نگاهی به گزارش جدید آژانس گزارشی تكراری برای بهانه جویی های غربی

تقریبا نیمه شب پنجم خردادماه به وقت تهران، 'یوكیا آمانو' مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گزارش جدید خود را درباره فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران منتشر كرد.

البته این بار نیز پیش از انتشار این گزارش به طور رسمی، ابتدا برخی خبرگزاری ها و غول های رسانه ای غربی از محتویات این گزارش مطلع شدند؛ امری كه خلاف تعهد آژانس برای محرمانه بودن اطلاعات و گزارش ها تا پیش از انتشار رسمی آنهاست.

طی این گزارش، آمانو با اینكه در قسمت جمع بندی گزارش 11 صفحه ای خود تاكید كرده است 'آژانس نبود انحراف در مواد و فعالیت های هسته ای اعلام شده ایران را كه زیر نظارت قرارداد پادمان هاست، تایید می كند'، اما در ادامه با اشاره به اجرا نشدن پروتكل الحاقی و ترتیبات اجرایی 1/3 (ترتیبات فرعی پادمان در سال 1976) اضافه می كند 'نمی تواند تضمین قابل اطمینانی را درباره نبود مواد یا فعالیت های هسته ای اعلام نشده در ایران ارایه دهد'.

وی ادامه می دهد: بنابراین آژانس نمی تواند نتیجه گیری كند همه مواد هسته ای موجود در ایران در فعالیت های هسته ای صلح آمیز به كار گرفته می شود.

پروتكل الحاقی بویژه ترتیبات اجرایی 1/3 امكان دسترسی بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را در هر زمان به همه مكان ها و سایت های اعلام شده و اعلام نشده یك كشور فراهم می آورد.

این، در حالی است كه بنا بر اساسنامه آژانس بین المللی انرژی اتمی، كشورهای عضو معاهده منع گسترش سلاح هسته ای (ان. پی. تی) در اجرای پروتكل الحاقی مختار هستند؛ كما اینكه ایران حدود 5/2 سال آن را اجرا می كرد اما به دنبال كارشكنی های كشورهای غربی، در سال 1384 اجرای آن را به حالت تعلیق درآورد.

در زمان حاضر نیز بنا بر همین گزارش، 16مركز هسته ای و 10مركز جانبی آن مورد بازرسی نمایندگان آژانس قرار گرفته اند.

البته آمانو از زمان تصدی پست مدیركلی آژانس بین المللی انرژی اتمی، همین روند را برای گزارش های خود درباره ایران برگزیده بود.

اشاره به قطعنامه های پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ایران آن هم با وجود مغایرت این قطعنامه ها با حقوق تصریح شده این كشور به عنوان یك كشور عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی و امضا كننده ان. پی. تی، از دیگر بخش های ثابت گزارش های آمانو درباره فعالیت های هسته ای تهران بوده است.

با این حال، یكی از ابعاد جدید گزارش آمانو، ادعای وجود غنی سازی 27 درصد در ایران است كه البته تاكید شده این امر نیازمند بازرسی های بیشتر است'.

در این زمینه، 'علی اكبر سلطانیه' سفیر و نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی، ششم خردادماه درباره ادعای برخی رسانه های غربی مبنی بر پیدا شدن نشانه هایی از تولید اورانیوم با غلظت 27 درصد در ایران، به خبرگزاری جمهوری اسلامی گفت: همانگونه كه در گزارش آژانس آمده است این امر یك بحث فنی عادی است كه توسط كارشناسان در حال بررسی است.

سلطانیه تصریح كرد: پرداختن به این مسایل جزیی و فنی كه در تاسیسات غنی سازی كشورهای دیگر نیز رخ می دهد، نشانه اهداف سیاسی برخی از رسانه ها است.

سفیر ایران در آژانس تصریح كرد: برجسته سازی و سیاسی كردن یك موضوع فنی، نشان دهنده تلاش برخی برای مخدوش كردن فضای همكاری سازنده ایران و آژانس است.


** مدالیته جدید برای پارچین

گزارش جدید آمانو كه پانزدهم خردادماه نیز در نشست شورای حكام آژانس بین المللی انرژی اتمی به اعضا ارایه خواهد شد، فقط یك روز پس از پایان مذاكرات جمهوری اسلامی ایران و گروه 5+1 (انگلیس، فرانسه، آمریكا، روسیه و چین به همراه آلمان) منتشر شده است.

پیش از آن نیز در یكم خردادماه آمانو به تهران آمده بود.

سفر آمانو به تهران به دنبال مذاكرات بیست و پنجم و بیست و ششم اردیبهشت ماه ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در وین صورت گرفت كه سلطانیه و 'هرمان ناكارتس' معاون مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی، پس از پایان نشست 12 ساعته خود، این مذاكرات را خوب و سازنده توصیف كرده و خبر از توافقات مهمی دادند.

