انقلاب «سرافراز» برای تغییر ساختارهای فرسوده صداوسیما
تاریخ: ۱۹ دي ۱۳۹۳
تنها دو ماه از انتصاب «محمد سرافراز» به ریاست سازمان صداوسیما می‌گذرد؛ اما حجم تغییرات صورت گرفته در چارت سازمانی صداوسیما در همین مدت کوتاه، به قدری چشمگیر بوده که همه نگاه ها را به سازمان جدید متولد شده از دل این تحولات دوخته است.
به گزارش رجانیوز، از چند سال پیش، همزمان با جدی‌تر شدن مشکلات اقتصادی سازمان صداوسیما، بر همگان عیان شده بود که ساختار اداری و چارت تشکیلاتی رسانه‌ی ملی، به شدت فربه و ناکارآمد شده است و باید آن را اصلاح نمود. تا جایی که بسیاری با آمار و ارقام، از تعداد زیاد کارمندان بدون ماموریت و بروکراسی کشنده و موازی‌کاری نهادها و ستادهای بی‌مصرف خبر می‌دادند و ادامه‌ی وضع موجود را، غیر قابل تداوم می‌خواندند. با این حال، در مجموعه‌ی مدیران قبلی، ظاهراً یا اهتمام کافی به این موضوع وجود نداشت یا آنکه مدیران پیشین، اصلاح وضع موجود را در توان خود نمی‌دیدند.
اما اتفاقات این روزهای صداوسیما حکایت از اهتمام جدی مسئولان تازه منصوب شده‌ی سازمان به تغییرات ساختاری و کوچک‌سازی یا به اصطلاح مشهور این روزهای سازمان، «چابک‌سازی» دارد. چنانکه خبرها از حذف حدود صد رده‌ی مدیریتی از مجموعه صد و هفتاد رده‌ی مدیریتی موجود در رسانه‌ی ملی حکایت می‌کند و هر روز، تغییرات ساختاری تازه‌ای رسانه‌ای می‌شود.
در این میان، فعلاً مهم‌ترین تغییر در ساختار معاونت سیما، ادغام تمام بخش‌های نمایشی سیما در اداره کل تازه‌تأسیسی به نام «اداره کل نمایش سیما» به مدیریت «محمودرضا تخشید»ست. چنانکه در حکم «پورمحمدی» -معاون سیما- به «تخشید»، تمام ماموریت‌های نمایشی سیما از «دریافت ایده‌ها، طرح‌ها و متون نمایشی از شبکه‌ها برای بررسی و تصویب» گرفته تا «بازنویسی روند تولید آثار نمایشی از ایده تا پخش» و «تشکیل شوراهای طرح و برنامه برای بررسی و تصویب متون نمایشی» به این اداره کل محول شده است؛ وظایفی که تا پیش از این، کم و بیش بر عهده‌ی اداره کل «طرح و برنامه و نظارت سیما» بود.
اما اختیارات «تخشید» فراتر از این موارد است. در حکم «پورمحمدی» حتی وظیفه‌ی تعیین مدیران گروه‌های فیلم و سریال و تشکیل شورای برآورد بودجه و نظارت مستمر بر تولید آثار نمایشی از مرحله‌ی تصویب تا پایان تولید نیز بر عهده‌ی مدیر کل اداره‌ی نمایش گذاشته شده است که این حجم از اختیارات، در نوع خود بی‌سابقه است. چه آنکه پیش از این، تشکیل شورای برآورد بودجه و ارزیابی فنی مجموعه‌های سیما و نیز نظارت در اداره کل‌های دیگری صورت می‌گرفت.
بدین ترتیب و با این اختیارات، از این پس می‌توان «تخشید» را نفر اول امور نمایشی سیما و پاسخگوی ضعف‌ها و قوت‌های احتمالی در آینده دانست و این تمرکز و منظم شدن ساختار را دستاوردی برای این تغییر ساختار خواند. چنانکه پیش از این به علت تعدد نهادهای مرتبط با امور نمایشی، مشخص نبود که مسئول اتفاقات نمایشی سیما کیست و چه کسی در قبال محاسن و معایب مجموعه‌ها و تله‌فیلم‌های نمایشی سیما پاسخگو خواهد بود و در نتیجه، در مواردی مثل فاجعه‌ی تولید فیلم «یک خانواده‌ی محترم» توسط صداوسیما، هیچ نهادی از میان نهادهای مرتبط، تبعات امر را بر عهده نمی‌گرفت. اما با این انتصاب جدید، حالا «تختشید» به عنوان نفر اول تولیدات نمایشی سیما، قطعاً می تواند مرجع خوبی برای اطلاع از راهبرد نمایشی رسانه ملی باشد.
