به زودی بازار جهانی زعفران را از دست میدهیم

به گزارش خبرنگار تراز: چند سالي است كه برخي كشورها در اين بخش رقيب ايران شده و با كاشت زعفران در نظر دارند اين انحصار را از دست ايران بيرون آوردند.
خبرنگار «تراز» براي اطلاع از آخرین وضعيت بازارهاي جهاني و داخلي زغفران به سراغ غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران و رييس اتحاديه صادركنندگان زعفران ايران رفت و با وي به گپ و گفت پرداخت.

*اكنون چند درصد از توليد زعفران دنيا را در اختيار داريم؟
۹۲درصد از توليد زعفران در اختيار ايران است و ۸درصد باقي مانده توسط كشورهايي مانند افغانستان، چين، كشمير(هندوستان)، كشورهاي آمريكاي لاتين، اسپانيا و ايتاليا توليد مي شود.

*در راه صادرات زعفران با چه مشكلاتي مواجه هستيم؟
رقباي ما محدوديت هايي مانند تحريم هاي بين المللي ندارند در حالي كه ما با اين مشكل، به علاوه نوسان شديد قيمت، دست و پنجه نرم مي كنيم.
متاسفانه به دليل اين نوسانات و ثابت نبودن قيمت ها نمي توانيم به طور مستمر با كشورهاي جهان ارتباط تجاري برقرار كنيم.
براي نمونه در كشور ما قيمت زعفران حتي درطول يك ماه نيزممكن است تغيير كند به طوري كه ابتداي سال زعفران كيلويي ۳ميليون و ۲۰۰هزار تومان بود اما اكنون حداقل ۴ ميليون و ۴۰۰هزار تومان است.
اين مساله سبب شده تا نتوانيم مشتريان خود به ويژه در كشورهاي اروپايي را حفظ كنيم و در نتيجه رقباي جديدی نیز براي ما پيدا شده اند؛ اگر شرايط به همين منوال ادامه يابد بازار را از دست خواهيم داد.

*با چه راهكاري مي توان اين مشكلات را رفع كرد؟
در درجه نخست بايد محدوديت هاي صادراتي را رفع كرد و قيمت ها را ثبات بخشيد. حتم بدانيد اگر اين كار را نكنيم بازار را از دست خواهيم داد و در آينده، ديگر به عنوان قطب توليد زعفران دنيا مطرح نخواهيم بود. همچنين در اثر آن بسياري از كشاورزان بيكار مي شوند و ارزآوري ناشي از صادرات هم كاهش چشمگيري خواهد يافت.

*امسال چقدر زعفران در كشور توليد شده است؟
براساس آمارها سالانه بين ۲۷۰ تا ۳۰۰ تن زعفران در كشور توليد مي شود.

*چقدر از اين محصول صادر و چه ميزان در بازارهاي داخلي مصرف مي شود؟
۷۵ تا ۸۰ درصد از زعفران توليدي ايران صادر مي شود و ۲۰ تا ۲۵ نيز در بازارهاي داخلي مصرف دارد.

*اكنون قيمت زعفران در بازارهاي داخلي و خارجي چگونه است؟
بسته به نوع و كيفيت، هر كيلو زعفران در بازارهاي داخلي بين ۴ميليون و ۳۵۰هزار تومان تا ۵ ميليون و ۵۰۰هزار تومان خريد و فروش مي شود و هر كيلو زعفران صادراتي نيز كيلويي ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ دلار قيمت دارد.

*از ابتداي سال چقدر زعفران صادر شده است؟
براساس آمارهاي دقيق در فروردين و ارديبهشت ماه ۱۶تن زعفران و در مجموع در بهار ۹۳ نيز حدود ۲۵تن ازاين محصول صادر شده است.

*قيمت پايه صادراتي هر كيلو زعفران چقدر است؟
اكنون قيمت پايه صادراتي اين محصول ۱۶۰۰ دلار است؛ البته در سال ۹۱ اين قيمت ۳۳۰۰ دلار بود كه سبب شائبه هاي فراواني شد به طوري كه سال ۹۱ حدود ۱۵۰ تن زعفران صادر شد كه ارز آوري آن ۵۰۰ميليون دلار بود اما در سال ۹۲ همين ميزان زغفران صادر كرديم كه درآمد حاصل از صادرات آن حدود ۲۵۰ميليون دلار شد و اين سووال پيش آمد كه چگونه در هر دو سال از نظر وزني يك ميزان ثابت صادرات داشته ايم اما از نظر ارزآوري شاهد كاهش بوده ايم، دوستان به اين نكته توجه نكردند كه در سال ۹۱ قيمت پايه صادراتي ۳۳۰۰دلار بود و مقرر شد تا صادركنندگان يا ارز حاصل از صادرات را بازگردانند يا اقدام به واردات كنند كه براي ما صرفه اقتصادي نداشت بنابراين از دولت خواستيم تا قيمت پايه صادراتي را به ۱۶۰۰دلار كاه شدهد بنابراين كاهش ارز آوري حاصل از صادرات زعفران در سال ۹۲ روندي طبيعي طي كرده است.در سال جاري نيز قيمت پايه صادراتي بر مبناي ۱۶۰۰ دلار در نظر گرفته شده است.