سلطانیه خبر داد در این مذاكرات درباره تهیه مدالیته، پیشرفت هایی حاصل شده است.

موضوع اصلی این مذاكرات، تعیین چارچوبی برای بازدید بازرسان آژانس از سایت نظامی پارچین بود كه طی سفر اسفندماه 1390 خود به تهران، بدون اعلام قبلی خواستار رفتن به آنجا بودند اما ایران به دلیل اینكه در این مكان هیچ فعالیت هسته ای صورت نمی گیرد و مطابق اساسنامه آژانس، از مكان های مرتبط با بازرسی های این نهاد به شمار نمی رود، با خواسته آنان مخالفت كرد.

البته در همان زمان نیز تهران اعلام كرد در صورتی كه بازرسان زمان بیشتری را برای ماندن در ایران داشتند، می شد با تعریف یك مدالیته امكان بازرسی را فراهم آورد.

پارچین پیش از این نیز به دنبال ادعای سال 1383 'جان بولتون' مشاور رییس جمهوری پیشین آمریكا در زمینه ایران، مبنی بر وجود نشانه هایی در پارچین برای 'آزمایش های گسترده مواد منفجره'، دو بار (دی ماه 1383 و آذرماه 1384) مورد بازدید بازرسان آژانس قرار گرفته بود.

بر همین اساس، گروهی از ناظران آژانس بین المللی انرژی اتمی تاسیسات پارچین و پنج محوطه از پیش انتخاب شده را بدقت بررسی كرده و نمونه های محیطی برداشتند؛ اما هیچ مورد مشكوكی نیافتند.

به هر حال، قرار بود دور بعدی مذاكرات، یكم خردادماه در وین انجام گیرد اما تصمیم ناگهانی آمانو برای سفر به ایران، جدی تر شدن موضوع توافق دوجانبه میان تهران و آژانس را می رسانید.

البته آمانو در پاسخ به دعوت خردادماه و تیرماه سال گذشته رییس سازمان انرژی اتمی و همچنین وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر كرد اما به هر حال، این سفر از پیش اعلام نشده، بی تاثیر از نتیجه مذاكرات وین نبود.

آمانو پیش از عزیمت به تهران نیز با اشاره به گفت و گوهای مذكور گفته بود: پیشرفت خوبی در دوره های اخیر میان ایران و آژانس حاصل شد. بنابراین فكر می كنم اكنون زمان مناسبی برای بازدید از ایران است.

به گزارش خبرگزاری آمریكایی 'آسوشیتدپرس'، وی پس از بازگشت از تهران گفت مذاكرات او با 'سعید جلیلی' دبیر شورای عالی امنیت ملی و سرپرست مذاكرات هسته ای جمهوری اسلامی، به توافق برای حل اختلاف دو طرف در مورد برنامه های اتمی تهران منجر شده است.

آمانو توافق اخیر را 'تحولی بسیار مهم' توصیف كرد و گفت: در این مرحله، می توانم بگویم كه خیلی زود توافقنامه ای در این زمینه امضا خواهد شد اما هنوز نمی توانم زمان آن را دقیقا تعیین كنم.

مدیركل آژانس بین المللی انرژی اتمی در گزارش اخیر خود نیز با اشاره به این توافق، نوشته است: بدون شك پیشرفت هایی درباره راهكار شفاف سازی در مواردی كه در گزارش نوامبر 2011 مدیر كل آژانس آمده بود، صورت گرفته است. اما در عین حال از ایران دعوت می كند توافق نهایی درباره راهكار مذكور را همانطور كه با آقای جلیلی در بیست و یكم ماه مه 2012 (یك خردادماه) در تهران مورد توافق قرار گرفت، تسریع بخشد.


** گزارش های دوگانه آژانس در دست غرب

آمانو پیش از این نیز نشان داده است كاملا با تصمیم های سیاسی كشورهای غربی حاضر در گروه 5+1 علیه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران همسوست.

آنان نیز بارها در مذاكرات و دیگر نشست ها و سخنرانی ها، با اشاره به گزارش های آمانو و ابهام های مطرح در آن سعی كرده اند نگرانی های خود را درباره ماهیت واقعی تلاش های هسته ای جمهوری اسلامی ایران، مستند به همین نوشته های دوپهلو و قطعنامه های تحریمی صادر شده شورای امنیت سازمان ملل متحد كنند كه در حقیقت از همین كشورها تشكیل شده است.

این، در حالی است كه آژانس بین المللی انرژی اتمی طبق اساسنامه خود از برخوردهای سیاسی و جانبدارانه بر حذر داشته شده است و فعالیت های آن باید بر اساس صرفا اطلاعات و بازرسی های فنی باشد.