از طرفی، پیش از این اداره کل طرح و برنامه و نظارت سیما، به عنوان اصلی‌ترین بازوی نظارتی سیما بر مجموعه‌های نمایشی، به علت آنکه اهرم کافی برای کنترل مدیران گروه‌های فیلم و سریال نداشت و هیچ نقشی در انتصاب مدیران گروه‌ها به عنوان اصلی‌ترین تولیدکنندگان فیلم و سریال ایفا نمی‌کرد، عملاً نمی‌توانست بر خروجی آنها نظارت کافی داشته باشد؛ اما حالا با این تغییرات جدید، مدیرکل امور نمایشی سیما، خود از ابتدای پروسه‌ی تعیین مدیران گروه‌های نمایشی، حضور پررنگی دارد و آنها را با حکم خود و با هماهنگی مدیران شبکه‌های منصوب می‌کند و بدین ترتیب، مدیران گروه‌ها نمی‌توانند نسبت به پروسه‌ی نظارت و سیاست‌گذاری اداره کل نمایش سیما مثل گذشته بی‌تفاوت باشند؛ چه آنکه بی‌تفاوتی می‌تواند منجر به تعویض مدیر مربوطه شود.
همچنین در همین راستا، اداره کل تولیدات الف ویژه‌ی سیما، سیمافیلم و بخش‌های مربوط به امور نمایشی اداره کل طرح و برنامه و نظارت سیما نیز در اداره کل نمایش سیما ادغام شدند تا این اداره، بدون هیچ گونه ساختار موازی، تنها مرکز تولیدات نمایشی سیما باشد. تغییری که به نظر می‌رسد با توجه به روند چند ساله‌ی اخیر سیمافیلم و دور شدن این مرکز از ماموریت‌های اولیه‌ی خود، اقدام سنجیده‌ای بوده است.
البته این تنها تغییر معاونت سیما نیست. چنانکه شنیده می‌شود «اداره کل طرح و برنامه و نظارت سیما»، «اداره کل اطلاعات و برنامه‌ریزی سیما» و «اداره کل مالی و اداری سیما» با ادغام مسئولیت‌ها در سایر اداره‌کل‌ها، به طور کلی منحل شده‌اند و از مجموع این ادغام‌ها، اداره کل جدیدی با عنوان «اداره کل برنامه‌ریزی و امور مالی سیما» تشکیل شده است. همچنین شنیده‌ها حاکی از آن است که «اداره کل آموزش و پژوهش سیما» نیز بعد از انحلال، ظاهراً از چارت معاونت سیما خارج شده و ماموریت‌های آن در دو معاونت «سرمایه انسانی صداوسیما» و «مرکز تحقیقات مطالعات و سنجش برنامه‌ای سازمان صدا و سیما» ادغام شده است.
اما شاید محسوس‌ترین تغییر این مدت، مربوط به حذف برخی شبکه‌ها از گیرنده‌های دیجیتال و جایگزینی و ادغام شبکه‌های دیگر باشد. چنانکه شبکه‌ی «جام جم» به طور کلی از گیرنده‌های دیچیتال حذف و به جای آن شبکه‌ی تازه تأسیس افق جایگزین گردید تا از این پس، مردم سراسر ایران، بتوانند مستندها و برنامه‌های جذاب این شبکه‌ی متفاوت را دنبال کنند.
شبکه‌ی تماشا هم که از همان ابتدای تأسیس، به عنوان آلترناتیو «آی فیلم» در معاونت سیما شناخته می‌شد و مشهور بود که برای کمرنگ کردن موفقیت «آی فیلم» (از زیرمجموعه‌های معاونت برون مرزی) در معاونت سیما تشکیل شده است، منحل و در شبکه‌ی نمایش ادغام گردید و به جای آن، شبکه‌ی پرمخاطب «نسیم» با سراسری شدن، در میان بیست شبکه‌ی گیرنده‌های دیجیتال قرار گرفت.
اما این پایان کار نیست؛ چنانکه زمزمه‌ها حکایت از انحلال «مرکز پژوهش‌های اسلامی قم» و ادغام آن با مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامه‌ای سازمان صدا و سیما دارد؛ چه آنکه همگان معترفند مرکز پژوهش‌های اسلامی قم در این سال‌ها، هیچ‌گاه نتوانست انتظارات و ماموریت‌های محوله را برآورده کند.
علاوه بر معاونت‌های سازمان و تغییرات گسترده در معاونت سیما، معاونت صدا نیز با انتصاب «نسرین آبروانی» به عنوان معاون صدا، احتمالاً شاهد تغییرات گسترده‌ای خواهد بود. چه آنکه همین حالا هم خبرهای زیادی از انحلال و ادغام شبکه‌های پرشمار رادیویی همچون «رادیو کتاب» شنیده می‌شود. در حکم «سرافراز» به «آبروانی» همچنین به «چابک‌سازی» و ادغام شبکه‌ها، توجه به کیفیت برنامه‌های زنده، ساماندهی استفاده از موسیقی در رادیو و استفاده‌ی رادیو از ظرفیت فضای مجازی و تلفن همراه برای تأکید شده و این چنین آمده است:
«انتظار می‌رود در دوران تصدی خود، برای تحقق اهداف و مأموریت‌های مشروحه ذیل برنامه مناسب و مطلوبی تدوین و اجرا کنید.