*مهمترين مشكلات و موانع صنعت زعفران در كشورچيست؟
نوسان قيمت در بازار، برهم خوردن رابطه منطقي عرضه و تقاضا، نوسانات قيمت ارز كه با كوچكترين اتفاقات بالا و پايين مي رود و از مهمتر فعاليت گسترده دلالان در بازار.
محدوديت هاي موجود در زمينه عوارض صادرات زعفران به طوري كه براي صادران بسته هاي بالاي ۳۰گرمي زعفران بايد ۵درصد معادل ۲۵۰هزار تومان عوارض پرداخت كنيم.
يكي ديگر از مشكلات ما مربوط به سازمان امور مالياتي است كه الته ما به دوستان حق مي دهيم تابخواهند با روش هاي مختلف دلالان را شناسايي كنند به همين دليل براي شفاف سازي اقتصادي و جلوگيري از فرار مالياتي صادركنندگان مجبورند كد ملي كشاورز را به اين سازمان اعلام كنند در حالي كه كشاورزان تمايلي به انجام اين كار نداشته و صادركنندكان مجبورند ۱۲درصد جريمه و همچنين ماليات علي رأس بپردازند.

*نقش دلالان در بازار زعفران چگونه است و چه سودي به جيب مي زنند؟
تمام سود زعفران به جيب دلالان مي رود زيرا محصول را با قيمت پايين از كشاورز خريداري كرده و با قيمت بالا به صادركنندگان مي فرشوند و بابت جو رواني كه به وجود مي آورند سود كلاني به جيب مي زنند.
معمولا كشاورزان حداكثر مي توانند ۵ كيلو زعفران توليد كنند و در فصل برداشت با مشكلات فراوان مالي مواجه مي شوند بنابراين واسطه ها و دلالان به سراغ آنها رفته و محصول را با قيمت پاييني خريداري مي كنند به طوري كه ۲-۳ ماه پيش دلالان زعفران را حداكثر كيلويي ۳ميليون و ۲۰۰هزار تومان از كشاورزان خريداري كرده و آن را به قيمت ۴ميليون و ۳۰۰هزار تومان به صادركنندگان عرضه مي كنند.
دلالان با توجه به سبب در اختيار داشتن پول و سرمايه؛ بازار را در دست خود دارند و متاسفانه صادركنندگان و توليد كنندگان نقشي در تعيين قيمت ها ندارند.
زعفران تا چند ماه قبل كيلويي ۴ميليون و ۸۰۰ هزار تومان بود اما با برداشت زعفران هاي جديد قيمت اين محصول به ۳ميليون و ۲۰۰هزار تومان رسيد كه كاهشي ۱۶۰۰دلاري داشت و در اين زمان واسطه ها وارد عمل شده و زعفران كشاورزان را به سرعت خريداري و انبار مي كنند تا در موقع مناسب با قيمت هاي بالا در بازار عرضه كنند.

*مناسبت هاي خاص مانند فرارسيدن ماه رمضان چه تاثيري در ميزان مصرف زعفران دربازارهاي جهاني و داخلي دارد؟
معمولا در كشورهاي عربي ميزان مصرف زعفران در ماه هاي رمضان و شعبان و در ايران نيز در ماه رمضان بالا مي رود و اين يعني قبل از فرارسيدن اين ماه ها، ميزان معاملات افزايش مي يابد.

*ميزان مصرف اين محصول دربازار داخل و خارج چند درصد افزايش مي يابد؟
در بازارهاي داخلي بين ۱۰ تا ۱۵ درصد و در بازار كشورهاي عربي و مسلمان بين ۱۰ تا ۱۲ درصد بر ميزان مصرف زعفران افزوده مي شود.

*به چند كشور جهان صادرات زعفران داريم؟
طلاي سرخ ايران به ۵۶كشور جهان صادر مي شود.

*شنيده مي شود كه زعفران ايران در كشورهاي ديگر بسته بندي و به نام برندهاي خارجي عرضه مي شود، آيا اين مساله را تاييد مي كنيد؟
متاسفانه زعفران ايران در كشورهاي اسپانيا و همچنين افغانستان با بسته بندي و به نام برندهاي اين كشورها به فروش مي رسد.
در چند سال گذشته افغانستان با حمايت هاي سازمان ملل، امريكا، هلند و اسپانيا براي توليد زعفر ان برنامه ريزي هاي فراواني انجام داده و با توجه به نيروي كار ارزان و با تجربه كه سال ها در ايران بوده اند توانسته اند،موفق شوند.
در اسپانيا نيز وضع به همين منوال است و زعفران ايران را در بسته بندي جديد و به نام برندهاي اين كشور عرضه مي كنند.

*آیا این خبر که زعفران ايران از مبادي غير رسمي به افغانستان قاچاق مي شود را تاييد مي كنيد؟
بله، متاسفانه اين اتفاق مي افتد و بنده نيز شنيده ام كه ماهانه حدود ۳ زعفران به اين كشور قاچاق مي شود.

*بيشترين ميزان مصرف زعفران در دنيا چيست؟
بيشترين مصرف زعفران در دنيا مربوط به صنايع است و در صنايعي مانند لوازم آرايش، نوشيدني ها، خوراكي ها، صنايع دارويي و... استفاده مي شود.