با این حال، آمانو یكم خردادماه پس از دیدار با دبیرشورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی پس از آنكه گفت 'ما مذاكرات گسترده و فشرده ای را در جو خوبی برگزار كردیم'، اذعان داشت: قطعا پیشرفت گفت‌وگو‌ها اثر مثبتی بر مذاكرات 1+5 و ایران خواهد گذاشت. البته اینها دو موضوع متفاوت از هم هستند، اما می‌توانند یكدیگر را تقویت كنند.

در چنین شرایطی، پس از آنكه چهارم خردادماه در پایان مذاكرات دو روزه بغداد، تنها نتیجه مشترك از رد و بدل كردن بسته های پیشنهادی و ارایه ارزیابی ها، ادامه مذاكرات در بیست و نهم و سی ام خردادماه در مسكو اعلام شد، نماینده آمریكا در این مذاكرات به سرزمین های اشغالی رفت تا در دیدار با مقام های رژیم صهیونیستی به بررسی آخرین وضعیت بپردازد و نظرات آنان را برای 'باراك اوباما' خود ببرد كه در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، حمایت لابی صهیونیستها و آیپك را نیاز دارد.

ششم خردادماه نیز 'افرایم سنیه' وزیر جنگ پیشین رژیم صهیونیستی، در مصاحبه با 'رادیو اسراییل' درباره مذاكرات هسته ای ایران با كشورهای غربی در بغداد گفت: ما نمی توانیم در مورد این مذاكرات به نكته مثبتی اشاره كنیم چرا كه می دانیم ایجاد هرگونه راه حل برای پرونده هسته ای ایران، برای امنیت اسراییل فاجعه بار خواهد بود. از همین رو ما به دنبال ایجاد راه حل برای پرونده هسته ای ایران نیستیم.

به نظر می رسد در شرایطی كه تهران و كشورهای عضو گروه 5+1 خود را برای حضور در مسكو آماده می كنند، طرح موضوع اورانیوم با غنای 27 درصد از سوی آمانو، می تواند به دستاویزی برای ادعاهای جدید كشورهای غربی علیه فعالیت های صلح آمیز هسته ای ایران تبدیل شود و به طور كلی موضوع مذاكرات را به حاشیه بكشاند.

از سوی دیگر، كشورهای غربی به جلسه شورای حكام آژانس در پانزدهم خردادماه نیز چشم دوخته اند تا در صورت امكان بتوانند از آن، بیشترین بهره ها را ببرند و شاید زمینه تصویب قطعنامه تحریمی دیگری را آن هم در شرایطی كه تهران، لغو تحریم ها را اقدامی در جهت اعتمادسازی طرف غربی عنوان كرده است، فراهم آورد.

این كشورها انتظار دارند اعمال فشار تحریم ها یا اقدام هایی مانند ترور دانشمندان هسته ای یا خرابكاری های سایبری، تهران را وادار به عقب نشینی از طلب حقوق طبیعی خود كند.

این، در حالی است كه با توجه به گزارش اخیر آمانو، ایران با وجود تمام محدودیت های اعمال شده از سوی غرب برای محدود كردن فعالیت های هسته ای، در زمان حاضر تقریبا 2/6 تن اورانیوم با غنای 5/3 درصد و 140 كیلوگرم اورانیوم با غنای 20 درصد در اختیار دارد.

دوم خردادماه نیز دو بسته سوخت صفحه‌ای استاندارد تولیدی كشور پس از انجام آزمایش‌های نهایی در اختیار راكتور تحقیقاتی تهران قرار داده شد. یكی از دو بسته سوخت تحویل شده نیز برای انجام آزمایش عملكردی پس از انجام آزمایش‌های ابتدایی و اندازه‌گیری جرم و موقعیت بحرانی در قلب این راكتور قرار گرفت.

به هر حال روشن است تهران با توجه به اعلام صریح رهبران و مقام های بلندپایه خود مبنی بر حرام بودن تولید، نگهداری، ذخیره و استفاده از بمب اتمی، فقط به دنبال حق خود برای بهره مندی از ابعاد صلح آمیز انرژی هسته ای است و با وجود هزینه هایی كه كشورهای غربی كوشیده اند در این مسیر بر ایران تحمیل كنند، همچنان به راه خود ادامه می دهد.

در این میان، كشورهای غربی دارنده و استفاده كننده از بمب اتمی باید تكلیف خود را روشن كنند كه تا چه زمان می خواهند با تداوم آپارتاید هسته ای، مانع دستیابی كشورهای دیگر به انرژی جایگزینی برای سوخت های فسیلی رو به اتمام شوند.

منبع: ایرنا