1-چابک سازی و ادغام شبکه‌ها با مأموریت‌های مشابه و بازتعریف شبکه‌های رادیویی و گروه‌های برنامه‌ساز آنها با هدف گسترش دین و اخلاق و امید و آگاهی و ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی میان آحاد ملت.
2-ارتقای کیفیت برنامه‌های تولیدی، خصوصاً برنامه‌های زنده، با بهره‌گیری از پژوهش‌های محیطی و میدانی.
3-تولید برنامه‌های مؤثر و هدفمند در شبکه‌های تخصصی به‌منظور افزایش ضریب نفوذ میان گروه‌های اثرگذار و مرجع.
4-بهره گیری از مدیران کارآمد و آشنا به فناوری و مدیریت پیام در نقاط کلیدی زنجیره مهندسی و مدیریت پیام.
5-ساماندهی استفاده از موسیقی در رادیو و افزایش پخش موسیقی‌های حاوی پیام با تأکید بر اشعاری که مخاطبان را با مبدأ هستی آشنا‌تر و علاقه‌مند‌تر می‌سازد.
6-ایجاد حق انتخاب برای مخاطبان در هر زمان و مکان از طریق ساماندهی شبکه‌های رادیویی در فضای مجازی و تلفن همراه.
7-تکمیل چرخه‌ی اتوماسیون و دیجیتال سازی تولید، پخش و آرشیو صدا.»
و بالاخره در آخرین مورد از تغییرات ساختاری رسانه‌ی ملی، روز گذشته «معاونت سیاسی» سازمان به «معاونت خبر» تبدیل شد و «پیمان جبلی» به جای «مجید آخوندی» بر صندلی مدیریت این معاونت حساس و مهم سازمان تکیه زد. در حکم «سرافراز» خطاب به «جبلی» بر رویکردهای حرفه‌ای، نورآوری در ساختار و محتوای خبر، افزایش کمی و کیفی ضریب نفوذ رسانه‌ی ملی به عنوان رسانه‌ی مرجع در میان آحاد ملت و نخبگان جامعه و جریان‌سازی فکری و سیاسی در راستای بصیرت افزایی و آگاهی بخشی عمومی تأکید شده است. همچنین در این حکم هم اهمیت «چابک‌سازی» در حوزه‌ی سرمایه‌ی انسانی یادآوری شده است.
اما مهم‌ترین بخش این حکم، مربوط به تغییرات احتمالی است که در باشگاه خبرنگاران جوان و واحد مرکزی خبر روی خواهد داد. چنانکه در بند نهم از مجموعه وظایف مندرج در متن حکم، بر تبدیل باشگاه خبرنگاران جوان به «خبرگزاری تراز اول کشور.» تأکید شده است. «اهتمام ویژه به خبرنگاران آزاد و شهروند/ خبرنگار در داخل و خارج کشور در راستای توسعه‌ی عرصه‌ی تولید و گسترش کسب خبر»، «تولید و پخش گزارش‌های تحلیلی، تفسیری و مستند-گزارشی با هدف افزایش ضریب آگاهی آحاد جامعه» و «استفاده‌ی بهینه از ظرفیت‌های فضای مجازی و رسانه‌های نوین برای انتشار اخبار و اطلاع‌رسانی» از دیگر ماموریت‌های جدید معاونت تازه‌تأسیس خبر است.
حذف روابط عمومی‌های دست و پاگیر، جشنواره‌ی پرهزینه و بی‌مصرف جام جم و برخی تسهیلات رفاهی پر هزینه‌‌ی کارمندان صداوسیما، از جمله‌ی دیگر تغییراتی است که «سرافراز» با هدف «چابک‌سازی» صدا و سیما در مدت کوتاه اخیر انجام داده است.
به هر حال، به نظر می‌رسد این تغییرات در ساختار فرسوده‌ی سازمان ادامه خواهد داشت و «محمد سرافراز» به درستی تشخیص داده که راه حل خروج رسانه‌ی ملی از بحران فعلی، در وهله‌ی اول«چابک‌سازی» ساختارها و حذف زیرمجموعه ها پرخرج و ناکارآمد است. باید صبر کرد و دید آیا در سال‌های آینده، صفت «عریض و طویل» همچنان برازنده‌ی صداوسیما خواهد بود یا نه؟ فعلاً می‌توان امیدوار بود.
|
