخصيص يافته ازسوي پنتاگون درسال2001، 432 ميليارد دلار بوده كه درسال 2008، اين ميزان به 3. 696ميليارد دلار و درسال 2011 به 720 ميليارد دلار رسيده است.
9- وزارت بازرگاني آمريكا برخلاف وعده هاي داده شده ازسوي دولت، بركاهش رشد توليد ناخالص داخلي و كاهش تقاضاي محصولات غيردفاعي آمريكا در بازار جهاني تاكيد دارد كه اين مسئله كشور را به سمت ورشكستگي پيش مي برد.
01- نوسان بازار سهام آمريكا، نبود اعتماد به اين بازار و نيز فرار سرمايه گذاري هاي خارجي از اين كشور، نبود اعتماد بين المللي به بازارهاي مالي آمريكا و فرار سرمايه گذاري هاي خارجي، موجب ايجاد بحران در اعتبار آمريكا شده است.
11- تعطيلي ده ها هزار كارخانه و شركت آمريكايي و اخراج كارگران آنها: براساس آمارهاي ورشكستگي بكار رفته از سوي وكلا و بانكها، در ژانويه 2010، 6502 شركت به موجب قوانين ورشكستگي تقاضاي حمايت از بدهكاران نمودند درحاليكه اين آمار در مي 2009، 6055 شركت بوده است.
21- ورشكستگي كامل بيش از 150 بانك آمريكايي و 500 بانك ديگر درآستانه ورشكستگي سقوط بانك ها موجب مي شود كه كشور درتمامي زمينه هاي اقتصادي به طور كامل فلج شود.
31- كاهش ارزش دلار در برابر ساير پول هاي رايج: ارزش دلار در برابر يورو و يوان چين به كمترين ميزان ممكن رسيده است. اين كاهش مستمر قيمت دلار اعتماد درسرمايه گذاري، به ويژه بر روي اسناد دولت آمريكا و بازار پولي اين كشور را از بين مي برد.
41-روي آوردن سرمايه گذاران به خريد طلا به جاي سرمايه گذاري بر روي دلار: درحالي كه طلا همواره منبعي ارزشمند محسوب مي شود دلار ارزش جهاني خود را از دست داده است؛ اين مسأله اي است كه موجب افزايش قابل توجه قيمت طلا شده است.
15- در ليست نيوزويك درمورد بهترين كشورها درجهان، آمريكا از رتبه نخست ميان 100كشور جهان درسال 2000 به رتبه 11 درسال 2010، نزول كرده است.
16- طي نيم قرن، ميانگين فقر در آمريكا به بالاترين سطح خود رسيده است، به گونه اي كه تعداد فقرا درسال گذشته 6/34 ميليون تن از شهروندان آمريكايي بوده است. مركز آمار ايالات متحده تأكيد كرد ميانگين فقر از چيزي حدود 2/31%درسال 2008 به 6/41% درسال 2009 رسيده كه از آغاز آمارگيري فقرا در سال 1959، بالاترين سطح آن مي باشد.
17- شمار شهروندان محروم از بهداشت از 3/64 ميليون درسال 2008 به 7/05 ميليون درسال 2009 افزايش يافته، يعني چيزي حدود 7/61% كل شهروندان ايالات متحده.
81- درحال حاضر 10ميليون آمريكايي از بيمه بيكاري استفاده مي كنند و اين چيزي حدود 4 برابر اين تعداد درسال 2007 مي باشد.
19- بيش از 41ميليون آمريكايي از كوپن غذا استفاده مي كنند كه طي دسامبر 2007 تا ژوئن 2010، شمار آمريكايي هايي كه به برنامه كوپن غذا اضافه شده اند 55% افزايش داشته است.
20- بنابر گزارش گروه منتخب به سناي آمريكا وابسته به برنامه وزارت بازرگاني، بيش از 6ميليون خانواده آمريكايي به مدت 60 روز يا بيشتر از پرداخت اقساط خود عقب مانده اند.
21- ميزان بيكاري درايالات متحده به دليل كاهش ميانگين رشد و تعطيلي بيشتر كارخانه ها و انتقال برخي كارخانه ها به كشورهاي آسيايي و نيز انبوه جنس هاي ارزان چيني در بازار آمريكا، افزايش يافته است. ميزان بيكاري درسال 2000، 9/3% بوده است. وزارت كار آمريكا اعلام كرد ميانگين بيكاري به 6/9% افزايش داشته است. درحال حاضر مجموع تعداد بيكاران درايالات متحده حدود 15ميليون كارگر است كه 2/6 ميليون نفر از آنان دربيكاري طولاني (بيشتر از 26هفته) به سر مي برند. يعني بيش از 04% بيكاران مدتي بيش از 6ماه را در جست و جوي كار مي گذرانند. درحاليكه 12% آنها مدتي بيش از يك سال را در بيكاري به سرمي برند.
22- كاهش ميزان تحصيل درآمريكا بويژه درزمينه آموزش عالي: اوباما دراين راستا اعلام كرد: تعداد محصلين در اين سطح از آموزش از ميان شهروندان ما به سختي 05% است. اين درحالي است كه شمار آمريكايي هايي كه در دوره دبيرستان ترك تحصيل مي كنند بالاترين ميزان در ميان كشورهاي صنعتي را دارد و همزمان نيمي از دانشجوياني كه تحصيلات دانشگاهي خود را آغاز مي كنند، آن را به پايان نمي رسانند.
اينها بارزترين شاخصه اي بود كه نشان مي دهد ايالات متحده با سرعت به سمت فروپاشي به پيش مي رود؛ درپايان به هشداري اشاره مي كنيم كه «نيل فرگوسن»، كارشناس اقتصادي آمريكا، استاد دانشگاه هاروارد، نويسنده مقالات هفتگي مشهور در روزنامه لس آنجلس تايمز و صاحب كتاب «امپراطوري-صعود و نابودي سيستم جهاني بريتانيا و درس هايي براي قدرت هاي جهاني» آن را مطرح كرده و آن اين است كه امپراطوري آمريكا طي دو سال آينده به صورت غيرمنتظره اي فروپاشي خواهد كرد.
آمريكا سقوط خواهد كرد همانگونه كه امپراطورهاي ديگر سقوط كردند، صفحه اين امپراطوري نيز درهم پيچيده خواهد شد و ديگر ستوني براي آن باقي نخواهد ماند و به خاطر جنايت هاي ضد بشري اين امپراطوري كسي بر آن نخواهد گريست.